Samenwerken met robots, hoe pakken we dat aan?
“De samenwerking tussen mens en robot heeft een groot potentieel om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.” Dat zegt Bram Vanderborght, professor Robotica aan de VUB. “Er zijn wel nog een aantal technologische ontwikkelingen en antwoorden op ethische vragen nodig om dat mogelijk te maken.”
Zullen robots onze jobs afnemen?
“Een deel van onze jobs zal inderdaad door machines worden overgenomen. Maar naast de jobs die zullen verdwijnen, zijn er ook een heel pak die erbij zullen komen en jobs die zich zullen aanpassen. Door de komst van de computer is de functie van bijvoorbeeld een secretaresse meegeëvolueerd”, vertelt Bram Vanderborght.
De studie Shaping the future of work van Agoria, die kadert in het Be the Change-project, toont aan dat we tegen 2030 maar liefst 584.000 niet-ingevulde vacatures zullen hebben in België. “We zullen met andere woorden zelfs genoodzaakt zijn om een deel van onze arbeid te laten uitvoeren door robots.”
Dit interview behoort tot een 5-delige reeks over de impact van de digitalisering op de arbeidsmarkt. De uitdagingen zijn enorm, maar gelukkig zijn er minstens evenveel kansen voor wie zich goed voorbereidt. Agoria, de organisatie die de technologisch geïnspireerde bedrijven in België verbindt, geeft met zijn ‘Be the Change’-programma het startschot voor actie. Want Be the Change is een zaak van iedereen. In deze contentreeks leest u inspirerende getuigenissen, recht uit de praktijk.
Mens en robot zijn complementair
Bram Vanderborght pleit voor meer complementariteit tussen mens en robot om onze maatschappelijke welvaart te verhogen. “Technologische ontwikkelingen brachten in het verleden al ingrijpende veranderingen teweeg in het leven van mensen. De samenwerking tussen mens en robot biedt een groot potentieel om ook onze huidige maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden.”
“Als we erin slagen om technologie op een slimme manier in te zetten, kunnen we zeker als winnaar uit de bus komen. Neem bijvoorbeeld de zorgsector. De gemiddelde leeftijd van onze bevolking neemt toe, terwijl de actieve bevolking krimpt. Kunnen robots ons ondersteunen bij de zorg voor de steeds groter wordende groep ouderen? Je ziet vandaag steeds vaker robots opduiken die medicijnen rondbrengen, chirurgen die operaties uitvoeren met behulp van robotica, enz. Daarnaast ontwikkelen wij exo-skeletons, die oudere mensen moeten toelaten om langer thuis te blijven wonen.”
Mens en robot hebben heel verschillende eigenschappen en sterktes die we perfect kunnen combineren. “Robots kunnen ons niet vervangen, maar wel aanvullen. Robots zijn ontzettend slim, precies en kunnen uren blijven doorgaan. Maar ze hebben het bijzonder moeilijk met normale menselijke handelingen. De robotica heeft er zelfs een aparte term voor: ‘de Paradox van Moravec’. Vraag een robot bijvoorbeeld niet om flexibele handenarbeid of creatief denkwerk uit te voeren. De mens is op zijn beurt dus weer handiger, creatiever en kan meer overkoepelende verbanden leggen.”
Nood aan onderzoek en maatschappelijk debat
Om een vlotte overgang naar een maatschappij met robots en ‘cobots’ te garanderen, moeten we blijven investeren in innovatief onderzoek. “We moeten niet vrezen voor de toekomst, maar we moeten ons er wel op voorbereiden. Technologie is niet als een orkaan die ons overkomt, wij maken zélf technologie. We moeten de evoluties van de technologie goed opvolgen en ervoor zorgen dat het menselijke aspect behouden blijft. Ook STEM-studies en levenslang leren spelen in dit verband een gigantisch belangrijke rol.”
Daarnaast moeten we met z’n allen goed nadenken over de potentiële gevaren en risico’s van robots en AI. “Privacy zal een heel belangrijk issue worden in de toekomst. Wat doen we met de gigantische databases die voortkomen uit AI? Welke geografische evenwichten worden hierdoor gevormd? Hoe kunnen we discriminerende genderbias vermijden? Landen als de Verenigde Staten en China, die massaal inzetten op robotica, staan hier volgens mij niet voldoende bij stil. Het is belangrijk dat we vanuit verschillende expertises en invalshoeken kritisch gaan nadenken over robotica en vervolgens een standpunt innemen.”
De studie ‘Shaping the future of work’ van Agoria ontwikkelde vier strategieën voor een duurzame arbeidsmarkt. Download de studie hier.
