RUSTHUIZEN HEBBEN PRAGMATISCH BELEID NODIG

Een heuse tijdbom is het. Vandaag telt de Belgische bevolking ongeveer 400.000 tachtigplussers. Tegen 2020 zullen dat er ruim 600.000 zijn. Het aantal ouderen dat hulpbehoevend is, stijgt wellicht evenredig. Vaststelling: Vlaamse ouderen stellen hun verhuizing naar het rusthuis zo lang mogelijk uit. Wellicht omdat rusthuizen momenteel te veel lijken op een ziekenhuis met uitsluitend zwaar zieke en demente bejaarden. Niet verwonderlijk dat de Vlaamse minister van Welzijn, Inge Vervotte (CD&V), alternatieve zorgtrajecten voor hulpbehoevende bejaarden wil promoten. Meer thuiszorg en meer dagopvangcentra beloofde ze in haar beleidsplan. Maar of dat de oplossing is, betwijfelt de sector ten stelligste. Een ouderenbeleid dat te hard steunt op thuiszorg is namelijk (te) duur. Bovendien komen de ouderen vroeg of laat toch in een home terecht, en daar zijn niet voldoende plaatsen.

Er zijn – ondanks de aversie van oma en opa om te verhuizen naar een rusthuis – inderdaad lange wachtlijsten in Vlaanderen. De huidige beleidsmakers blijken niet in staat om het bestaande aanbod van rusthuizen en homes af te stemmen op de toenemende vraag. Nochtans zal die vraag onder druk van de vergrijzing de komende jaren alleen maar groeien.

De Vlaamse en federale ministers kunnen zich voorlopig verschuilen achter de onbetrouwbaarheid van de huidige wachtlijsten. Vele oma’s en opa’s anticiperen namelijk door zich bij verschillende rusthuizen op een wachtlijst in te schrijven. Op die manier wordt het afstemmen van vraag en aanbod een huzarenstukje. Misschien wordt het makkelijker met een centrale wachtlijst?

Voor uitbaters van een privérusthuis ligt dat moeilijk. Ze vrezen partijdigheid. Als een centrale wachtlijst door de overheid wordt beheerd, zou die de openbare sector wel eens kunnen bevoordelen. En dat gebeurt nu al zo erg, zo klagen de privé-uitbaters.

De vraag naar bedden in rust- en verzorgingscentra gaat de komende jaren omhoog. Sterker nog: in de toekomst zullen rusthuisbewoners van tegen de negentig hun eigen kinderen – zestigers – op zoek zien gaan naar een serviceflat. Intussen timmeren hun kleinkinderen te hard aan hun carrière om familieleden bij te kunnen staan. Voldoende aanbod van rusthuisbedden wordt dus essentieel. Het privé-initiatief is daarbij nodig. Dat dient strikt gereglementeerd te worden om de betaalbaarheid te garanderen. Maar: de sector klaagt nu al over de ingewikkelde administratie. Die is deels het gevolg van de bevoegdheidsverdeling over de federale regering en de regio’s. Met andere woorden: een discussie over homogene bevoegdheden voor ouderenzorg is minstens even zinvol als de betaalbaarheid van de zorg reglementeren. De betaalbaarheid van de ouderenzorg begint namelijk bij de efficiëntie van het aanbod. En die begint bij de juiste inschatting van de vraag. Hoog tijd voor een centrale wachtlijst dus.

Roeland Byl