RUSSISCHE BANKEN

GRONDIGE WIJZIGING.

Sinds 1988 is het Russische banksysteem grondig gewijzigd. Vandaag zijn er twee soorten banken : zij die worden vertegenwoordigd door de Centrale Bank van Rusland en de commerciële banken.

Volgens de meest recente gegevens (september jl.) telt Rusland 2403 banken. Daarvan hebben er 709 de toelating wisselverrichtingen uit te voeren. Er zijn 5203 bankfilialen (de 31.128 filialen van de Spaarbank niet meegerekend).

Hoewel de bankhervorming vordert, moet er nog veel gebeuren. De geografische spreiding is nog te ongelijk. De meeste banken (36 %) liggen rond Moskou. Sint-Petersburg is het tweede financieel centrum. Andere delen van het land hebben nood aan een meer uitgebreide bankinfrastruktuur. Banken met een goed ontwikkeld netwerk vormen trouwens veeleer een uitzondering. De kleinere regionale instellingen hebben slechts een beperkt kliënteel (de eigen aandeelhouders zijn meestal de enige klanten).

De ekonomie heeft behoefte aan banken met openbaar kapitaal, die biezondere operaties kunnen uitvoeren die de traditionele commerciële banken in de huidige omstandigheden niet op zich kunnen nemen. Zo wensen de lokale instanties gemeentelijke banken te openen. De federale overheid wil de oprichting van een handelsbank, een Russische bank voor herstrukturering en ontwikkeling en een bank voor de ondernemers.

BUITENLANDS KAPITAAL.

Op dit ogenblik zijn er in Rusland 17 banken waarvan 50 % van het kapitaal in buitenlandse handen is. Hun eigen middelen vertegenwoordigen iets meer dan 7 % van het totale kapitaal van alle Russische banken. Negen ervan zijn voor 100 % in buitenlandse handen. De Russische Centrale Bank heeft de totale buitenlandse participatie in het kapitaal van alle commerciële instellingen samen beperkt tot 12 %.

Om de toevloed van buitenlandse fondsen naar Rusland in de juiste banen te leiden, zijn twee overgangsfazen gepland.

In de eerste faze, die tot 1 januari 1996 loopt, mogen de banken van de Europese Unie geen Russische ingezetenen bedienen, met uitzondering van de banken die voor 15 november 1993 een toelating van de Centrale Bank hebben verkregen en Russische ingezetenen hebben bediend.

Tijdens de tweede faze, die tot eind 1999 loopt, legt de Russische Federatie andere beperkingen op. De belangrijkste hiervan zijn het verbod voor buitenlandse banken om operaties uit te voeren met aandelen van Russische bedrijven en een minimumsaldo van 55.000 ecu op de rekeningen van Russische ingezetenen bij buitenlandse banken. Met andere woorden, enkel rijke Russische privé-personen zullen van de diensten van buitenlandse banken kunnen genieten. Daarnaast is het aantal filialen beperkt tot één buiten de hoofdzetel. Tenslotte behoudt de Russische Federatie zich het recht voor om zonder beperking of zonder tijdslimiet een maximumgrens te stellen aan de participatie van buitenlands kapitaal in Rusland.

VERSNIPPERING.

De spectaculaire toename van het aantal banken leidt tot een versnippering van het kapitaal. Een kapitaaltekort heeft negatieve gevolgen voor de bank : de onmogelijkheid om de klanten behoorlijke kredieten toe te staan, een lage rentabiliteit en de onmogelijkheid om snel kapitaal aan te zuiveren dat door de inflatie in waarde vermindert.

Sinds verleden jaar hanteert de Centrale Bank strengere criteria wat het minimumkapitaal betreft. Banken die geen statutair (en wettelijk vastgelegd) minimumkapitaal hebben, moeten een sterke moederbank zoeken of zich omvormen tot leeninstellingen, die geen fondsen van de bevolking mogen aantrekken. Gezien de commerciële banken niet graag die laatste mogelijkheid verliezen, worden ze liever filialen van andere banken. Fusies en overnames worden dan ook verwacht.

De koncentratie van het bankkapitaal zal de betrouwbaarheid van het banksysteem vergroten. Een juridische omkadering is in voorbereiding voor de sanerings-, herstrukturerings- en vereffeningsprocedures, vooral na faillissementen. Aan een verbetering van de wetgeving op banken wordt hard gewerkt.

ÞATKÞVIKTOR GUERATCHENKOþ

(c) Novosti

Viktor Gueratchenko is voormalig algemeen direkteur van de Centrale Bank van Rusland.