Voor velen in het Westen geldt Vladimir Poetin als het typevoorbeeld van de despoot. Machtswellustig, niet gehinderd door scrupules en vooral gefocust op de eigen eer en glorie. Een aantal feiten lijkt de Poetin-critici gelijk te geven. De Russische president trekt zich niets aan van de kritiek op de Russische interventie in Syrië. Poetin bakt intussen weer zoete broodjes met de Turkse president, Recep Tayyip Erdogan, terwijl beide autoritaire staatshoofden een paar maanden geleden bijna nog op voet van oorlog stonden. Erdogan moest met hangende pootjes naar Sint-Petersburg omdat de voor de Turkse economie cruciale toeristische sector zwaar leed onder de Russische boycot. Op de grens tussen Rusland en Oekraïne heerst nog altijd hoogspanning. Voor dat conflict wordt Poetin ook met de vinger gewezen.
Nochtans kan men het personage ook vanuit een andere invalshoek bekijken, vanuit een meer Russisch perspectief. In eigen land is Poetin voor velen de man die in Rusland structuur en stabiliteit bracht na jaren van gevaarlijke chaos na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. En niet onbelangrijk: hij slaagt erin de bevolking weer een gevoel van trots en zelfvertrouwen te bezorgen.
Een middenweg tussen die twee tegenstrijdige imago’s van één man schetst Gabriele Krone-Schmalzs in Rusland begrijpen. Als voormalige correspondente heeft ze een gedegen kennis van Rusland en ze is vertrouwd met de Russische geschiedenis, wat haar in staat stelt hetgeen er gebeurt in perspectief te plaatsen. Het levert een genuanceerd beeld op.
De schrijfster Gabriele Krone-Schmalz gaat in tegen wat ze de “demonisering van Rusland” noemt. Dat is meteen ook het belangrijkste argument van haar critici. Ze zou te ver gaan in haar tegenstem. Haar oordeel over Poetin zou te mild zijn. De meest uitgesprokenen onder hen verwijten haar zich te bezondigen aan net dat wat ze hekelt: bepaalde feiten onder de mat vegen of op zijn minst minimaliseren.
De discussie is wat ze is, maar het is wel een feit dat Krone-Schmalz voor de nodige verfrissing in het debat zorgt. Ook over de internationale positie van Rusland. President Poetin noemde de instorting van de Sovjet-Unie de grootste geopolitieke ramp uit de geschiedenis. In nauwelijks enkele jaren verloor Rusland het grootste deel van zijn invloedszone in de regio. Door de eenmaking van Duitsland ging bovendien de DDR deel uitmaken van de NAVO. Andere leden van het voormalige Warschaupact zouden volgen. Het volstaat die evolutie op een kaart te volgen om te begrijpen welk effect zoiets heeft op de Russische psyche.
Gabriele Krone-Schmalz, Rusland begrijpen. De strijd om Oekraïne en de arrogantie van het Westen, De Blauwe Tijger, 2016, 176 blz., 20 euro
MICHAËL VANDAMME
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier