ROME

Politiek monster

De arglistige communicatiestrategieën van hedendaagse politici zorgen voor een merkwaardig neveneffect: ze maken ook de wenken over redevoeringen van de Romeinse politicus Cicero uit de eerste eeuw voor Christus populair. De biografieën en de vertaling van zijn werk (zie hiernaast) maken de grondlegger van de retorica modieus. Politici en andere strategen (vergeet de managers niet) hebben altijd al veel kunnen opsteken uit de Romeinse lessen. Denk ook maar aan Verval en ondergang van het Romeinse Rijk (Contact, 964 blz., 19,90 euro). Die turf van Edward Gibbon dateert al uit 1788, maar is nog altijd hét standaardwerk over de lange Romeinse neergang. Niet zo- maar een gortdroog of oubollig traktaat, maar een even erudiete als trefzekere en zelfs literair overtuigende historische kroniek.

Met het verval van het ooit zo machtige Rome eindigt ook Het Romeinse leger (Davidsfonds, 252 blz., 24,95 euro), waarin de Leuvense archeoloog Bernard van Daele detailrijk de organisatie, gewoonten en straffen in de legers van Rome beschrijft. Historicus Robert Nouwen zoomt in op Caesar in Gallië (Davidsfonds, 235 blz., 24,95 euro). Gewapend met talloze bronnen en nieuw archeologisch onderzoek doorprikt Nouwen de geschiedvervalsing van Caesar en schetst hij een onthutsend beeld van de zinloze massamoord die Caesar in Gallië aanrichtte, gewoon omdat hij een oorlog nodig had om hogerop te geraken in het woelige politieke Rome. Caesar als politiek monster. Een van zijn slachtoffers was Vercingetorix, die zowat 2000 jaar later in Frankrijk opgevoerd werd als voorvechter van nationale eenheid. In De mythe van Frankrijks oudste held (Athe- naeum/P&VG, 143 blz., 10 euro) probeert de Nederlandse hoogleraar Fik Meijer de ware feiten te reconstrueren. Ook Meijer wijst op de wreedheid van de Romeinen. Eerstdaags verschijnt ook zijn Wagenrennen (Athenaeum/P&VG, 224 blz., 19,95 euro), waarin hij de spektakelshows in Rome en Constantinopel doorlicht.

Toch bracht dat bloeddorstige rijk ook verfijnde cultuur op. Enkele vertalingen getuigen daarvan. Vooral De gouden ezel of Metamorfosen (Athenaeum/P&VG, 258 blz., 19,50 euro) van Apuleius bekoort in zijn nieuwe vertaling door Vincent Hunink. Guitig en listig, maar niet zonder maatschappelijke referenties. Of houdt u het bij de Lessen in liefde (Athenaeum/P&VG, 208 blz., 30 euro) van Ovidius? Vermakelijke portretten van amoureuze beslommeringen. Voor wie het ernstig houden wil, zijn er de Brieven aan Lucilius (Ambo, 516 blz., 21,95 euro), waarin de ter dood veroordeelde Seneca zijn stoïcijnse filosofie uiteenzet. Filosofie zonder een lach en een traan.

Luc De Decker