Rock Werchter zingt de blues

Sinds het Amerikaanse SFX Entertainment het bedrijf van de bolle blueszanger Paul Ambach heeft overgenomen, is het voor concertorganisator Herman Schueremans buigen of barsten. Ofwel blijft hij in zijn eentje zingen – en dan wordt het een blues – ofwel sluit hij zich aan bij een internationale groep. Maar welke keuze hij ook maakt: de prijzen voor concerttickets swingen binnenkort de pan uit.

Tot voor enkele dagen zat de business van de livemuziek in Vlaanderen simpel in elkaar. Make it Happen ( MIH), het organisatiebureau van de bolle blueszanger Paul Ambach, en Rock Werchter-paus Herman Schueremans verdeelden netjes de markt. Geert Allaert slaagde er met zijn Music Hall niet in om zich tussen beide coryfeeën te wurmen.

Dus spitste Allaert zich noodgedwongen toe op groots opgezette musicals en populaire spektakels, verkocht hij kaartjes via Ticket Club en begon hij zalen te exploiteren – Vorst Nationaal sinds 1994, de Antwerpse Stadsschouwburg, binnenkort het Gentse Capitole. Ambach en Schueremans werden prompt trouwe klanten: als ze niet op hun eigen bevoorrechte locaties konden organiseren, klopten ze wel bij Music Hall aan. En zo pikte Allaert toch zijn graantje mee van de business rond de rockconcerten.

Minder optredens voor Herman Schueremans?

Maar de verkoop aan de Amerikaanse entertainmentgroep SFX van Make it Happen, het bedrijfje van uithangbord Ambach en Michel Perl, dreigt die verhoudingen op de helling te zetten. SFX is de one-stop-shop voor internationale topacts, die voor hen wereldwijde tournees vastlegt tegen een vooraf afgesproken gage. Daardoor dreigt Schueremans optredens te verliezen van een aantal artiesten die hij al jaren op Belgische podia brengt.

Bovendien gaat met MIH niet alleen een flinke Filofax propvol adressen over in Amerikaanse handen. Ook het gedeelde recht (met Schueremans’ On The Rox) om rockevenementen te organiseren in Flanders Expo in Gent is nu gedeeltelijk Amerikaans.

Met Make it Happen kocht SFX meteen ook een optie op een kwart van Vorst Nationaal, via Make it Happen-dochter MPA. De optie wordt wel pas gelicht als Music Hall zijn 75% in Vorst verkoopt aan SFX. En dat ziet er niet goed uit: “De onderhandelingen zijn vorig jaar afgesprongen omdat SFX de termijn had laten verstrijken,” zegt Allaert. “We onderhandelen nu opnieuw, maar voorlopig vind ik hun prijs te laag.” Vorst Nationaal is namelijk niet alleen een rendabele zaal met een eigen vermogen van zowat 60 miljoen frank en een gecumuleerde winst van 44 miljoen, maar ook en vooral een grote naam in het wereldje van de Belgische concertorganisatoren. “Maar geen prioriteit voor SFX,” zegt Ambachs vennoot Michel Perl. “Van een zaal voor 8000 toeschouwers liggen de Amerikanen echt niet wakker.”

Belgische muziekmarkt in een houdgreep

SFX duwt al sinds de zomer van 1999 tegen de deur naar de Belgische markt. Vorig najaar lekte al uit dat de Amerikanen geïnteresseerd waren in de activiteiten van Herman Schueremans, rond dezelfde tijd praatte SFX al met Make it Happen en deed het een bod op Vorst Nationaal. Nemen de Amerikanen na de overname van Make it Happen “voor een bedrag met negen cijfers” de Belgische markt van livemuziek in een houdgreep?

Het lijkt er sterk op, want SFX streeft naar dominantie op elke markt die het bespeelt. SFX slaagde in zijn opzet in Scandinavië, met SFX-dochters EMA Telstar in Zweden, het Deense DKB, het Noorse Gunnar Eide en het Finse WellDone Agency. Het deed zijn coup over in Nederland, waar het in 1999 opgekochte Mojo een marktaandeel heeft van 80%. Mojo is naast mede-organisator van het North Sea Jazz Festival, Pinkpop en het Crossing Border Festival ook minderheidsaandeelhouder in het Antwerpse Sportpaleis. En ook in Groot-Brittannië – met Apollo Leisure, Midland Concert Promotions, Barry Clayman Corporation en International Talent Booking – en in Duitsland, waar het een minderheidsbelang (20%) nam in Epm Media, effent SFX het pad.

Waarom SFX zoveel succes kent? Timing. Toen het Amerikaanse bedrijf in december 1997 kapitaal ophaalde, naderden de meeste concertorganisatoren van het eerste uur de kaap van de zestig jaar – en waren ze dus rijp om te rentenieren. Toen SFX opeens met dollars stond te zwaaien, kregen ze een ideale uitstapgelegenheid, op voorwaarde dat ze nog minstens vijf jaar aan boord bleven. Zo konden de Amerikanen hun portefeuille vol contacten erven en tijd kopen. Tijd om artiesten en adverteerders (niet noodzakelijk in die volgorde) te laten wennen aan het idee dat je een wereldtournee kan opzetten via één gesprekspartner. De artiesten winnen een wereldwijde tour met een verzekerde gage, de sponsor hoeft maar één pakket te betalen om zijn reclame de hele wereld rond op en naast concertpodia te zien verschijnen. En de gesprekspartner zelf? Als die – zoals SFX – eigenaar is van 120 concertzalen in 31 landen, pikt hij behalve zijn percentjes als agent en organisator zelf ook een graantje mee, want hij kan zijn locaties voor grootse evenementen verhuren. Logisch dus, dat SFX naar Flanders Expo wil en dat het met begerige ogen naar de wei van Werchter lonkt.

Op zijn website belooft SFX ” Spectacular, Fun and X-citing entertainment“. De Amerikaanse cowboys organiseerden in 1999 naar eigen zeggen 23.000 evenementen: 7800 muziekoptredens, 13.300 theatervoorstellingen, 1400 familieshows en 500 sportwedstrijden. Samen werden die door 60 miljoen mensen bijgewoond. Goed voor een omzet van 75,6 miljard frank.

Toch is het bedrijf niet in de eerste plaats een concertorganisator, maar een financier. Zegt Lode Ramakers, topman van Mojo Records, een Nederlandse SFX-dochter: “Toen ik Robert Sillerman, de stichter van SFX, voor het eerst ontmoette, voerde hij een simpel betoog. Jij zit in de muziek, zei hij, en ik heb het geld.” Sinds vorig jaar nog méér dan voorheen trouwens: het toen nog beursgenoteerde SFX werd half 2000 voor 4,4 miljard dollar opgekocht door Clear Channel, een groep die 800 Amerikaanse en 240 niet-Amerikaanse radiozenders, 19 Amerikaanse tv-stations en – vooral – 550.000 advertentieborden in de VS controleert. Clear Channel zocht inhoud voor zijn distributiekanalen, en met SFX meent het die te hebben gevonden.

Blijft Britney Spears komen?

Zorgt SFX voor een omwenteling op de Belgische markt van livemuziek? Hoogstwaarschijnlijk niet. De rockmuziek is al jaren veramerikaniseerd, het gros van de liveconcerten wordt gegeven door Angelsaksische bands. En of Britney Spears nu door Ambach, Schueremans of SFX naar België wordt gehaald, het zal de modale toeschouwer worst wezen. Alleen blijft de vraag of die topacts zullen blijven komen als SFX erin slaagt om nagenoeg de volledige infrastructuur voor megaconcerten in België – Vorst Nationaal, de wei van Werchter, het Antwerpse Sportpaleis en Flanders Expo in Gent – in handen te krijgen. Want als SFX’ concurrenten een groep kunnen laten optreden in hun eigen zaal in Nederland of Frankrijk, zullen ze waarschijnlijk niet geneigd zijn om ze naar België te sturen. In Nederland stond Mojo ooit voor dezelfde pijnlijke keuze: “Als SFX zijn artiesten had weggehouden uit Nederland, hadden we kunnen opdoeken,” beseft Lode Ramakers.

Maar zover is het voorlopig nog niet voor Schueremans, want heel wat managementbureaus werken nog altijd niet op wereldschaal – SFX-oprichter Sillerman kocht wel The Firm, dat onder meer Backstreet Boys, Michael Jackson en Limp Bizkit vertegenwoordigt, maar dat verhaal eindigde begin dit jaar voor de rechter. Bovendien is ook de consolidatie op infrastructuurvlak nog lang niet voltooid. SFX bijvoorbeeld is zelfs nog niet langs geweest bij het Antwerpse Sportpaleis, waarin het bedrijf via Mojo nochtans 8% heeft. “Wij hebben hier nog geen Amerikaan gezien,” zegt Jan Van Esbroeck, uitbater van het Antwerpse Sportpaleis.

Concerttickets worden duurder

Veel acuter is de dreiging dat concerttickets duurder worden. Zeker als SFX ook nog eens Herman Schueremans zou uitkopen. “Wanneer én Ambach én Schueremans voor SFX werken, zal niet alleen het aantal shows stijgen, maar ook de ticketprijs,” voorspelt Geert Allaert. “Nu houdt de concurrentie de prijs laag.”

Ter vergelijking: in Duitsland betaal je al snel 99 mark voor een entreekaartje, in de VS verkochten de Rolling Stones tijdens hun jongste toernee zelfs tickets per opbod. In België bedraagt de gemiddelde prijs voor een concertkaartje 1500 frank. “De prijzen moeten dus omhoog,” argumenteert Michel Perl. “En daar heeft SFX zelfs niets mee te maken. De prijzen worden steeds vaker internationaal opgedrongen: honderd dollar in de VS, 45 euro bij ons.”

Natuurlijk ís Schueremans’ imperium nog altijd niet van SFX, maar de gesprekken zijn volop bezig. De belangrijkste bestanddelen van Schueremans’ imperium zijn podiumbouwer Stageco – het enige bedrijf uit de groep dat ook internationaal actief is, concertpromotor Sound & Vision, ticketverkoper On the Rox en de immobiliënvennootschap Stage Invest, die eigenaar is van de gronden in Werchter. In 1999 bedroeg de geconsolideerde omzet zowat 2 miljard frank.

“De Amerikanen hebben zowat op alles geboden, zelfs op Stageco. Maar dat is niet te koop,” geeft Hedwig De Meyer, de zakenpartner van Herman Schueremans, toe. “We voeren al heel lang gesprekken met SFX, maar de komende weken zal er toch duidelijkheid moeten komen. Binnenkort is het weer Rock Werchter.”

In ieder geval kan Schueremans niet in zijn eentje blijven opboksen tegen zoveel Amerikaans geweld op de Belgische markt. De strijd tussen SFX en het relatienetwerk van Schueremans kan bijna niet anders dan in het voordeel van de Amerikanen uitdraaien, want die hebben meer geld en kunnen dus makkelijker topartiesten aan zich binden. Voor Herman Schueremans komt het neer op buigen of barsten.

Tenzij hij creatief genoeg is om nog een tussenoplossing uit te dokteren. Een oplossing die eerder gericht is op samenwerken in plaats van overnemen.

“Waarom zouden wij bijvoorbeeld niet de concerten en het festival in Werchter kunnen organiseren, en de commerciële activiteiten errond aan SFX overlaten?” vraagt De Meyer zich af.

Schueremans hoeft trouwens niet per se met SFX in zee te gaan. Er zijn ook nog andere groepen aan wie hij zijn lot kan verbinden. Aan House of Blues ( HOB) bijvoorbeeld, een mega-organisator van bluesconcerten over heel Noord-Amerika waarin Disney in 1995 een participatie nam. Of aan Concerts West, dat in heel Californië podia klaarzet voor artiesten, maar op korte termijn ook een Europese expansie zou kunnen overwegen. En ten slotte kan de organisator van Rock Werchter ook nog altijd terecht bij enkele Europese collega’s: zoals bij Deutsche Entertainment, een samenwerkingsverband van enkele kleinere Duitse concertpromotoren die een dam proberen op te werpen tegen het Amerikaanse geweld; of bij de Promoters Group Austria ( PGA), het samenwerkingsverband tussen muziekuitgever Libro Entertainment en vijf Oostenrijkse promotoren – Rock Promotion, Artist Marketing, Bogner Veranstaltung, PSI Music en Music Promotion.

Het einde van een tijdperk

Alleen blijven bestaan, is in elk geval geen optie voor Herman Schueremans. Want de nieuwe muzikale revolutie heeft niks meer met instrumenten te maken, noch met protestsongs of hanenkammen. Ze draait rond uitgekiende marketingplannen die finaal tot concertorganisaties op wereldschaal moeten leiden.

“Dit is het einde van een tijdperk,” zegt Hedwig De Meyer. “We zijn er destijds allemaal mee begonnen omdat we het graag deden, zonder al te veel economisch besef van waar we mee bezig waren. Maar vandaag is de sector geprofessionaliseerd. Eerst was ik negatief, omdat muziek uiteindelijk rond anarchie hoort te draaien, maar nu denk ik dat een overname toch perspectieven opent. Je moet niet één optreden organiseren, maar grote producties opzetten. Als SFX een jongensbandje als N’sync in 46 stadions kan laten optreden, dan worden we daar allemaal beter van.”

Luc Huysmans Frank Demets