Reukje aan de lucht

De lucht in vliegtuigen blijft ongezond. Dat is nog eens bewezen op een proces tegen de tabaksindustrie.

Onlangs stonden advocaten van vliegend personeel en pleitbezorgers van de tabaksindustrie tegenover elkaar in een rechtszaal in Miami. De eerste partij beweerde dat longkanker en minder gevaarlijke aandoeningen van de luchtwegen van de betrokkenen te wijten waren aan het roken (door medepassagiers) aan boord. De advocaten eisten 5 miljard dollar schadeloosstelling van de industrie.

In verschillende getuigenissen maakte de vliegtuigindustrie geen al te beste beurt. Daarbij ging het niet om de kern van de rechtszaak, maar toch om iets wezenlijks : de kwaliteit van de lucht in vliegtuigen. Een reeks experts kwam in Miami uitleggen dat vóór 1990 het jaar waarin roken op Amerikaanse vluchten verboden werd lucht voor de passagiers- en cockpitruimte meestal van buiten het vliegtuig aangezogen werd. Dan werd die verse lucht opgewarmd van zeg maar min 50 graden tot iets minder dan kamertemperatuur, bevochtigd en vervolgens het vliegtuig ingeblazen. Dezelfde lucht werd na één keer circuleren ook weer naar buiten gestoten.

Dit procédé bleek enorm duur. Niet alleen door de opwarming en bevochtiging, maar ook door de noodzakelijke toevoeging van zuivere zuurstof op de normale kruishoogte van moderne vliegtuigen is de zuurstof immers zeer “dun”.

Bij het opleggen van een rookverbod was het de vliegtuigmaatschappijen dan ook niet zozeer om de overlast voor niet-rokers te doen, en het was evenmin ingegeven door bezorgdheid om de gezondheid van passagiers. Het ging vooral om zuiver economische, lees besparende, motieven.

Omdat lucht zonder rookpartikels makkelijker recycleerbaar is, begonnen de luchtvaartmaatschappijen, zo beweerden de getuigen in Miami, te experimenteren met het mengen van gefilterde lucht uit de cabine (recyclage) en verse lucht van buitenuit. Op die manier slaagde de industrie erin, volgens een ingenieur van het Massachusetts Institute of Technology, om per jaar het lieve sommetje van naar schatting 3,6 miljard frank te besparen.

Op dit ogenblik wordt (bijna) dezelfde lucht tot 45 keer toe door vliegtuigcabines gejaagd. Zelfs een volslagen leek begrijpt dat dit allesbehalve gezond kan zijn. Allicht schuilt daarin ook de oorzaak van het groeiend aantal klachten vanaf 1990 vanwege passagiers die leden aan hoofdpijn, uitdrogingsverschijnselen en andere ongemakken.

Overigens werd op het proces in Miami experte Yolanda Jansczenski opgevoerd, die midden de jaren tachtig en nadien ook nog in 1994 een uitgebreid onderzoek deed naar de vervuiling van de lucht in vliegtuigcabines. Zij kwam tot de verbijsterende vaststelling dat er geen significant verschil bestond tussen de resultaten van beide onderzoeken. Anders uitgedrukt : ondanks het rookverbod was de kwaliteit van de lucht aan boord ongeveer dezelfde. De enige winnaar ? De luchtvaartindustrie die intussen 3,6 miljard frank bespaard had.

MARK VRIJENS

De lucht in vliegtuigen Ronduit ongezond.