Rentenier met lef

De Brabantse investeerder Leo Billion is na de verkoop van zijn Dirv-bedrijf Elbicon aan Barco goed op weg de eerste “informal investor” van België te worden. Zo’n 320 miljoen investeerde hij in hightechgroeiers. Een vermogen van 5 miljard frank in vijf jaar tijd is zijn streefdoel.

Op 15 september 1995 deed zakenman Leo Billion (58j.) zijn Dirv-juweel Elbicon, een wereldmarktleider in visuele inspectiesystemen, van de hand. Barco schoof 560 miljoen frank over tafel, een deel in cash en de rest in de vorm van 80.000 Barco-obligaties toen zo’n 260 miljoen waard.

“Iedereen zei me : Leo, je hebt voor 600 miljoen frank zekerheid. Je gaat nu toch niet al die miljoenen in onzekerheid investeren ? Waarom niet, antwoordde ik. Een kunstschilder die zo’n prijs krijgt voor zijn doek, houdt toch ook niet op met schilderen ? Ik wil scheppen, net zoals een artiest. En in mijn geval is dat écht ondernemen, zonder het zwaard van Damocles boven het hoofd.”

Leo Billion heeft de lat als ondernemende rentenier erg hoog gelegd. De voorbije negen maanden nam hij participaties in een 12-tal Vlaamse high-techgroeiers (zie schema). De hele investeringsportefeuille goed voor een bedrag van grosso modo 320 miljoen frank werd ondergebracht in Software Holding & Finance ( SHF), een Leuvense vennootschap die hij in ’95 overkocht van het durffonds BeneVent. “Ik wil een mierennest bouwen,” stelt Billion. “Zoveel mogelijk verwante bedrijven onder één dak samenbrengen, in een virtueel, kostendelend bedrijvencentrum, en de synergie haar gang laten gaan.”

STARTBAAN.

Leo Billion weigert zich te vergelijken met de orthodoxe financier. Zo liet hij deze zomer zijn oog vallen op 3,6 hectare bouwrijpe grond in het bedrijvenpark van Haasrode. “Ik hoef me niet te meten met investeringsfondsen zoals een Gimv, Ackermans & van Haaren, Atlas of Capricorn. Zij beogen slechts de helft van wat ik van plan ben.”

Zegt hij : “Ik wil jonge ondernemers selecteren die, met de remmen los, op de tarmac van de startbaan klaar staan. Ik wil hen begeleiden. Niet ex cathedra : ik hoef geen wijsheid te verkopen. Evenmin moeten zij de illusie koesteren dat een entrepreneur zoals ik een garantie is op succes. Maar de kans dat zij op die manier een stukje van mijn ervaring delen, is des te groter.”

Nauwelijks drie maanden nadat Barco de due diligence voor de Elbicon-koop heeft afgerond, voegt Leo Billion de daad bij het woord. In februari ’96 waagt hij zijn eerste investering. Met 15 miljoen frank krikt hij het kapitaal op van de nv Visitronics in Aarschot. Dit softwarehuis, actief in de bouw van websites en archivering op cd-rom, is een privé-initiatief. “Heb ik opgestart samen met Bernard Demarsin, een medewerker uit de beginperiode van Elbicon ( nvdr die nadien de ter ziele gegane informaticagroep A-Line heeft geleid).” Terzelfdertijd stort Billion 40 miljoen frank vers geld in het Poolse Visitronics Sp. zo.o., gespecialiseerd in geografische informatiesystemen ( GIS).

Enkele weken later legt hij opnieuw geld op tafel. Voor de aankoop van 50 % van de aandelen van het Leuvense Eonic Systems en de Amerikaanse zusterfirma Eonic Inc. Kostprijs : 30 miljoen frank. Het zijn geen kleine sommen geld. “Zelfs mijn vrouw begon me zowaar verwijten te maken dat ik het geld door de vensters naar buiten gooide,” glimlacht Billion. Maar Eonic blijkt geen ondoordachte investering.

Eonic-pionier Eric Verhulst (41j.), een voormalig beroepsofficier, ingenieur en technische bolleboos, ontwikkelde een softwaresysteem, Virtuoso, dat toelaat om zeer snel real time-toepassingen op digitale signaalprocessoren in te bedden. Dergelijke minuscule processoren zijn fel gegeerd in radars, satellieten, robotten, pc’s, telefonie en zelfs auto’s. “Er is op dit ogenblik slechts één concurrent die een vergelijkbare technologie op de markt heeft : het Amerikaanse Spectron Microsystems,” zegt Verhulst. “We hebben de kennis en ambitie in huis om nummer één te worden.”

Enkele maanden later, in mei, schiet Leo Billion opnieuw in actie. Hij komt te weten dat het bouwtechnologiebedrijf Sismo in Laarne op het randje van het faillissement verkeert. Deze firma, zo blijkt, sleutelde tien lange jaren onder impuls van autodidact en stichter André De Schutter aan een revolutionaire methode om grootschalige bouwprojecten sneller en goedkoper af te werken. In ’87 werd er zelfs de FTI-prijs mee weggekaapt. Loodzware RSZ-schulden dreigen het bedrijf nu de das om te doen.

Leo Billion grijpt in : hij leent André De Schutter 22 miljoen frank, verhoogt het kapitaal van Sismo Holding met 150 miljoen frank en verwerft 28,7 % (met een latere optie op 50 %). “Sismo is zwaar onderschat,” zegt Billion verontwaardigd. “De technologie is zo grensverleggend dat het de maatschappelijke orde bij de totstandkoming van een bouwproject compleet op zijn kop zet.”

En de flamboyante investeerder gaat verder op zijn elan. In juni verschaft hij zich via een 50 %-belang (kostprijs : 15,5 miljoen frank) toegang tot de vennootschap TBL Management. Die firma installeert zowel in binnen- als buitenland interactieve tv-apparatuur in hotelkamers (zie Trends, 12 sept. ’94).

Terzelfdertijd zet Leo Billion zijn schouders onder Sirius, een spin-off van het Leuvense onderzoekscentrum Imec hij verwerft 31 % van de aandelen voor 10 miljoen frank.

HULP.

Het valt telkens op hoe kórt de beslissingstijd van Leo Billion is. Zo krijgt hij op 27 juni een wanhopig telefoontje van Philippe Chevalier, een burgerlijk natuurkundig ingenieur uit Gent. Deze smeekt hem op aanraden van Jos Peeters van het durffonds Capricorn om hulp. Zijn bedrijfje Chevalier Photonics verkeert in dringende geldnood : het heeft een open schuldsaldo van 19 miljoen frank. De Brusselse ULB, waaraan hij nog 3 miljoen moet, dagvaardt de firma. Als er niets gebeurt, wordt zij op 1 juli failliet verklaard.

“Om 16 uur krijg ik meneer Billion aan de lijn,” herinnert Chevalier zich, als was het gisteren. “In tien minuten schets ik hem mijn probleem. Twee uur later is hij ter plaatse bij mij in Gent. We onderhandelen van 18 uur ‘s avonds tot kwart vóór een ‘s nachts. Wanneer Leo Billion uiteindelijk vertrekt, fluistert hij me toe : meneer Chevalier, al uw problemen zijn opgelost. En om 10 vóór 3 faxt hij mijn advocaat de bevestiging dat alle schulden worden overgenomen.”

De uitleg van Leo Billion klinkt doodeenvoudig : “Philippe Chevalier had een gezin met drie kinderen en stond voor 10 miljoen frank persoonlijk borg. De universiteit was zijn belangrijkste schuldeiser. Op de koop toe was er in juli een ruimtemissie van de Space Shuttle gepland met een proteïnemeter van Chevalier Photonics aan boord. Zo’n bedrijf laat je toch niet failliet gaan ?”

In augustus pompt “reddende bedrijfsengel” Billion 20 miljoen frank vers geld in het bedrijf. Hij neemt 90 % van de aandelen. “Een mirakel,” zegt Chevalier. “In heel België ken ik geen twee personen die onder dezelfde omstandigheden zoiets zouden hebben gedaan. En geloof me, ik heb twee jaar lang alle deuren van durfkapitaalfondsen en participatiemaatschappijen in dit land plat gelopen. Ik had een thesaurieprobleem, op mijn technologie was niets aan te merken. En toch kwam geen enkele van die investeerders over de brug.”

Chevalier Photonics is één van de weinige bedrijven in België met expertise in biophotonica een mengeling van biotech en zuivere photonica (elektromagnetische geleiding). Drie producten naderen de commercialiseerbare fase.

Eén : een minuscule, wegwerpbare glasvezelsensor om de bloeddruk te meten. Dergelijke spulletjes zouden door de Amerikaanse multinational Baxter op de markt worden gebracht, wat het Gentse bedrijf binnen twee jaar een omzet moet opleveren van 100 miljoen frank op jaarbasis. Twee : een oppervlaktescanner die, met behulp van warmtegeleiding, huidziekten in 3D-beeld brengt. Drie : een coloriemeter die de huidkleur analyseert. De cosmetica-industrie zou, naar verluidt, hiervoor erg veel interesse tonen.

“Biophotonica is de technologie van de toekomst, ze zal de 21ste eeuw domineren,” voorspelt Philippe Chevalier. In Wallonië wordt eerstdaags Biophotonics sa opgericht, een productie- en verkoopfiliaal. Waarom daar ? Leo Billion : “We zijn hiervoor op het kabinet van Economieminister Eric Van Rompuy ( CVP) gaan aankloppen. We kregen slechts 15 % overheidswaarborg op onze leningen. Zijn ambtsgenoot Jean-Pierre Grafé ( PSC) rolde voor ons echter de rode loper uit : voor ons project kregen we naast onze 6 miljoen frank privé-middelen de toezegging voor 24 miljoen aan subsidies en renteloze leningen. Arm Vlaanderen.”

IMEC.

Intussen blijft Leo Billion ijverig turen naar andere opportuniteiten. Na de opstart van Sirius, engageert hij zich tot twee nieuwe investeringen in de Imec-kweekvijver : in juli koopt hij een belang van 43 % in de spin-off Target, goed voor 6,5 miljoen frank, terwijl de plannen voor een participatie van 16,7 % in Co-Ware (voor 15 miljoen frank) eerstdaags worden afgerond.

“Er waait een nieuwe wind door Imec,” merkt Leo Billion op. “Daar waar vroeger vooral vanuit de academische ivoren toren aan onderzoek werd gedaan en vele waardevolle technologie door wetenschappelijke publicaties gratis in buitenlandse handen terechtkwam, zie ik nu eindelijk een kentering. Het onderzoekscentrum beseft dat het met behulp van zijn spin-offs kostbare feedback uit de industrie kan krijgen en zo opnieuw sneller op de bal kan spelen.”

Ook anderen hebben die kentering gemerkt. Het 31 %-belang van de telecomgroep Sait in Sirius en de plannen van Gimv en VIV om te investeren in Co-Ware, zijn hoopvolle signalen. Toch blijft het ongewone beeld van academici die zich op het ondernemerspad wagen, velen afschrikken.

“Ik geef grif toe,” zegt Billion. “De jonge entrepreneurs van Sirius, Target en Co-Ware zijn in de watten gelegd. Met Imec als thuisbasis hebben zij naar hartelust, in alle comfort en luxe hun basistechnologie op punt kunnen stellen. Een droom. Maar de geestdrift van die jonge mensen om zich los te maken uit die veilige onderzoekscultuur en met hunideëen de markt op te gaan, boeit me. Sommigen zullen wellicht zwarte sneeuw zien. Het is vooral in die periode dat ik hen dan wil bijstaan.”

Sirius wil chipsets op de markt brengen die de ruis en storingen bij draadloze communicatie fors terugdringen een beloftevolle techniek in een telecomsegment die, volgens kenners, jaarlijks aanzwelt met 30 à 40 %. En de innovatieve technologie van Target en Co-Ware moet chipfabrikanten helpen om op een steeds snellere en efficiëntere wijze nieuwe processoren op de markt te introduceren.

“Het marktpotentieel voor Sirius, Target en Co-Ware oogt gigantisch,” zegt Leo Billion, “maar is niet concreet berekenbaar. Hetzelfde geldt voor de risico’s. Maar so what ? Je moet dat filosofisch bekijken. Het enthousiasme van een technologie-ondernemer leunt dicht aan bij zijn fantasie. Dat drijft hem. Ik kan er alleen voor zorgen dat hij niet opnieuw diezelfde fouten maakt die al duizenden jaren in het ondernemerschap zijn gemaakt. Kleine vergissingen bega je zelf, maar dure fouten leer je van iemand anders.”

Vorige week heeft de Brabantse informal investor (voorlopig) zijn laatste investering afgerond. Een participatie van 20 % in het Brusselse softwarebedrijf Ektelis. Pakweg 15 miljoen frank is op tafel gelegd. Ektelis maakte een ontwikkelingsplatform waarmee zowel tekst, foto’s als video’s op multimediale wijze in een databank kunnen worden gestopt. Ook de Gimv en Capricorn Ventures het durffonds van Jos Peeters tonen interesse. “Ik als enige private investeerder tussen al die grote jongens,” glimlacht Leo Billion. In tegenstelling tot Nederland, staat informal investing in Vlaanderen nog volop in zijn kinderschoenen (zie kader).

Leo Billion laat er zich niet door afremmen. Het eigen vermogen van z’n investeringsholding SHF schommelt voorlopig nog rond de 200 miljoen. “Dit zal worden opgetrokken tot een half miljard,” zegt hij. “Een beursintroductie op de Nasdaq of Easdaq behoort, op termijn, zeker tot de mogelijkheden.”

In een tijdsspanne van vijf jaar wil de Brabantse investeerder het vermogen van zijn holding opkrikken tot 5 miljard frank. “Toen ik Elbicon uit de grond stampte, had ik een startkapitaal van 250.000 frank. Precies 23 jaar later verkocht ik het bedrijf voor 600 miljoen. Dit is een vermenigvuldiging met factor 2400. Is de sprong van 500 miljoen naar 5 miljard frank in vijf jaar een vermenigvuldiging met factor 10 dan zo hoog gegrepen ?”

PIET DEPUYDT

LEO BILLION (SOFTWARE HOLDING & FINANCE) Het enthousiasme van jonge ondernemers boeit me.