Reclamemaker verfilmt Brusselmans

Productiehuis Czar van Koen Mortier maakt reclamespots voor tv en het internet. Volgende week gaat zijn eerste langspeelfilm in première: Ex-Drummer.

E x-Drummer, de eerste verfilming van een boek van Herman Brusselmans, opent volgende week in Vlaanderen en Brussel. In zijn langspeelfilmdebuut steekt Koen Mortier de middenvinger op naar het kleinburgerlijke van de Vlaamse cinema. Hij stelt zich ook radicaal op. Tijdens enkele voorvertoningen in binnen- en buitenland waren de reacties op zijn zachtst gezegd verdeeld. Mortier verzamelde meteen enkele forse uitspraken en stak ze in de trailer van Ex-Drummer. Sloganeske taal: “Brusselmans is onverfilmbaar”, “vernedering van vrouwen en gehandicapten”, “een brutale opeenstapeling van vulgariteiten” en “politiek en maatschappelijk incorrect”. Dat moet de toeschouwer aanzetten om massaal naar de bioscoop te gaan. Koen Mortier zit duidelijk niet om een controverse verlegen. Dat uit hij ook in zijn werk als reclamemaker. Of beter: regisseur van reclamefilms.

Mortier schreef het script van Ex-Drummer in 1998, maar borg het project op om in 1999 de Belgische afdeling van Czar op te richten. Hij was – dankzij prijzen voor zijn kortfilms Ana Temnel (1996) en A Hard Day’s Work (1997) – eerder aan de slag gegaan bij Czar Nederland. Toen hij zijn draai niet vond bij onze bovenburen, keerde hij naar België terug en zocht hij aandeelhouders om Czar België op te richten. Die vond hij in Ruben Goots en Joe Vanhoutte- ghem. Czar België wist al snel een stempel te drukken in de reclamewereld, met talrijke nationale en internationale prijzen (waaronder drie Gouden Leeuwen in Cannes).

In september 2002 stichtte Czar een nieuw bedrijf, CCCP (Czar’s Creative & Communicative Partner), met de bedoeling zich te concentreren op de productie van speelfilms en documentaires van jonge en talentvolle cineasten. Ex-Drummer is een CCCP-productie. Wayne Traub vindt hier onderdak en Fien Troch maakte voor CCCP filmpjes voor het KlaraFestival. Van Czar hebt u ongetwijfeld de films gezien die werden gemaakt voor onder meer Lunch Garden, Nuon, Base, Eurostar, Deutsche Bank, Xbox en Coca-Cola.

Racisme en oorlog

Voor Mortier moet een goede reclamefilm “creatief interessant zijn en geestig om te zien”. Hij moet ook elementen bevatten die de markt beïnvloeden en nieuwe aandelen van de markt aansnijden. Als voorbeeld geeft Mortier de Nike Tagreclame, waarin stadsmensen elkaar aantikken in de straat of op de metro. De onderliggende boodschap van het sportmerk is dat sportschoenen buiten het sportveld en in de stad gedragen kunnen worden. Reclame moet radicaal zijn en mag een standpunt innemen. Zo bespeelt Mortier in zijn reclamefilm voor Deutsche Bank bijvoorbeeld onderwerpen als racisme, oorlog en geweld. Mortier houdt niet van het uitgangspunt dat alles mooi en heerlijk is. Dat alles er hip, fris en fantastisch moet uitzien. Vandaar dat reclame politieke standpunten mag innemen. Mortier: “Ik denk dat de bedrijfswereld meer gebaat is met een imago dat durf en inzet uitstraalt. Grote (internationale) merken durven wel eens tegendraads te zijn of een controverse uit te lokken.”

Controversieel zijn, is niet makkelijk. Er wordt wel eens gezegd: slechte reclame is ook reclame. Maar soms jaagt het bedrijf de doelgroep tegen zich in het harnas. Bureaus streven naar een zo origineel mogelijk concept om prijzen in de wacht te slepen of een palmares op te bouwen. Maar de voeling met het product en de doelgroep moet steeds behouden blijven.

Mortier: “België kent niet zoveel grote spelers. Ik schat vier à vijf, Czar incluis. De markt is klein, maar ze is voor mij niet beperkt tot België. Wij willen ons internationaal profileren. Vandaar dat we Czar New York hebben opgericht. We maken reclamefilms in Zuid-Amerika en de VS, Duitsland, Italië, Frankrijk en Nederland. Als je in het buitenland groot bent en vaak in de prijzen valt, loopt in België plots iedereen je deur plat. Wij hebben het plafond in België bereikt. Want als je wilt meedraaien in ons land alleen, moet je mettertijd je normen verlagen om te overleven en ga je reclame voor waspoeders maken.” Dagje filmen: 80.000 euro

De budgetten die voor de productie van een reclamefilm gehanteerd worden, schommelen van 80.000 tot 600.000 euro, met uitschieters van soms een miljoen euro (doorgaans voor internationale klanten en multinationals). Een ‘normale’ draaidag kost ongeveer 80.000 euro. Voor een reclamefilm zijn gemiddeld een à drie draaidagen nodig, heel soms vijf. En een lange postproductie jaagt de kostprijs serieus de hoogte in.

Kwatongen beweren dat de televisiereclame in recessie is en verder zal krimpen. Daar is Mortier niet zo zeker van. Wel is het zo dat reclame en reclamefilms op het internet steeds meer plaats gaan innemen. Je hoeft er namelijk geen uitzendrechten voor te betalen. Het duurste aan reclame is het kopen van de zendtijd. De film maken bedraagt soms slechts een tiende van het totale budget. Voor films op het internet betaal je uitsluitend de productiekosten. Het mooiste voorbeeld van reclamespots op het internet zijn de filmpjes die BMW liet maken door internationaal gereputeerde filmregisseurs. Het grote voordeel van reclame op het internet is dat je exact weet hoeveel mensen de clip of film hebben gezien. Bij affiches of tv-spots is dat veel moeilijker te meten.

Met Ex-Drummer breekt voor Koen Mortier alvast een nieuw hoofdstuk aan. Hij wil Czar en CCCP uitbouwen tot productiehuizen die niet alleen reclame- en kortfilms vervaardigen, maar ook langspeelfilms produceren. Zowel Belgische als buitenlandse regisseurs moeten er onderdak vinden om hun talent bot te vieren.

Piet Goethals

Piet Goethals