RECHTER-EXAMEN

Laagste slaagpercentage ooit

Sinds 1992 kunnen rechters slechts worden benoemd indien ze geslaagd zijn in een examen van “beroepsbekwaamheid”. Van de vier examens die tot nog toe voor de Nederlandstalige kandidaten in principe mogen alleen advocaten meedoen werden uitgeschreven, was het resultaat van 1996 het slechtste : van de 296 ingeschrevenen slaagden er niet meer dan 30. Van de effectieve Nederlandstalige deelnemers sleepte zich slechts 13 % door het examen, het laagste percentage ooit. Van de Franstaligen slaagde 16 %. Ter illustratie : verleden jaar kwam 20 % van de Vlamingen en 17 % van de Franstaligen door de proef. In totaal zijn er 110 Nederlandstaligen en 79 Franstaligen met zo’n “rechtersdiploma”.

We vroegen een reactie aan Luc Janssens, eerste voorzitter van het Antwerpse Hof van Beroep (een van de belangrijkste gerechtshoven van Vlaanderen). Janssens : “Op zich is het lage slaagpercentage geen slechte zaak. Het wijst erop dat het examen erg zwaar is, wat de kwaliteit van de rechters ten goede komt.”

Senator Fred Erdman (SP), verslaggever van de commissie die het wetsontwerp behandelde, is vrij kritisch : “Bij de totstandkoming van de nieuwe wet was het uitdrukkelijk onze bedoeling de beroepsbekwaamheid te testen : het analyse- en synthesevermogen, de sociale kennis en bekommernissen. Het examen beantwoordt in zijn huidige vorm een uiterst zware test van de juridische kennis niet aan onze oorspronkelijke bedoelingen. Dit is zeer gevaarlijk.”

Ook de eerste voorzitter stelt het examen voor de beroepsbekwaamheid zoals het vandaag wordt georganiseerd in vraag. “Een uitstekende jurist die eens een slechte dag heeft of weinig ervaring heeft met het onderwerp in kwestie, valt uit de boot,” zegt hij. “Bovendien zal zo’n eenmalig examen alleen de theoretische kennis toetsen. Die zegt weinig over de bekwaamheid als magistraat.”

Om die reden vindt Luc Janssens in tegenstelling tot Erdman, die beide opties wil behouden de rekrutering via stages aangewezen. Na zo’n driejaarlijkse stage (een jaar bij het parket, een jaar bij politiediensten, een notaris of een gerechtsdeurwaarder en een jaar bij de rechtbank) kan een kandidaat nog steeds worden afgewezen.

Janssens : “Uitstekende studenten zijn niet steeds goede rechters. Terwijl een eerder gemiddelde universitair soms wél de kwaliteiten heeft van een magistraat. Die kwaliteiten komen bij zo’n stage naar boven. Het is een uitstekend rekruteringssysteem.”

MAGISTRATUUR Slechts 13 % van de kandidaat-rechters slaagt.