Realisme is geen luxe in China

Een mix van ondoorzichtige structuren, onvoldoende kennis over die structuren en roekeloosheid kunnen heel gevaarlijk zijn. Dat heeft de huidige financiële crisis wel pijnlijk duidelijk gemaakt. Net zo goed blijkt dat uit het Chinese melkpoederschandaal. Als de Nieuw-Zeelandse Fonterra Dairy Co-operative zijn Chinese partner wat minder blindelings had vertrouwd, zou de klap van de melkvergiftiging voor de zuivelproducent niet zo zwaar geweest zijn. Het is een les die we beter niet vergeten als het over investeren in China gaat.

Open Vld’er Rik Daems gaf vorige week toelichting bij het China Belgium Direct Equity Investment Fund. Hij wil de grotere Belgische kmo’s warm maken om via dat Belgisch-Chinese fonds te investeren in China. In de veronderstelling dat Chinezen op onze kmo’s zitten te wachten, is dat een goed initiatief. Daems benadrukte het belang van de participatie van de Chinese staat: “Via regulering kan de Chinese overheid sectoren sturen en dus uitzonderlijke returns in de hand werken.” De politieke stabiliteit is een bijkomend pluspunt, aldus de liberale politicus.

Het blijft merkwaardig hoe liberalen ongeremd de lof zingen van een dirigistische staatsdictatuur. En met hen heel wat westerse investeerders. In hun ogen wordt China ‘de volgende supermacht’. Hetzelfde werd in de jaren tachtig over Japan gezegd.

Vertoont China, net als de markten een tijd geleden, symptomen van ‘irrational exuberance’? China heeft uitzonderlijk gepresteerd. Maar begrijpen buitenlanders ten volle waar ze in investeren? Hebben ze volledig zicht op de eigendomsstructuren? Zijn ze zich bewust van de tekortkomingen in Chinese boekhoudkundige en auditingpraktijken? Het zijn vragen die doen denken aan de achteraf gestelde vragen over ondoorzichtige financiële producten.

Met zijn sociale, politieke en financiële instabiliteit is China, volgens David Smick van The International Economy Magazine, het belangrijkste bewijs dat de wereld niet plat is. “In de financiële wereldmarkten kunnen we nooit achter de horizon kijken en dat geldt a fortiori voor China. De Chinese leiders begrijpen amper waar hun economie op afstevent. Waar kunnen westerse bedrijven op terugvallen als de Chinese bubbel barst? En dat gebeurt met álle bubbels”, waarschuwt Smick in zijn boek The World is Curved.

De Chinese economie heeft iets van een modern straalvliegtuig met controle-instrumenten uit de jarig zestig in de cockpit. De Chinese leiders zitten met onaangepaste monetaire beleidsinstrumenten om de economie te stabiliseren als die gaat schuiven. De crisis in Amerika en Europa kan, gecombineerd met lage binnenlandse investeringen en consumptie, nare gevolgen hebben voor China. Net als Japan zal ook China niet als een kaartenhuisje in elkaar zakken. Het grote verschil is dat de communistische draak wel onvoorspelbare sprongen kan maken. Na te veel naïef enthousiasme zou protectionisme of antagonisme niet het juiste antwoord zijn. Realiteitszin en open dialoog zijn dat wel.

Door Erik Bruyland