Ratio.

Is het toeval dat een beursdame zoals Monique Leys, gedelegeerd bestuurder van effectenbank Dierickx, Leys en Cie, op 3 oktober het volgende antwoord gaf toen Trends haar de vraag voorschotelde:

– Leest u bij?

– “Niet over beurstechnieken, niet over wat er gebeurde in 1929. Wel lees ik teksten over gedragspsychologie. Ik wil beter begrijpen waarom de beleggers irrationeel reageren.”

Een week later werd in Zweden bekendgemaakt dat de psycholoog Daniel Kahneman de Nobelprijs voor economie kreeg. Hij is de grondlegger van behavorial finance – de Freud van de economie, zeg maar – die op overtuigende wijze heeft aangetoond dat niet de menselijke ratio, maar onze psyche flink wat in de pap te brokken heeft als het op beleggen aankomt.

Even de praktijk. Stel, u ziet twee magazines in de winkel liggen. Het ene draagt als titel op de omslag: ‘Vrije val op de beurs: is dit het moment om te verkopen?’. En het andere: ‘Solden op de beurs: is dit het moment om te kopen?’. In beide gevallen gaat het om hetzelfde artikel. We stellen namelijk vast – zoals Johan Van Overtveldt in dit nummer doet (blz. 69) – dat Wall Street het slechtste kwartaal achter de rug heeft sinds de crash van oktober 1987 en dat er zelfs nog steeds sprake is van overwaardering bij Amerikaanse aandelen. Er is echter één lichtpuntje: de koers-winstverhouding van de Bel20 is gedaald tot onder het gemiddelde van de periode 1982-1999, in tegenstelling tot de Europese en Amerikaanse beurzen.

Welk exemplaar gaat u kopen? Volgens de gedragseconomen zult u, afgaand op de titel, kiezen voor exemplaar twee. Hun verklaring: de eerste euro winst die u kunt boeken, is belangrijker dan de extra euro’s verlies die u nog boven het hoofd hangen. Anders gezegd: één euro verlies doet u als doorsneebelegger pijn, maar twee euro verlies zal u niet dubbel zoveel pijn doen en bij een koersdaling van 100 euro is het zelfs mogelijk dat uw pijn overgaat in een vorm van cynische gelatenheid.

Met andere woorden, alhoewel de ene covertitel u ervoor zou kunnen behoeden dat u nog tientallen euro’s extra verliest, is de kans groot dat u zult opteren voor de andere cover. Nochtans zijn beide titels even relevant. Want laten we wel wezen, de vaststelling dat de aandelenbeurzen van Wall Street nog steeds zo’n 50% te hoog genoteerd staan, betekent niet noodzakelijk dat die koersen nog met 50% naar beneden moeten. En evenmin kunt u uit de lage koers-winstwaardering van de Bel20 met zekerheid besluiten dat Belgische aandelen niet meer verder kunnen zakken. Beide vaststellingen zijn interessante signalen, maar geen basis voor een koop- of verkoopstrategie.

Heeft Trends deze week alleen de tweede titel gekozen omdat deze gedragspsychologisch beter zou scoren bij de lezer? Hoegenaamd niet. Wel omdat we ervan uitgaan dat achter elke recessie of beurscrisis ook een keerzijde verborgen zit: die van de opportuniteit. Of, zoals Luc Vansteenkiste van Recticel onlangs op de eerste juryvergadering voor de selectie van de ‘Manager van het Jaar 2002’ opmerkte: “De economische pers heeft een belangrijke taak in de manier waarop ze verslag uitbrengt over deze recessie.” Het heeft geen zin om blind te blijven voor economisch onheil en u, als lezer, een rad voor de ogen te draaien. Maar we willen evenmin zwijgen over die kleine lichtpuntjes – hoe miniem ook – die voor elke ondernemer of belegger een wereld van verschil kunnen maken.

Piet Depuydt, Hoofdredacteur [{ssquf}]

Stel, u ziet twee magazines in de winkel liggen. De ene draagt als titel op de omslag: ‘Vrije val op de beurs: is dit het moment om te verkopen?’. En de andere: ‘Solden op de beurs: is dit het moment om te kopen?’. Welke zult u kiezen?