Raoul Servais

Zeven animatiefilms van de Belgische regisseur Raoul Servais zijn nu op video verkrijgbaar onder de titel “Animation Selection”.

Er zijn weinig Belgische filmmakers die hetzelfde palmares van de in 1928 geboren Oostendse regisseur, scenarist en producent Raoul Servais kunnen voorleggen. Meestal is het ook wel zo dat onze beste talenten in het buitenland beter scoren dan in eigen land.

“Animation Selection”, de video waarop 7 werkstukken van Servais zijn samengebracht, opent met “Chromophobia”. Deze tien minuten durende animatiefilm kaapte maar liefst 15 verschillende onderscheidingen weg op diverse festivals, waaronder de Leeuw van St. Marcus op het Festival van Venetië in 1966. In dit tien minuten durend filmpje bant een grauw leger alle kleur uit de wereld. Zowel ritme, vorm en soberheid zijn indrukwekkend. Servais baseerde zich op zijn herinneringen aan W.O. II, maar de universele thematiek is nog steeds brandend actueel. De maatschappelijke bekommernis van Raoul Servais en het opnemen voor individuele vrijheid en meningsuiting is een constante in zijn oeuvre. Terwijl hij zijn thematiek trouw blijft, zal Servais vormelijk steeds de technische mogelijkheden van het animatiegenre inventief verkennen. Zo is het een paar jaar later gemaakte “Sirene” een surrealistische nachtmerrie over de onmogelijke liefde tussen een scheepsjongen en een zeemeermin. Een felrode achtergrond en monsterlijke kranen vormen het decor voor de absurde machtsspelletjes van de autoriteiten, waartegen het individu niets kan beginnen. Het poëtische en hoopgevende einde van “Sirene” neemt een grimmige wending in zijn volgende film “Goldframe” (1969). De ziekelijke ambitie van een filmtycoon wordt in een schetsmatig zwart-wit verbeeld. Het gevecht tegen zijn eigen schaduw wordt hem uiteindelijk fataal.

Vanaf de jaren zeventig wordt de toon in Servais’ films donkerder. In “To Speak or Not to Speak” keert hij terug naar zijn thema van de kleine man die gemanipuleerd en geïndoctrineerd wordt door maatschappelijke wetten en commercie. Het zwierig geanimeerde, in blauwgroene tinten badende “Operation X-70” is een cynisch en antimilitaristisch sprookje over een bom die de mens in gevaarloze wezens moet transformeren. Servais’ briljante stilisme, dat steeds een ondersteuning is van zijn inhoud, kent andermaal een hoogtepunt in “Pegasus”. Deze naar de schilderijen van Permeke verwijzende film wordt opgevolgd door “Harpya” (Gouden Palm, Cannes ’79). “Harpya” biedt een bevreemdende en vernietigende kijk op liefde en tederheid. Badend in de sfeer van de Belgische surrealisten, combineert Servais live-opnames met animatie. Hiervoor ontwikkelde hij zijn eigen techniek, de Servaisgraphy, die als basis zal dienen voor zijn langspeelfilm “Taxandria”. De essentiële en uitstekende compilatie op “Animation Selection” sluit af met fragmenten van dit levenswerk, dat vijftien jaar productietijd in beslag nam.

Piet Goethals

Raoul Servais Steeds de mogelijkheden van het animatiegenre aftastend.