Raffarin geeft het voorbeeld

Het ontbrak de jongste weken niet aan gebeurtenissen die het Europese project weer wat wind in de zeilen zouden kunnen bezorgen. Ten eerste produceerde de Europese Conventie een ontwerp van grondwet voor de Europese Unie dat, hoewel vergeven van de haken en ogen, op de top van Thessaloniki de zegen van de regeringsleiders kreeg. Ten tweede is de toetreding van tien nieuwe lidstaten in de lente van volgend jaar nu onomkeerbaar geworden. Ten derde ligt, na zijn vrijspraak in de Crédit Lyonnais-affaire, de weg open voor Jean-Claude Trichet om de hoe langer hoe minder geïnteresseerde Wim Duisenberg op te volgen aan het hoofd van de Europese Centrale Bank. Deze aflossing van de wacht is geen overbodige luxe: door het aanhoudende deflatiegevaar ligt er een complexe monetaire toekomst in het verschiet.

Niettemin gebeurde er de voorbije dagen iets dat op termijn van uitzonderlijk belang zal zijn voor de sociaal-economische vooruitgang van de EU. Of liever: er gebeurde niets. Het Franse verzet tegen de pensioenhervorming van de regering- Raffarin is helemaal weggeëbd. Omdat Frankrijk zich de jongste jaren steeds meer heeft opgeworpen als een bolwerk van syndicaal conservatisme, mogen we deze ontwikkeling ronduit spectaculair noemen. Ook de Franse eerste minister voelt aan dat hier een unieke gelegenheid zich aandient om een aantal structurele veranderingen door te duwen. Hij kondigde alvast aan dat zijn landgenoten binnenkort ook een stevig plan ter hervorming van de gezondheidszorg mogen verwachten.

Ruim drie jaar geleden zwoeren de Europese regeringsleiders een straffe eed op de Europese top van Lissabon: ze zouden van de EU tegen 2010 de meest performante kenniseconomie ter wereld maken. Dan is een grondige hervorming van de socialezekerheidsstelsels van het ‘oude’ Europa onontkoombaar. Een centrale plaats in die hervorming hebben de pensioen- en de gezondheidszorg, die meer ruimte voor individueel initiatief en marktdiscipline moeten krijgen zodat een fors toenemende belastingdruk kan worden voorkomen. In Duitsland doet de regering- Schröder verdienstelijke pogingen om in dit verband (eindelijk) iets in beweging te krijgen. Hoezeer dat ook tegen hun natuur indruist, onze fiere Pruisische buren kunnen deze keer wel wat leren van het economische beleid van de Fransen.

Uiteraard kunnen de regering en de sociale partners in België ook heel wat lessen trekken uit de ophefmakende gebeurtenissen in Frankrijk. Het heeft er echter alle schijn van dat de syndicaten in ons land zich opmaken voor een jarenlange stellingenoorlog ter verdediging van hun extreme conservatisme in socialezekerheidszaken. Dat die houding de welvaart en het welzijn van toekomstige generaties, en vooral van de minst begaafden en minst bedeelden, ondergraaft, zal de huidige syndicale leiders echter worst wezen. Maar ook de werkgeversorganisaties lopen niet over van enthousiasme om het beleid ingrijpend bij te sturen. Heeft het Belgische sociaal overlegmodel dan nog zin?

Johan Van Overtveldt