Pure schoonheid

In zwart-wit en in kleur, in olie- en acrylverf, als stralend middelpunt of in de zijgangen: de werken van Alechinsky schitteren op dit ogenblik in het Parijse Jeu de Paume.

Vorig jaar kregen we reeds een voorsmaakje van de betoverende retrospectieve rond Pierre Alechinsky (°1927) die Daniel Abadie toen nog volop aan het voorbereiden was voor de Parijse Galerie National du Jeu de Paume. In het Brusselse Salon d’Art waren toen enkele kleine acrylschilderijen te bewonderen die opvielen door hun schitterend kleurenspel. Ze zijn nu terug te vinden aan het einde van de rondgang in het Jeu de Paume. De tentoonstelling opent met een reeks gravures, ‘Les métiers’, gerealiseerd in 1948. Vijftig jaar later kan het werk van deze schilder-tekenaar-lithograaf rekenen op een dosis buitenlandse bewondering die weinig Belgische kunstenaars te beurt valt; bovendien oogt het werk nog altijd even fris als destijds. Alechinsky getuigt van een zeldzame inventiviteit en luciditeit, waarop de tijd geen vat lijkt te hebben. Voor deze retrospectieve rond de jongste schilder van de Cobra-beweging werden een honderdtal werken samengebracht. Ze zijn heel luchtig opgehangen op de verschillende verdiepingen van het museum, en het resultaat schittert door zijn eenvoud. Het was vast geen sinecure om een selectie te maken uit het omvangrijke oeuvre van Alechinsky. Maar Daniel Abadie slaagde meesterlijk in z’n opzet om enkele hoogtepunten te distilleren, waaronder ‘Central Park’, dat met zijn kleurrijke velden en kronkelingen nog steeds toonaangevend is.

De tentoonstelling geeft verder ook een beeld van de weg die werd afgelegd sinds Cobra. Uit de zeldzame olieverfschilderijen uit die tijd blijkt een zekere verwantschap met grote broer Asger Jorn. De compacte stijl van ‘La Fourmilière’ (1954) laat vermoeden dat de schilder veel aan impulsiviteit zou hebben ingeboet als hij zich het keurslijf van de compositie zou hebben laten aanmeten. Alechinsky verstaat echter de kunst van het oriëntaalse evenwicht: hij weet twee eigenschappen te combineren die bij anderen lijnrecht tegen elkaar indruisen, met name spontaneïteit en beheersing. Zijn ontdekking van het acryl, het op de vloer of overhangend werken, de techniek van de Chinese inkt, de centrale structuur en de kanttekeningen zijn als een open venster op zijn picturale wereld. Voor de vormen put hij inspiratie uit uitbarstende vulkanen, geisers en watervallen, grote wielen en de Gilles uit Binche, riooldeksels en navels, insecten en slangen. Als meester van het zwart en alle mogelijke grijstinten, van zuivere kleuren maar ook afgebleekte nuances, zit Alechinsky niet bepaald in een gesloten circuit. Bij het zien van de mooie reeks ‘Aiguilles’ (1996) kan je niet anders dan verliefd worden op de vloeiende horizonten. Alechinsky is een schilder die tot op de dag van vandaag de schilderkunst als een uitdaging ziet.

Galerie nationale du Jeu de Paume, 1, place de la Concorde, Paris 8ième. Metro Concorde. Tot 22.11 van 12 tot 19 u, dinsdag tot 21 u 30. Maandag gesloten.

ALAIN DELAUNOIS