Productie

AUTOMOBIELINDUSTRIE

Er wordt een recordaantal auto’s verkocht in 2001, wat borgstaat voor ongekende verkeersopstoppingen overal ter wereld. Deze verkopen komen op het conto van een kleiner aantal producenten. DaimlerChrysler heeft een aandeel in Mitsubishi, General Motors (GM) is deeleigenaar van Fiat, Ford heeft geïnvesteerd in Volvo, en Renault en Nissan zijn samengegaan. Een wereldwijde recessie zal, als zij zich voordoet, aanleiding zijn voor werkelijke consolidatie in deze sector.

Covisint, een wereldwijde beurs opgezet door GM, Ford en DaimlerChrysler, gericht op het verkrijgen van auto-onderdelen, verlaagt de prijzen in 2001. Er kan 240 miljard dollar aan koopkracht mee gemoeid zijn. Een dergelijke druk dwingt onderdelenleveranciers om op volle snelheid te consolideren; van de 2000 belangrijkste leveranciers in de wereld zijn er in 2008 nog 150 over.

In 2000 kochten bijna 7,8 miljoen Aziaten een auto, in 2001 worden er dat net iets minder, maar de files in Beijing en Bangkok zullen alleen maar langer worden. Azië en Oceanië zijn de sleutel tot toekomstige groei op deze markt, en na een kleine vertraging in 2001 zitten de verkopen in 2003 weer op recordhoogtes. Geringe marges betekenen dat hoge winsten niet zijn gegarandeerd.

In de gaten houden:

Auto’s worden schoner en slimmer. Alle grote autobedrijven introduceren vóór 2004 een eigen brandstofcelauto. Analisten schatten dat tegen 2020 zo’n 25% van alle voertuigen brandstofcellen gebruikt. Vooruitgang op het gebied van telematica betekent dat de auto van de toekomst internetdiensten levert op commando van een menselijke stem. Begin 2001 maken meer dan één miljoen mensen gebruik van GM’s OnStar-diensten. Deze bieden gecomputeriseerde routekaarten en vertellen de chauffeur precies waar hij is.

CHEMISCHE PRODUCTEN

De vijf grootste chemische bedrijven nemen slechts 10% van de wereldwijde productie voor hun rekening. In 2001 geeft de sector 60 miljard dollar aan fusies en overnames uit. De industrie lijdt onder lage winsten en een slecht imago. Om het eerste te verbeteren stappen bedrijven in de 32 miljard dollar grote landbouwindustrie. Om het laatste te helpen oplossen, financieren de grote bedrijven het Long-Range Initiative, dat 100 miljoen dollar kost. Het initiatief is erop gericht de endocriene gevolgen van de duizend meest gebruikte chemische producten te onderzoeken.

COMPUTERS

Er zijn tegenwoordig normen in deze industrie: servers van IBM en Sun, datanetwerkhardware van Cisco, databases van Oracle en opslagdozen van EMC. Deze bedrijven nemen gestaag in omvang toe, maar kijken desondanks vooruit. Oracle legt zich toe op software voor applicatieservers, een sector waarin tegen 2004 zo’n 11 miljard dollar omgaat.

Het groeitempo van pc-verkopen zwakt af. 2001 wordt een moeilijk jaar voor de Dells en Compaqs van deze wereld. De huishoudens in de Verenigde Staten naderen het verzadigingspunt voor pc’s. Bedrijven vestigen hun hoop op het verkopen van meer designpc’s en de betere servers.

Linux, een vrij beschikbaar programma dat werd ontworpen door de open source movement, snoept marktaandeel af van Microsoft in het goedkopere deel van de servermarkt en doet in 2001 een aanval op het duurdere deel. Hewlett-Packard (HP) is van plan om software tot kern van zijn nieuwe serverstrategie te bombarderen. Intel, IBM en HP investeren alle in een nieuw laboratorium in Oregon dat Linux gaat klaarstomen voor gebruik in kwaliteitscomputersystemen voor bedrijven.

De softwaremarkt groeit naar zo’n 222 miljard dollar tegen 2002. Meer dan 95% van de inkomsten is terug te voeren op bedrijfsaankopen. Apple lanceert in 2001 een nieuw commercieel besturingssysteem, Mac OS X.

In de gaten houden:

Microsoft – weer voor de rechter, zelfs als het de lopende antitrustzaak verliest en in twee bedrijven wordt opgesplitst. Het initiatief new.Net houdt een poging in om open internetstandaarden te verpakken in gedeponeerde technologieën.

EDELMETALEN

Amplats heerst over de oligopolistische platina-industrie. Prijzen hebben het hoogste punt sinds elf jaar bereikt, maar worden door de Russische productietoename in 2001 enigszins onder druk gezet. De Chinese en Indiase jeugd draagt graag platina juwelen. Het metaal wordt bovendien als katalysator gebruikt in brandstofcellen. De prijzen gaan waarschijnlijk in 2003-2004 weer omhoog.

‘Diamonds are a girl’s best friend’, en in 2001 zijn ze dat ook voor adverteerders. Slechts 1% van de detailhandelinkomsten wordt momenteel aan advertenties uitgegeven. De Beers wil dit opvoeren naar 8%. Het bedrijf heeft nog altijd 60% à 70% van de werelddiamantmarkt in handen, en heeft een voorraad stenen ter waarde van 4 miljard dollar. Het bedrijf zegt bovendien dat het meer prijsconcurrentie wil toestaan.

Er ligt 140.000 ton goud boven de grond en de jaarlijkse vraag bedraagt 4000 ton. De goudprijzen zetten hun al twintig jaar durende algemene daling naar 270 dollar per ounce voort. Deze voorspelling vervalt wanneer de inflatie in de westerse wereld 3% overschrijdt. De zilverprijs blijft stabiel ondanks een toename van het aanbod.

ENERGIE

In de westerse wereld zijn zonne- en windenergie in opmars en is kernenergie op haar retour. Zonne- en windenergiebronnen nemen de helft van de wereldenergieproductie voor hun rekening. Maar nog niet onmiddellijk: pas in 2060.

Duitsland begint in 2002 met het buiten werking stellen van zijn twintig kernenergiecentrales. In 2021 zijn ze allemaal gesloten. Azië gaat door met het bouwen van reactoren – in Japan zijn er drie in aanbouw en staan er nog dertien gepland vóór 2010. Brazilië heeft 49 nieuwe thermische elektriciteitscentrales nodig om 18.000 megawatt op te wekken voor zijn groeiende energiebehoefte.

In de elektriciteitssector gaat zo’n 1 biljoen dollar per jaar om. Ongeveer de helft daarvan wordt opgewekt met stoomturbines, maar gasturbines winnen snel aan populariteit. In de Verenigde Staten schieten de elektriciteitstarieven in staten waar de energiesector gedereguleerd is omhoog.

De OPEC gaat op kop wat de leverantie van olie betreft. Productiestijgingen tegen het einde van 2000 leiden met vertraging tot lagere prijzen aan het begin van 2001. De OPEC zou graag een prijs per vat van 22 à 28 dollar zien, aanzienlijk meer dan de historische benchmark van 15 à 20 dollar, maar minder dan de voor een groot gedeelte van 2001 voorspelde prijs van 32 dollar. Hoge prijzen versnellen de algemene industriële overstap van olie naar aardgas.

Ondanks voorspellingen dat de Noordzee rond de millenniumwisseling uitgeput zou zijn, gaat zij meer dan dertig miljard vaten olie en gas leveren gedurende de komende dertig jaar. Tot nu toe was dat slechts 26 miljard vaten. In de Verenigde Staten is al in geen 25 jaar een olieraffinaderij gebouwd. De Republikeinen willen zowel dat verbod als restricties op offshoreboringen afschaffen.

De westerse wereld is bezig in haar energiebehoeftes voor de komende eeuw te voorzien. Amerika en Turkije steunen een energiecorridor die Baku in Azerbeidzjan verbindt met Ceyhan in Turkije. In 2001 is de financiering geregeld en bekrachtigen de regeringen hun afspraken voor de overgangsperiode. De bouw kost 2,4 miljard dollar en duurt tot 2004. Twee jaar daarvóór levert een transkaspische pijpleiding al meer dan 16 miljard kubieke meter gas per jaar uit Turkmenistan aan Turkije.

In de gaten houden:

Protonenwisselingmembraan (PEM). Deze technologie is toonaangevend voor brandstofcellen, waarbij stikstof wordt geoxideerd om schone energie te produceren. De eerste commerciële mobiele generator die gebruikmaakt van PEM-technologie is in 2001 beschikbaar. Brandstofcellen worden in de periode na 2005 massaal gebruikt.

FARMACIE

Deze industrie, die zo’n 350 miljard dollar waard is, groeit 10% per jaar en behaalt marges van meer dan 35%. Ruim 60% van de winst wordt in de Verenigde Staten behaald. Nu de wereld veroudert en het menselijke genoom in kaart is gebracht, zijn de vooruitzichten zeer goed.

Er zullen fortuinen worden verdiend en verloren in het gevecht om het genoom. In 2001 geven de twee nieuwe titanen in de industrie, Glaxo SmithKline en Pfizer Warner-Lambert, elk 4 miljard dollar uit aan onderzoek en ontwikkeling. De industrie als geheel investeert 50 miljard dollar. De strijd om de belangrijkste octrooien vast te leggen wordt in de loop van de komende vijf jaar beslist.

Bedrijven vinden steeds meer geneesmiddelen uit en testen die in een sneller tempo. Het duurt momenteel vijftien jaar en kost 359 miljoen dollar om een nieuw geneesmiddel op de markt te brengen. De grote bedrijven willen tot 2005 gemiddeld 1,8 nieuwe medicijnen per jaar introduceren. In de jaren negentig kwamen ze niet verder dan één nieuw geneesmiddel per jaar.

Het octrooi op Prozac loopt af en goedkope generieke fluoxetine overspoelt de markt. Geneesmiddelen met een totale waarde van 44 miljard dollar raken in de komende drie jaar hun octrooibescherming kwijt. Eli Lilly draagt Zovant, een baanbrekend geneesmiddel ter behandeling van ontstekingen, voor goedkeuring voor.

In de gaten houden:

De babyboomgeneratie wordt oud. Dit veroorzaakt een geweldige vraag naar geneesmiddelen voor artritis, osteoporose en verminderd gezichtsvermogen. De vraag naar geneesmiddelen voor reumatologische klachten groeit naar verwachting 30% per jaar in de komende drie jaar.

GRONDSTOFFEN

De prijzen van kringlooppapier stijgen weer, na een inzinking in 1995. Oude fabrieken worden gesloten, terwijl er geen nieuwe worden gebouwd.

Handelaren blijven een kritische blik werpen op de stijging van de rubberprijzen, ondanks pogingen door de drie belangrijkste producerende landen – Thailand, Maleisië en Indonesië – om ze te fixeren. Zij doen pogingen de aanvoer te beperken maar hebben, in tegenstelling tot de OPEC, nog geen overeenstemming bereikt hoe dat te doen.

De vraag naar aluminium stijgt met 2,5%. Het einde van de langdurige prijsdaling lijkt nog niet in zicht, zodat kostenbeperking hoog op de agenda blijft prijken.

LANDBOUW

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie blijft buitengewoon protectionistisch van aard. De Verenigde Staten en de zestien landen sterke Cairns-groep (waaronder Australië, Canada en Brazilië) raken gefrustreerd. Zij willen dat de Europeanen hun tarieven en exportsubsidies verlagen. Op hun beurt zorgen de Verenigde Staten ook goed voor hun boeren, meestal met directe betalingen. Het moratorium op het aanvechten van illegale steunprogramma’s voor boeren bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) loopt in 2003 af. Dit zou de EU kunnen aansporen tot het doen van concessies in 2001. Maar reken er niet op. Het boerenbeleid blijft overal een dure warboel. Dat is slecht voor zowel de boeren als de belastingbetaler en de consument.

Een daling van de prijzen van de meeste landbouwgrondstoffen wordt in 2001 gevolgd door prijsstijgingen, waarvan die voor suiker de meest opvallende is. De oogst brengt een plezierige 9 cent per pond op tegen 2002. De prijzen van tarwe, maïs en gierst kruipen in de loop van het seizoen 2001-2002 omhoog.

LUCHT- EN RUIMTEVAART

Het Amerikaanse ministerie van Defensie kiest een winnend ontwerp voor een Joint Strike Fighter van Lockheed Martin of Boeing. De kosten zijn doorslaggevend: het Pentagon wil niet meer dan 35 miljoen dollar per vliegtuig betalen. Het winnende bedrijf verkoopt vliegtuigen ter waarde van 100 miljard dollar; de verliezer vecht om te overleven. De Typhoon Eurofighter wordt in 2002 in gebruik genomen. Er staan voor de nabije toekomst geen andere grote projecten voor gevechtsvliegtuigen op de agenda in het Westen.

Airbus Integrated, het nieuwe Frans-Duits-Spaanse bedrijf, begint aan een nieuwe A3XX superjumbo voor 550-650 passagiers. Dit vliegtuig wordt vermoedelijk in 2005 in gebruik genomen. Het project kost 12 miljard dollar en het is erop of eronder voor de Europese producent. Als het project succesvol is, betekent dat het einde voor Boeings al dertig jaar durende monopolie op zeer grote vliegtuigen.

Boeing is van mening dat van de 12 miljard dollar die nodig is voor de ontwikkeling van het vliegtuig 4 miljard dollar afkomstig is van Europese subsidies. Het zet Washington onder druk de Europese Unie voor de Wereldhandelsorganisatie te slepen om de betalingen te stoppen. Dat is gevaarlijk: Boeing zelf heeft ook regeringssubsidies ontvangen.

De commerciële ruimtevaartindustrie vertegenwoordigt een waarde van 120 miljard dollar per jaar. Voor de komende acht jaar staan 800 satellietlanceringen gepland. Onderzoek en ontwikkeling concentreert zich op de ontwikkeling van goedkope, meermalen bruikbare lanceervoertuigen. Deze zouden de kosten met meer dan de helft verminderen, waardoor de ruimte makkelijker te bereiken en te gebruiken wordt.

Zonder de tegenstand van de Amerikaanse regering zou er in 2001 waarschijnlijk een transatlantische fusie van defensiebedrijven plaatsvinden. In plaats daarvan nemen de bedrijven genoegen met nauwere banden. BAe Systems haalt de banden met Boeing en Lockheed Martin aan, DaimlerChrysler Aerospace die met Northrup Grummar, en het Franse Thomson-CSF die met het Amerikaanse Raytheon.

In de gaten houden:

Wat de nieuwe Amerikaanse regering doet met het National Missile Defense-programma. Rusland en China zijn tegen het Amerikaanse project om een continentaal defensiesysteem tegen raketaanvallen te bouwen. De EU is onrustig. Dit is het meest belangrijke gespreksonderwerp voor het Witte Huis in 2001.

TEXTIEL

De Amerikaanse textielmarkt is een van de meest beschermde ter wereld. 1,4 miljoen binnenlandse werknemers produceren jaarlijks goederen met een waarde van 100 miljard dollar. De Amerikaanse toezeggingen aan de Wereldhandelsorganisatie betekenen dat tegen 2005 de sector eindelijk volledig geliberaliseerd moet zijn. De werkgelegenheid daalt daardoor enigszins, maar de Amerikaanse consument profiteert.