PRIJSKAARTJE

FISCAAL AFTREKBAAR.

Het voorstel van advocaat Hans Smeyers om te komen tot een verplichte verzekering van de rechtsbijstand (RB) heeft ook een financieel luik. Smeyers berekent dat de jaarlijkse premie van zo’n verzekering 3000 frank zou bedragen. Die premie zou bovendien fiscaal aftrekbaar moeten zijn, zodat de verzekerde “netto ongeveer de prijs van een volle benzinetank zal betalen”.

Smeyers bouwt voor deze berekening voort op een eerder voorstel dat de Franstalige Orde van Advocaten van Brussel uitwerkte met de Socialistische Mutualiteit. Een werkgroep berekende dat een premie van 1000 frank de verzerkingssector zo’n 3 miljard frank zou opbrengen. Smeyers : “Uiteindelijk haakten de mutualiteiten af. Omdat ik voorstel het risico zo breed mogelijk te dekken alle processen in de persoonlijke levenssfeer, gaande van echtscheidingszaken tot bouwreglementen verhoog ik de premie substantieel.”

Leo Vuylsteke (RB-verzekeraar Defendo) : “De berekening van de premie lijkt me nogal irrealistisch. Al bij al kunnen we de risico’s moeilijk inschatten, omdat het afhangt van de procesbereidheid van de advocaat. Het is een grote stap in het onbekende.”

De controle van de betalingsverplichting gebeurt in Smeyers’ voorstel via de belastingaangifte. Wie geen RB-verzekering nam en een inkomen heeft boven dat van een minvermogende, zou de premie onrechtstreeks via het doorgeefluik van de fiscus betalen aan een “Fonds voor Rechtsbijstand”. Dit Fonds zou onder meer een groepspolis afsluiten voor alle (nog) niet-verzekerden : de “wanbetalers” en minvermogenden. Personen met een inkomen onder 30.900 frank zouden recht hebben op een gratis, zelf te kiezen, advocaat. Het hele systeem van de pro deo-advocatuur wordt afgeschaft.

Het Fonds wordt in Smeyers’ voorstel gespijsd door de huidige vergoeding van het ministerie van Justitie aan de pro deo-advocaten (445 miljoen in 1996) én een bijdrage door personen, die een burgerlijk of strafproces verliezen. Deze bijdrage, gekoppeld aan een vaste coëfficiënt, bedraagt vandaag 2000 frank, wat omgerekend 1,077 miljard zou opbrengen. Alles samen heeft het Fonds dus een budget van 1,5 miljard frank.

De Leuvense Stafhouder Marleen Schouteden meent dat Smeyers “droomt” met zijn voorstel. Ze verwijst daarbij onder meer naar de gewenste financiële tussenkomst van de overheid, die ze niet realistisch acht. “Ik wens, inderdaad, een fiscale incentive voor de RB-verzekering,” repliceert Smeyers. “De wet Cooreman-De Clercq gaf stimulansen voor participaties in ondernemingen. Hetzelfde geldt voor het pensioensparen. De doelstellingen van deze twee stimuli verdwijnen in het niet in vergelijking met het doel van de verplichte RB-verzekering : de toegang tot het gerecht voor iedereen.”