Prefabwoningen. Drie pintjes en een dak

Wat doet een Vlaams ondernemer, met een omzet van 150 miljoen, wanneer plots een kontrakt van 42 miljard frank voor het grijpen ligt ? Hij drinkt drie pintjes en maakt dat volgende week de eerste levering kan vertrekken.

Phil Nijs (49 j.), zaakvoerder van de Zutendaalse NV Dakplan, verscheept volgende week 50 prefabwoningen naar Pretoria. Eind vorige maand kreeg hij zicht op een kontrakt voor de levering over 5 jaar van 50.000 prefabhuizen aan het Zuidafrikaanse ministerie van Huisvesting. Afhankelijk van het aantal slaapkamers per huis is dat goed voor 30 tot 42 miljard Belgische frank. Bovendien vraagt de Westafrikaanse republiek Guinea ook 20.000 huisjes, wil Marokko 1000 proefhuisjes en verlangt de president van Botswana dat Dakplan ter plekke komt produceren.

Nijs, een dakbedekker uit het Limburgse Boorsem, sinds 1984 aktief vanop het industrieterrein van Zutendaal, bekleedt daken ; vooral voor aannemers en konstrukteurs, in België (80 % van de omzet), Duitsland, Nederland en Luxemburg. Dakplan dat samen met zusterbedrijf Deuram in 1994 goed was voor 150 miljoen omzet telt 30 werknemers. “Maar vaklui vinden wordt alsmaar moeilijker, ” klaagt Nijs. “Ik heb werk voor 60 man. Alleen : ik vind niemand die nog een dak wil asfalteren. ” Nijs meent te weten dat heel wat bedrijven uit de bouw kampen met dit probleem.

VAKMANNEN TE KORT.

“De RVA leidt in Genk jaarlijks 9 dakbewerkers op. Die zijn direkt weg. We leiden nu onze eigen mensen op. Dat kost ons 3 jaar. Nadien zijn ze foetsie. Of gaan ze op ziekenkas. “

In 1992 wou Nijs deze uitzichtloze spiraal doorbreken : hij begon, aan de overkant van de straat op het industrieterrein, een nieuwe onderneming, Deuram, die deuren en ramen produceert. “Gasten met feeling voor hun werk zijn er niet meer. Iedereen wil een Ford-jobke. Daarom en ook omdat ik dacht dat er een markt voor was begon ik Deuram : ze moeten er de godganse dag niks anders doen dan panelen in mekaar steken. Na drie dagen kunnen ze dat. “

Eerder al, in 1989, had Nijs een veel radikalere ommezwaai genomen : hij trok naar Zuid-Afrika, naar de stad Brits in Transvaal. “We kochten er een boerderij. Voor onze oude dag, ” lacht echtgenote Suzanne Nijs. “Er liepen toen 5 struisvogels en wat zebra’s rond. We hebben die 5 mannelijke struisvogels wat wijfjes gegeven. Zo zijn er kuikens én de idee voor een struisvogelfarm gegroeid. ” (Zie kader : Liever struisvogels).

In Brits ontdekte Nijs echter, naast de struisvogels, ook de miserabele woonomstandigheden van de zwarte landarbeiders. “Een blikken hut of een kartonnen doos, niks meer. ” Maar Nijs hoorde er ook het ANC (African National Congres) bezig over woonsubsidies. Hij zag meteen een gat in de markt en, eenmaal terug thuis, vertelde hij het de kollega’s. Toen bleek dat de interesse klein was, liet Nijs zelf een marktstudie uitvoeren. Vooral het plan van Joe Slovo, de onlangs overleden kommunistische minister, om de Zuidafrikaanse boeren woonsubsidies te verstrekken voor de bouw van woningen voor hun arbeiders, leek hem wel wat.

OP-EN-TOP FAMILIE.

Sindsdien is de familie Nijs aan het denken geslagen. Immers, laat dat duidelijk zijn : Dakplan is een familie-bedrijf met de geslotenheid die dergelijke bedrijven typeert.

Suzanne Nijs (47 j.), Phils echtgenoot, onlangs nog in het kielzog van prins Filip in Zuid-Afrika, veegt vandaag de inkomhal van Dakplan in Zutendaal proper. “Tegenwoordig willen ze alleen nog doen wat op hun diplomaatje staat, ” reageert Nijs.

Suzanne en Phil wonen in hun villa, op het industrieterrein, pal naast Dakplan. “Dat moet zo, ” zegt Nijs. “Anders verlies je té veel tijd. ‘s Morgens om 5 uur vertrekken onze mannen, ‘s avonds tot 11 uur worden de vrachtwagens geladen. Ik wil daarbij zijn. “

Dochter Mary-Roos (21 j.) bereddert vooral Europ Motors, een Subaru-garage in Bree waarin Dakplan voor 80 % participeert. “Een eigen garage is altijd de droom geweest van mijn man, ” verklapt Suzanne Nijs. Phil Nijs, nog enkele keren Belgisch rallykampioen geweest onder meer met Knack-redakteur Jos Grobben naast hem als navigator is dan ook mecanicien van opleiding.

“Vandaag heb je meer aan een technisch diploma dan aan een universitair papierke, ” houdt hij zijn kinderen voor. Dochter Patricia (16 j.) volgt deeltijds de technische school én produceert als geen ander deuren en ramen bij Deuram. “Neen, niet als de dochter van de baas, ” verduidelijkt Nijs, “ze moet tikken zoals iedereen. “

Zoon Danny (28 j.) trekt momenteel aan de touwtjes in Zuid-Afrika. Of juister : vader en zoon wisselen mekaar af.

“Eén van ons moet hier zijn, de andere ginder, ” verduidelijkt de vader. “Als ik ‘s vrijdags naar Pretoria vertrek, moet Danny ‘s zondags terugkeren. Zo kontroleert hij ‘s maandags hier de zaak, en ik ginder. ” Kontrole : het sleutelwoord in deze KMO, waar winst opnieuw geïnvesteerd wordt. En waar de toekomst verzegeld is via de NV DMP lees de NV Danny, Mary-Roos, Patricia die de drager is van alle andere bedrijven. In ’93 ging de winst naar de participatie in de Subaru-garage, in ’94 ging 48 miljoen naar machines en gebouwen voor Deuram.

RISICO EN GELUK.

“Ondernemen is risico én wat geluk, ” grapt Nijs. En geluk heeft hij de voorbije maanden wel gehad. Maar de resultaten zijn er : vanaf volgende week moeten er elke week minstens 50 prefabwoningen van Zutendaal naar Pretoria en dan verder naar Brits.

“De prefabbouw slaat ginder enorm aan, ” zegt Nijs. “Sinds januari trekt Danny in Pretoria zes proefwoningen op. Profielen, geïsoleerde panelen, deuren en ramen worden hier gefabrikeerd, ginder geassembleerd. Het prefab-systeem is in Zutendaal ontwikkeld, maar we houden het in België van de markt : we willen de klanten van Dakplan niet bekonkurreren. “

“In Zuid-Afrika mikten we vooral op de farmers die, via subsidies, woningen willen (nvdr lees moeten) bouwen voor hun knechten, ” vertelt Nijs. “Tot we, louter toevallig, in kontakt kwamen met een lokale firma die prefabschooltjes leverde aan de overheid. Zij introduceerde ons bij het ministerie van Huisvesting. De rest van het verhaal kent u. “

Inderdaad : Rebuild South Africa, de instantie die de behuizing in het land ter harte neemt, testte de prefabwoningen en was entoesiast. Wanneer Nijs morgen terugkeert uit Zuid-Afrika, weet hij of Dakplan gespreid over 5 jaar 50.000 woningen kan leveren. Basisprijs : 4 tot 5000 frank/m². Een eenslaapkamerwoning kost 280.000 frank, een drieslaapkamerwoning 800.000. Dit jaar moeten er nog 1250 Zuid-Afrika bereiken ; niet voor Rebuild South Africa, wel voor een partikulier. Voor de eerste leveringen heeft Nijs een stel tweedehandscontainers gekocht. “Ik steek er ginder wat vensters en deuren in, dan kan ik ze nog verpatsen als werfcontainers. ” Zo hoopt hij iets van de 20 % invoerrechten te kunnen rekupereren.

In Zuid-Afrika stampt Nijs dezer dagen verkoopkantoren uit de grond ; in Brits vond hij een hoofdkwartier, pal naast de spoorweg naar Pretoria. “Pretoria zelf is veel te duur, ” weet hij.

Of de Zuidafrikanen ooit zullen weten dat ze in huisjes van het Zutendaalse Dakplan wonen ? “Ik weet het niet, ” bekent Nijs. “Ik weet wel dat ik de hele investering niet alleen aankan én dat ik al die woningen niet zelf kan maken. We onderhandelen met Zuidafrikaanse investeerders en bankiers over een lokale onderneming. Ik weet niet of die naar de naam Dakplan zal luisteren. Ik heb wel al duidelijk gemaakt dat het niet is omdat anderen de helft plus één inbrengen dat ze de meerderheid zullen hebben. Onze know-how is onbetaalbaar. Om nog maar te zwijgen van zaken die niet uit te drukken zijn in centen. Ik ben mijn zus pas op 16 februari nieuwjaar kunnen gaan wensen… begrijpt u waar ik naartoe wil ? “

KARAKTER NODIG.

Rest de vraag wie al die woningen gaat fabrikeren ? “Dakplan en Deuram willen wel, maar kunnen niet. We zijn druk aan het praten met Limburgse toeleveranciers, klanten van Dakplan, mensen waarvoor wij vroeger asfalteerden. Ik hoop met hen in zee te kunnen gaan. Ik ben niet het type dat oude schoenen zo maar weggooit. Vergelijk dat met ons voetbal of onze wielersport. Waarom ging het daar pakweg tien jaar geleden veel beter dan nu ? Omdat mannen als Jan Ceulemans of Eddy Merckx missschien niet meer talent hadden dan de jongens van vandaag, maar ze hadden begot karakter. Een onderneming heeft karakter nodig. Zeker voor deze opdracht. Mensen verkijken zich te veel op cijfers. Vandaag heeft iedereen het over ons kontrakt van 30 miljard frank of meer. Maar of we daar ook nog winst op maken, zal pas achteraf blijken. Die winst kan er enkel komen wanneer we nu de zaken goed aanpakken.

Vandaar dat ik zo weinig tijd heb. Gelukkig woon ik vlak naast het bedrijf. Als Suzanne niet die van Interlabor maar de mijne roept dat de soep klaar staat, hoef ik dus niet ver te lopen. “

Zegt Suzanne Nijs : “Phil faxt iedere dag vanuit Brits naar hier. Telkens staat erop : Ik mis u. En de kinderen. Zonder die familieband zouden onze ondernemingen niet staan waar ze nu staan. “

RON HERMANS

PHIL NIJS (DAKPLAN) Ondernemen met een portie geluk.

DANNY NIJS Struisvogel-farm in Transvaal.