PRATEN MET MOBOETOE ?

BELGIE KAN NIET.

De roze champagne staat gekoeld. Morgen knallen de kurken. De feestvierders zullen bulderen van het lachen, telkens de naam Willy Claes over de lippen gaat. Claes, die als Belgisch minister van Buitenlandse Zaken van de daken schreeuwde dat hij het vel van “de bloedige diktator” Moboetoe zou hebben, moest zelf opstappen als sekretaris-generaal van de Navo. De Zaïrese president viert echter de dertigste verjaardag van zijn machtsovername. Al dan niet openlijk komen er felicitaties uit Parijs van Jacques Chirac en uit Washington. Indien niet van Bill Clinton, dan toch uit Republikeinse hoek. Zeker zullen er aanmoedigingen zijn van oud-president Jimmy Carter die sinds enkele maanden als bemiddelaar optreedt. Alsof het oude decorum wordt voorgeschoven : met de Franse affairisten en de naïeve Amerikanen in de hoofdrollen. Grote afwezigen zijn de Belgen. Zij zouden, tussen deze twee nefaste tegenpolen, het juiste midden kunnen bespelen. Maar de Belgische diplomatie liet zich door politiek dogmatisme verblinden en schakelde zo zichzelf uit.

De slingerbeweging op het diplomatieke front die het “heilig verbond” van de westerse anti-Moboetoe-koalitie (de zgn. tro-jka) aan diggelen sloeg, was dus onvermijdelijk. Brussel verliest zijn gezicht. De Belgische publieke opinie werd zeker niet zonder redenen allergisch gemaakt voor Moboetoe en zijn kliek uit lemen hutten omhooggevallen kleptokraten. Maar de plotse breuk, na jaren van kruiperige meegaandheid, berustte op drijfzand. Nog vóór Claes verbrak Mark Eyskens de relaties wegens een uit de hand gelopen incident dat door de would be-Zaïrese oppositie opgeklopt werd tot “het bloedbad van Lubumbashi. ” Deze versie bevestigde de bestaande visies en oordelen. Vanzelfsprekend is één dode er één te veel, maar uit politiek opportunisme werden de feiten schandelijk verdraaid. Dat gaf zekerheid. Daarvan afwijkende informatie was sowieso verdacht. Rigide denken is niet het privilege van diktators. Ook geesten die zichzelf graag als progressief beschouwen, kunnen verward raken in een gesloten denksysteem, waarin alle waarnemingen worden vervormd tot stukjes in een mentale legpuzzel waarvan de blauwdruk al aanwezig is. De Vlaamse socialisten dragen een grote verantwoordelijkheid. Het was allemaal even naïef, klein en klungelig : de zgn. radikale oppositie is zelfs niet in staat een paar duizend mensen te mobilizeren ; niet voor niets richtte monseigneur Monsengwo, bij zijn ontslag als voorzitter van het overgangsparlement, zijn hardste pijlen op die oppositie. En nu loopt de CVP al even naïef achter premier Kengo aan, die als geen ander het profitariaat vertegenwoordigt.

In een rapport (dat meermaals zonder bronvermelding uit Trends citeert) van L’Observatoire de politique africaine (UCL) aan staatssekretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Reginald Moreels staat : “De president geeft de indruk de formele regels van de overgang letterlijk te willen naleven en een machtsdeling met de regering te aanvaarden hoewel hij onverminderd vasthoudt aan zijn rol van Vader des Vaderlands en opperste scheidsrechter tussen de fakties. ” Jammer dat België niet in staat is hier een verstandige strategie op te enten. De diabolizering van Moboetoe verhinderde Brussel in te zien dat de president een té handig politicus is om zich niet aan de veranderde tijdsgeest aan te passen. Omdat België er niet toe in staat is, kan Carter zijn stille diplomatie best alleen voortzetten.E.B.