Potenter dan je denkt

Zijn er nieuwe managementideeën die een concurrentieel voordeel opleveren ? Het “Management Jaarboek 1997” verkent de tendensen, scheidt de feiten van de modieuze kreten en biedt (veel) stof tot nadenken.

“Alle blitse verklaringen over de ethische drijfveren van het ondernemen ten spijt, zullen Europese bedrijven die een beroep doen op de kapitaalmarkten, zich moeten schikken naar de eisen van grote aandeelhouders. De toename van internationale kapitaalstromen en de almaar groeiende invloed van grensoverschrijdende pensioenfondsen wakkeren die trend nog aan. De megapensioenfondsen zullen hun staalharde rendabiliteitseisen zelfs drenken in de honing van sociale motieven. Per slot van rekening verdedigen ze de pensioenen van hun leden.”

Met die uitspraak mengt Arnoud De Meyer, docent aan Insead in het Franse Fontainebleau en de Vlerick School voor Management in Gent, zich in het debat over het actuele management en corporate governance. Zijn betoog vinden we vooraan in het Management Jaarboek 1997, waar hij een inventaris opmaakt van de huidige thema’s. Hij laat zich daarbij niet op sleeptouw nemen door babbelzieke managementmissionarissen, maar steunt vooral op het onderzoek van John Micklethwaith en Adrian Woolridge. Hun conclusies vinden we in het boek The Witch Doctors, dat De Meyer kritisch las en aanvult met zijn eigen bevindingen. (De vertaling verschijnt in oktober met als titel De toverdokters Wat managementgoeroes beweren en wat u daarvan moet onthouden.)

FAIRNESS.

De aanpak van De Meyer typeert het nieuwe Management Jaarboek. Net als in de eerste versie vorig jaar, lieten hoofdredacteurs Cyriel Van Tilborg en Rik Duyck zich inspireren door zes gerenommeerde Vlaamse professoren, die elk het peterschap kregen over één van de behandelde vakdomeinen : algemeen management, marketing, technologie-productie-informatica, interne en externe communicatie, personeel en organisatie en ten slotte financiën en accounting. Het imposante werk is een initiatief van de Vlaamse Management Associatie (VMA). Ook enkele medewerkers van dit blad, onder wie Trends-directeur Frans Crols, verleenden hun medewerking. Om geen vooringenomenheid te tonen, dachten we eraan de uitgave niet te belichten. Maar dan zouden we zowel de initiatiefnemers als de lezers van deze rubriek zwaar onrecht aandoen. Net als het eerste jaarboek, verdient deze volledig nieuwe tweede editie immers een ereplaats in het Nederlandstalige managementforum. Het boek is een monument dat met een nuchtere Vlaamse visie de voornaamste evoluties in het ruime managementveld wikt en weegt. Dat gebeurt academisch verantwoord, vanop een gezonde afstand en op toegankelijke wijze.

Het jaarboek wisselt theoretische artikels over de verschillende management-vakdomeinen af met praktijkgetuigenissen van Vlaamse managers. Na lectuur blijven de belangrijkste thema’s bovendrijven. Het ethisch management blijkt daar hoe dan ook één van. Niet zelden stuiten we ook op de verzuring van het sociaal klimaat. Die bevindingen monden uit in een opmerkelijk slotwoord van VMA-voorzitter Dirk Renard, lid van het directiecomité van verzekeringsgroep Royale Belge. Hij legt er de nadruk op dat hij geen kritiek heeft op bepaalde beslissingen an sich. De manier waarop er gehandeld wordt, is een ander paar mouwen : “De managers die geen rekening meer houden met de minimumregels van fairness en die misbruik maken van hun tijdelijke macht, krijgen niet alleen morgen het deksel op hun neus, ze leggen ook een tijdbom onder het noodzakelijke evenwichtsmodel dat onder de een of andere vorm overal in Europa bestaat. Zonder dat evenwicht keert men terug naar het pure conflict, waar veel ideologische kreten geslaakt worden en niets nog werkt.”

SCHOONMOEDER.

Vanzelfsprekend vormt het concurrentievermogen van de Europese industrie ook een fil rouge. We onthouden dat de Europese bedrijven vooralsnog gedoemd zijn om te blijven herstructureren. We zijn dus nog niet verlost van re-engineering. Business process re-engineering, een kuur die het bedrijf klantgerichter en efficiënter wil maken, volstaat evenwel niet. “De nefaste koers van het concurrentievermogen kan alleen worden omgekeerd door re-engineering van de industriestructuren”, dixit Karel Cool.

Daarvoor zijn reuzenallianties nodig, maar die vinden wel eens vaker de Europese Commissie op hun weg. “Bedrijven moeten macht kunnen ontwikkelen op de Europese markten om macht te ontwikkelen op de wereldmarkten,” oordeelt Cool. Meteen voegt hij eraan toe dat de Europese managers dringend meer vrijheid nodig hebben, waarmee hij meteen ook een andere rode draad van het boek samenvat. Europa heeft immers nog meer economische potentie dan velen denken, zelfs op industrieel vlak, maar dan mag de overheid zich niet als een wakende schoonmoeder in het echtelijk bed van bruidegom Europa en bruid Wereldmarkt wringen.

LUC DE DECKER

Cyriel Van Tilborgh & Rik Duyck (red), Management Jaarboek 1997. Roularta Books/VMA, 379 blz., 2995 fr.