Portret van vrouw ‘in de overgang’ (niet voor kleinzerige lezers)

Wat heeft vaginale droogheid nou eigenlijk met seks te maken? Met die paginabrede leuze adverteert BioClin met zijn bevochtigingsgel in de nieuwe roman van Renate Dorrestein. Een opmerkelijk boek.

Een primeur. Nooit eerder stond er een echte advertentie in een roman in de Lage Landen (de lokkertjes voor andere boeken van de uitgever niet meegerekend). Op vraag van de schrijfster Renate Dorrestein (1954) zelf kon de uitgever de producent overhalen van een product dat met een knipoog best functioneel genoemd kan worden voor het hoofdpersonage van de roman met de bizarre titel Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor.

De protagonist is een bijna vijftigjarige vrouw in de menopauze. Ze wordt geplaagd door opvliegers, heeft geen zin meer in seks en denkt dan maar meteen dat haar man, een tuinbouwer die helleborusplanten kweekt, er wel een minnares op na houdt. Net op het ogenblik dat haar leven ‘in de overgang’ haar confronteert met het ouder worden, baren ook haar andere familieleden haar zorgen. Haar zeventienjarige zoon maakt een lange reis door Australië, terwijl haar puberdochter misschien wel een verhouding heeft met een oudere man van het dierenasiel. Tussen al die zorgen door moet ze haar moeder te hulp snellen, die een herseninfarct gekregen heeft en nu lijdt aan vasculaire dementie.

Als we de roman louter economisch wikken en wegen (wat niet hoort, uiteraard), heeft Dorrestein hét gat in de lezersmarkt ontdekt. Reken even na: vooral vrouwen lezen romans én een generatie vrouwen die het gewoon is veel te lezen, komt nu in de overgang. Bovendien blijken er nog nauwelijks of geen romans verschenen die het thema van de menopauze zo frontaal beschrijven.

Vrijwel zonder uitzondering focussen de populaire vrouwenromans of chicklits op jonge vrouwen. Zoals de dagboeken van Bridget Jones, geschreven door Helen Fielding. “Ik wilde een Bridget Jones voor gevorderden schrijven,” beklemtonen Dorrestein en haar protagoniste. Vrouwen van vijftig zien zich pas echt geconfronteerd met existentiële problemen. Vreemd genoeg overheerst een ander (tweevoudig) thema de roman: de aftakeling van de oude, zorgbehoevende moeder en vooral de moeizame verhouding tussen dochter en moeder. Ooit veroorzaakte de moeder (ongewild) een lelijke brandwonde bij haar dochter, de relatie bleef afstandelijk en nu knaagt al gauw het schuldgevoel dat de dochter haar moeder in een verzorgingstehuis wil. De dochter denkt zelfs al onmiddellijk aan euthanasie. Met die thema’s krijgen we dan toch een vintage Dorrestein. Best interessant, maar grootse literatuur levert dat – zeker deze keer – niet op. Dorrestein schrijft correct, weet humor en smart, ironie en venijn kundig te doseren, maar smoort alles in een schrale staccatostijl.

Renate Dorrestein, Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor. Contact, 303 blz., 17,90 euro.

Luc De Decker