POLITIEKE KORRUPTIE. DE MACHT VAN DE MACHT. Arrogantie en anti-politiek

De politieke korruptie, waarvan de leugens slechts een in het oog springend aspekt zijn, heeft nu een buitensporige en dominerende plaats ingenomen in het openbaar leven. Zij verdringt er andere, uiteraard verschillende en meer belangrijke aangelegenheden ; deze vaststelling is zelfs een gemeenplaats. Zij brengt een enorme besteding of verspilling mee van tijd en krachten aan het begaan van korruptie of aan het bestrijden daarvan, indien men de gebruikelijke twee kampen wil onderscheiden. Zelfs vanop afstand bekeken moet hieraan paal en perk gesteld worden, maar men kan zich geen illuzies hierover veroorloven.

De menselijke natuur nog terzijde latend, is er de vaststelling dat er altijd en overal politieke korruptie geweest is, en alleen in de huidige wereld allicht toenemend. Er is hier meer dan ooit te doen over ekonomie, dus ook over geld, en over het gebruiken van geld voor de ekonomie maar ook buiten haar gebied. Langs de andere kant breidt de politiek zich uit en is met een paradoks gezegd “de macht van de macht” er toenemend.

En dan is er de macht van de bekendheid, de toename van de kommunikatie door de media, die zowel voor informatie als voor desinformatie aangewend kan worden. Dit zijn, ook inzake korruptie, niet meer de media van de oude tijd, toen zij naar het woord van Jeremy Bentham het oog van het publiek waren dat de deugd van de staatsman is. De media mogen zich nu reeds gelukkig achten wanneer zij ontkomen aan het verwijt dat zij de korruptie maken door haar aan te klagen, en dat zij in ieder geval er niet tegen opgewassen zijn.

KORRUPTIE EN ARROGANTIE.

Dit is dus een enorm gedoe met vele aanwezigen. Ik ga ervan uit dat men niet zo gemakkelijk onwetend blijft van wat zich dichtbij of verder maar toch in de omgeving afspeelt, zelfs wanneer men geen bijzondere nieuwsgierigheid aan de dag legt.

De verdediging “ik was daarvan onwetend” kan zuiver strafrechterlijk doelmatig zijn, maar ze is weinig steekhoudend : men vermoedt gemakkelijk wat ergens omgaat. Men komt gemakkelijk op het spoor van afspraken, men ziet gemakkelijk gesjacher, men kan moeilijk verklaren waarmee zoveel verstandige en aktieve mensen ergens zoveel bezig zijn, bijvoorbeeld op kabinetten. In ieder geval : de kansen voor korruptie zijn aanzienlijk toegenomen.

Die heet terecht politieke korruptie, want haar eigenlijk terrein ligt in de politiek. Of de politieke macht zich buiten de eigenlijke politiek verplaatst tot andere gebieden en zelfs de eigenlijke politiek verlaten heeft, zoals Luc Huyse voorhoudt, doet hier weinig ter zake. Ik zou zeggen, integendeel : waar de politiek ook heen is, zij heeft de politieke korruptie meegenomen.

Zoals ook de politieke arrogantie, waarvan wij een uitbarsting beleven die niet toevallig gelijktijdig kan zijn met de korruptie. Het ligt immers voor de hand zich voor te doen als de sterke man te midden van de weifelaars, als de man die de zaken met hun naam noemt te midden van de leugenaars, of de afdoende verklaring af te leggen die een einde maakt aan alle verklaringen.

ANTI-POLITIEK EN PROTEST.

Waarheen de politiek zich ook verplaatst, zij wordt vergezeld door de politieke klasse en overigens ook door de anti-politiek. De gevaarlijkste veralgemening is de politieke klasse te herleiden tot de politieke korruptie, dit wil zeggen overal politieke korruptie te vinden, maar het is zonderling dat daartoe aanleiding wordt gegeven.

Waarom moet een persmagnaat, in casu André Leysen, publiek zijn steun betuigen aan de voorzitter van de partij die het meest in moeilijkheden is, namelijk Louis Tobback ? (Een steun die overigens allicht niets om het lijf heeft, want de kommentatoren gaan toch eenvoudig door met hun werk.) Hij komt daarmee in het zonderlinge gezelschap van de idealist Maurits Coppieters, die de hele Vlaamse en Belgische politiek ging hernieuwen vanuit het socialisme en die eveneens de voorzitter van de geteisterde partij publiek steunt.

Het is beter geen politieke klasse, zelfs niet in details of in schijn, te voorschijn te zien komen : dat kan alleen maar in de kaart spelen van de anti-politiek. De vervanging van de huidige politieke klasse door een andere (laat staan door een betere) wordt niet vooropgesteld of zelfs op een geloofwaardige wijze voorgestaan door de aanvoerders van de anti-politiek.

Dit zijn in feite verzamelaars van proteststemmen, verbaasd dat deze stemmen hun zo overvloedig vanuit de politieke wereld worden aangevoerd, maar zonder enige reden van bestaan buiten de mogelijkheid van protest. Dat is een reden van bestaan : zoals Georges Vedel voorhoudt, is protest toch de eerste politieke funktie. In ieder geval : het allemaal herleiden tot scandalitis, zoals Jean-Luc Dehaene doet, is een ondeugdelijke poging om ermee klaar te komen.

LODE CLAES

Lode Claes is voorzitter van de redaktie-adviesraad.