Pleidooi pro Europa

Rudy Aernoudt doceert economie en ondernemingsbeleid aan de universiteiten van Gent en Nancy. In een eerder leven was hij kabinetschef en een tijdlang Europees topambtenaar. Aernoudt, een veelschrijver, vond de tijd rijp om een boek over Europa neer te pennen. Dat vond hij noodzakelijk omdat de Europese Unie niemand onberoerd laat: voor de een is het een monster van Loch Ness, voor de ander het beloofde paradijs.

Aernoudt was jarenlang getuige van de huizenhoge kritiek op het instituut Europa, dat veel logheid en wereldvreemdheid wordt verweten. Hij weet dat populisme en nationalisme de kop opsteken, soms op een verontrustende en provocatieve manier. Hij zag met lede ogen aan hoe het Verenigd Koninkrijk koos voor de brexit. En hij beseft maar al te goed dat de Europese onderdanen niet veel vertrouwen hebben in de Berlaymont-cenakels.

Voor Aernoudt is dat een reden om een pleidooi pro Europa te houden. Hij zegt rotsvast te geloven dat de burgers ‘hun’ Europa moeten blijven koesteren. Maar er zal ook een nieuw verhaal nodig zijn. Net zoals een bedrijf zich bijtijds moet herbronnen, geldt dat ook voor de Europese instellingen. Europa is noch een deus ex machina, noch een zondebok, en kan op veel vlakken nog het verschil maken. En Europa heeft al bewezen dat het dat kan. Denk maar aan de opbouw van de interne markt, aan het groeiend ledental zonder dat er kleerscheuren van kwamen, aan de introductie van de euro, aan de enorme financiële hefbomen die de lidstaten door de covid-crisis hielpen loodsen, aan de 500 miljoen consumenten met een behoorlijke koopkracht en levenskwaliteit. Daarom zegt Aernoudt: laten we trots zijn in plaats van Europa steeds weer te torpederen.

Europa staat ook symbool voor economische, ecologische en sociale waarden, benadrukt hij. Europa kan zonder meer een voortrekkersrol spelen om die waarden te verdedigen. Ook vandaag al kijken de Amerikanen met enig ontzag naar het Europese sociale model. Of zullen weldenkende Chinezen moeten toegeven dat onze pluralistische democratie, spijts de gebreken, toch maar mooier staat dan de eenpartijstaat in hun eigen land. Om nog maar te zwijgen van de mensenrechten.

Was het boek een jaar eerder geschreven, dan was het misschien gedurfder. Maar ondertussen is de Europese eensgezindheid door de Russische inval in Oekraïne groter dan ooit. Een pleidooi pro Europa is nu vanzelfsprekender geworden.