Pieters Groep straks weer op eigen benen?

De intrede van twee steenrijke scheepsmagnaten brengt een consolidatiegolf op gang bij de Noorse zalmkwekers. Om zijn ambitieuze overnameplannen te financieren, zet Fjord Seafood binnenkort wellicht zijn Europese divisie (de vroegere Pieters Groep) in de etalage.

Bij Fjord Seafood Pieters in Brugge volgen ze met argusogen het opwindende spel van toenaderingen, huwelijksaanzoeken en echtelijke ruzies in de Noorse zalmwereld. De aandacht is des te groter omdat het beursgenoteerde moederbedrijf daarin een prominente hoofdrol vertolkt.

Rijke scheepsmagnaten zorgen voor onrust

Samen met Chili is Noorwegen de trendsetter in de zalmsector. Maar terwijl in het Zuid-Amerikaanse land een zevental grote spelers de markt domineren, is de Noorse markt hopeloos gefragmenteerd.

Recent lieten echter twee steenrijke scheepsmagnaten, John Fredriksen en Jens Ulltveit-Moe, hun oog vallen op deze oerconservatieve sector. Alles wijst erop dat zij de heersende machtsverhoudingen grondig zullen dooreenschudden. Beide heren controleren intussen al respectievelijk 25 % en 10 % van Fjord Seafood, maar ze hebben ook al in andere zalmbedrijven posities opgebouwd.

Iedereen in de sector is het erover eens dat Fjord Seafood heel binnenkort zal opgaan in een groter geheel. Een fusie met Cermaq – vier jaar geleden is een samenwerking met de Noorse nummer vier op het nippertje afgesprongen – ligt in de lijn van de verwachtingen, maar op dit moment krioelt het in Noorwegen van de huwbare kandidaten. Die concentratiebeweging kan echter een belangrijke impact hebben op Fjord Seafood Europa. Het valt namelijk te verwachten dat bij een nieuwe fusiegroep de klemtoon volledig op de industriële zalmactiviteiten zal komen te liggen, waardoor de positie van buitenbeentje Pieters in het organigram van Fjord Seafood nadrukkelijk in vraag zal worden gesteld.

“Het is zeker niet ondenkbaar dat Fjord Seafood zijn Europese poot in de etalage zal zetten om zijn ambitieuze expansieplannen te financieren,” stelt ook Klaus Hatlebrekke, analist bij DnB NOR Bank.

Jo Dekeyzer, executive vice-president van Fjord Seafood Europa, ontkent niet dat er grootse dingen te gebeuren staan. “De consolidatie is een Noors verhaal en het is inderdaad maar de vraag of Pieters nog in dat plaatje past. Het uiteindelijke scenario ligt absoluut nog niet vast. Een fusie, een overname, een afsplitsing,… Het kan echt nog alle kanten uit. Zelfs een beursnotering op Euronext is niet helemaal uitgesloten, al komt dat met de huidige bedrijfsresultaten wellicht nog iets te vroeg.”

Zalm: de achterkant van het succes

Van de hoge zalmprijzen maakte Fjord Seafood rond de laatste eeuwwisseling dankbaar gebruik om op overnamepad te trekken. Het Noorse bedrijf groeide dan ook op zeer korte tijd uit van een lokale zalmkweker tot een wereldwijde leverancier van een brede waaier aan zeeproducten: van garnalen over gepaneerde producten tot kant-en-klare maaltijden. Daardoor is vorig jaar het aandeel van zalm in de totale groepsomzet al teruggevallen tot een kleine 65 procent.

De overname in twee schuifjes (2000 en 2002) van de Pieters Groep paste perfect in die differentiatiepolitiek. Het bedrijf specialiseert zich nog altijd in producten met een hoge toegevoegde waarde en heeft productievestigingen in België, Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

Net als de varkenskweek kent echter ook de zalmkweek een steeds terugkerende cyclus van hoge en lage prijzen. Door een overaanbod en een stagnerende vraag in het Westen – op enkele jaren tijd gleed de zalm bij ons af van een luxegoed tot een basisvoedingsproduct – stortte de zalmprijs vanaf 2002 compleet in, wat voor een aanzienlijke ravage zorgde bij de zalmkwekers. Zeker bij hen die zich diep in de schulden hadden gestoken om overnames te doen.

Bij Fjord Seafood prezen ze zich gelukkig dat ze de Pieters Groep hadden overgenomen, want die was veel minder afhankelijk van de zalmprijs en bleef daarmee de sterkhouder van de groep in deze moeilijke jaren.

Vakbonden laken flexibiliteit

Pieters staat bekend voor zijn flexibiliteit. “Als een klant vandaag een bestelling plaatst voor 15.00 uur, dan krijgt hij die al de dag nadien geleverd. Die producten worden nog ‘s nachts overgevlogen vanuit IJsland en hier meteen verwerkt,” klinkt Jo Dekeyzer trots. De vakbonden zijn veel minder te spreken over de flexibiliteit die van het personeel wordt gevraagd. Ook het grote aantal tijdelijke werknemers is ze een doorn in het oog. Bij Pieters ontkennen ze niet dat ze zeker in piekperiodes vaak een beroep doen op tijdelijke werknemers, maar hun aantal zou niet hoger liggen dan in andere voedingsbedrijven.

Behalve een verwerkingseenheid herbergt de Brugse vestiging ook het Europese hoofdkwartier van Fjord Seafood. Het team van Jo Dekeyzer stuurt de Europese verkopers, doet aan private label-marketing en regelt de Europese aankoop. Ook de zeven onderzoekers die continu werken aan productinnovaties hebben hier hun basisstek gevonden.

Vers zaad in het bakje

Sinds zowat een jaar is de zalm in rustiger water terechtgekomen en heeft de marktprijs zich netjes hersteld. Alle grote jongens zijn al volop bezig met het opdrijven van de productiecapaciteit, een delicate beslissing want het kweken van een zalm duurt tussen achttien en dertig maanden. De bedrijven hebben er echter alle vertrouwen in dat ze gemakkelijk een afzetmarkt zullen vinden voor die extra productie. In Oost-Europa en in landen als China en Rusland is de vis namelijk aan een indrukwekkende opmars bezig.

Dankzij de herstelde rentabiliteit komt er opnieuw zaad in het bakje en trekt de sector opnieuw investeerders aan. Dankzij een verregaande consolidatie hopen de zalmkwekers in de toekomst een nieuwe crisis te vermijden, want hoe kleiner het aantal spelers op de markt, hoe gemakkelijker het is om de prijs op een rendabel niveau te houden.

In februari van dit jaar verwierf Fjord Seafood al een minderheidsparticipatie van 12,9 % in het door de overheid gecontroleerde Cermaq. Bij die gelegenheid liet topman Helge Midttun (ex-Zenitel overigens) meteen in zijn kaarten kijken door publiekelijk aan te sturen op een fusie met Cermaq, maar het water bleek toen nog te diep. Dat Cermaq nog deze maand naar de beurs van Oslo trekt, kan daar misschien verandering in brengen. Dirk Van Thuyne

Dirk Van Thuyne

Pieters laat zijn visproducten ‘s nachts overvliegen vanuit IJsland. “Wie vandaag een bestelling plaatst vóór 15.00 uur, krijgt die morgen geleverd.”