Philips Hasselt is een symptoom

De alarmerende herstructureringen vragen een Europees antwoord, meent economist Luc Soete.

A lcatel, Philips, Siemens… de reorganisaties snijden steeds dieper. Professor economie en bedrijfsbeheer Luc Soete van de Universiteit Maastricht heeft er geen goed oog in. “Vooral de consumenten plukken de economische voordelen van de nieuwe economie, met zijn internationale transparantie en internationale concurrentie, inclusief outsourcing. Zeker niet de aandeelhouders, zoals de neergang van de beurs illustreert,” zegt Soete. “Bedrijven verbeteren hun productiviteit dankzij informatica- en telecommunicatietechnologie, reorganisatie en aandacht voor de kerncompetenties. Maar ze slagen er niet in om die binnen het bedrijf te houden in de vorm van hogere winsten. Na een jaar of twee zijn die verbeteringen in kostenbeheersing weggeconcurreerd.”

De conclusie is koren op de molen voor de doemdenkers. “Ik heb de stellige indruk dat het economisch steeds minder zal gaan met Europa,” zegt Soete. “Onze welvarende economieën zijn uiteindelijk in een fase beland waarin technologische verbeteringen slechts leiden tot deflatie.” De redenering? Door de technologie kan er met minimale investeringen fors meer geproduceerd worden. Maar op onze eigen binnenlandse markt raakt daar een steeds kleiner deel van verkocht, terwijl onze export altijd maar minder concurrentieel wordt.

Het resultaat is voorspelbaar. Soete: “De reële groei kan uiteindelijk de sterke toename in productiecapaciteit niet bijbenen. Overcapaciteit verspreidt zich doorheen de hele economie en doorheen heel Europa, en is als het ware endemisch. Europa loopt daarmee in de voetsporen van Japan, met een decennium verschil.”

Er zijn manieren om het probleem aan te pakken, stipt Luc Soete aan. “In de Verenigde Staten hebben ze tot op heden het deflatiegevaar kunnen bezweren. Dat kon onder meer dankzij de Amerikaanse consumeringsobsessie. Daarnaast heb je de grote immigratie van mensen met grote consumptiebehoeften. Er is het industriebeleid, dat onder het mom van nationale veiligheid zorgt voor forse defensieuitgaven en overheidsteun aan bedrijven voor Onderzoek & Ontwikkeling. En ten slotte het gevoerde monetaire beleid, dat à volonté geld in de economie pompt. Maar volgens mij zal uiteindelijk ook de VS te kampen krijgen met overcapaciteit en deflatie.”

“Groei in Europa zal moeten komen uit nieuwe producten en nieuwe bedrijvigheid,” meent de professor. En dat moet op Europese schaal worden aangepakt. “Er moeten meer Europese oplossingen gevonden worden, met Europese investerings- en industrieprogramma’s. Europa is tot vandaag economisch maar gebouwd op negatieve integratie: afbouw van nationale beschermingsmaatregelen, handelsbarrières, subsidies, zelfs nationale ondersteuningsregels voor O&O die aan alle soorten mededingingsregels onderworpen zijn enzovoort. Van positieve integratie is tot op heden weinig sprake geweest. Dat komt omdat we in zekere zin geen Europese identiteit of prioriteit hebben. In tegenstelling tot de VS, waar militaire defensie en onderzoek de beste kartrekkers zijn voor de nationale industrie.”

B.L. [{ssquf}]

“Ik heb de stellige indruk dat het economisch steeds minder zal gaan met Europa.”

(Professor Luc Soete)