Het conflict tussen Oekraïne en Rusland heeft een nieuw dieptepunt bereikt. Het Russische parlement vindt dat president Vladimir Poetin Donetsk en Loehansk, samen de Donbas-regio, als onafhankelijke regio’s moet beschouwen. Die beslissing kan zware gevolgen hebben voor de landsgrenzen. Google Maps tekent de grens van Rusland en Oekraïne niet meer op de kaart. De agressieve taal die wordt gesproken over het grensgebied met Rusland mag ons zeker niet intimideren. Dit is het uitgelezen moment voor politieke leiders om hun vaardigheden te tonen waarmee ze de situatie kunnen de-escaleren.
Kort na de annexatie van de Krim in 2014 werd het Normandië-formaat opgericht, een contactgroep met de regeringsleiders van Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk. De groep heeft sindsdien stappen gedefinieerd met de vrede in de Donbas-regio als doel en verdragen als uitkomst van de onderhandelingen. Ondanks die verdragen is het er altijd onrustig gebleven. Poetin laat nu zijn spierballen rollen omdat de NAVO volgens hem te dicht bij zijn voordeur komt. Maar Oekraïne moet zelf kunnen beslissen of het al dan niet wil aansluiten bij de NAVO, in het kader van het opendeurbeleid van de organisatie.
Waarom staat Duitsland centraal in dit conflict? Duitsland heeft steeds een sterk engagement getoond in de ontwikkeling van Oekraïne. Sinds 2014 gaven onze oosterburen circa 2 miljard euro aan Oekraïne. Met dat geld moet het land infrastructuur bouwen, zijn krijgsmacht ontwikkelen en andere investeringen doen die broodnodig zijn voor het bestendigen van de onafhankelijkheid. Die investeringen zijn steeds sterk verbonden aan Duitse bedrijven. Overigens moet Oekraïne Europa helpen bij de opvang van de stroom aan economische vluchtelingen, en een buffer vormen tegenover Rusland. Een militair conflict met Rusland kan al die investeringen in geld en energie tenietdoen. Dit moet politiek worden opgelost en dat is de reden waarom Berlijn in Moskou het gesprek in leven wil houden.
Duitsland is het vierde grootste exportland voor Rusland. Duitsland importeert ongeveer een derde van zijn gasnoden vanuit Rusland. Het verklaart waarom bondskanselier Olaf Scholz (SPD) onduidelijke taal spreekt wanneer de Amerikaanse president Joe Biden de nieuwe gaspijplijn Nordstream 2 wil opdoeken. Duitsland is en blijft sterk afhankelijk van Russische gasimport en heeft die tweede pijplijn broodnodig. Poetin weet dat.
Europa heeft 5.000 manschappen naar Oekraïne gestuurd. Dat lijkt een zwakke reactie, maar moet gezien worden als een teken van niet te streven naar een militaire oplossing. Het moet laten zien dat Oekraïne niet in de steek gelaten wordt. Laten we hopen dat de situatie niet escaleert, want Duitsland en Europa hebben nog andere katjes te geselen.
Volgende week: Marianne Amssoms vanuit New York
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier