Pas op voor de serie-ondernemer

Warren Bennis en Robert Thomas vergelijken markante leidersfiguren uit twee totaal verschillende ondernemersgeneraties: de twintigers en dertigers versus de huidige zeventigplussers, de whizzkids versus de oude knarren.

Pas op voor een serie-ondernemer (spreek uit: serial entrepreneur) zoals de Californische Michael Klein. Nauwelijks 32 wordt hij straks, op 3 december, maar hij is al een businessveteraan. Tijdens de hoogdagen van het beleggerssprookje dat nieuwe economie heette, leek Klein de vleesgeworden cover van nieuwbakken blitse businessbladen als Fast Company: onberispelijk (althans volgens de jongste slodderige modevoorschriften), goddelijk (in de traditie van de internetvirtuoos, spierballen berekend achteloos weggemoffeld achter de trendy slungelige smart look), krachtige mix van jeugdige onschuld en gehaaid geniale ondernemersgeest, puissant rijk ondanks de snakenleeftijd. In nauwelijks twaalf maanden verpatste hij twee Silicon Valley-bedrijven voor duizelingwekkende bedragen. In mei 1999 verkocht hij het door hem opgerichte Transoft Networks aan Hewlett-Packard, waarna hij overstapte naar eGroups, dat hij na bikkelharde onderhandelingen overdroeg aan internetreus Yahoo!, die 432 miljoen dollar neertelde voor het jonge bedrijf, dat een inmiddels befaamde technologie aanbiedt voor groepscommunicatie op internet.

Zijn brille in het internetpionieren was niet eens het eerste ondernemersleven van Michael Klein, die al op zijn zeventiende begon met de opbouw van een vastgoedimperium. Op zijn negentiende was hij al selfmade multimiljonair en dweilde hij als succesfenomeen zowat alle Amerikaanse tv-talkshows en magazines af. Maar toen stortte de vastgoedmarkt ineen en in een handomdraai verloor de populaire tienertycoon zijn 20 miljoen dollar.

Gevallen prins. In plaats van desperaat te zitten kniezen, vond Michael Klein zichzelf opnieuw uit. Hij klampte zich vast aan een schriel softwarebedrijfje dat hij terloops gekocht had omdat hij de producten zo nuttig vond voor de financiële analyse die hij kon gebruiken in de vastgoedhandel. Dat iele bedrijfje boetseerde hij tot Transoft, dat Hewlett-Packard wist te verleiden.

Parallel met de groei van Transoft trok Klein ook zichzelf weer overeind. Hij onderging een gedaanteverwisseling van mislukte jonge vastgoedprins tot schrandere dotcombaron. Die gave om overeind te krabbelen uit een dramatisch voorval of uit een verleden dat veeleer als een molensteen dan als een reddingsboei rond de nek hangt, zien Warren Bennis en Robert Thomas bij opvallend vele stevige leidersfiguren uit de ondernemerswereld (en niet alleen in die wereld). Zo luidt één van hun besluiten die ze uitvoerig toelichten in Geeks & Geezers, een vlot boek dat gebaseerd is op interviews met 43 markante Amerikaanse leidinggevende figuren.

De auteurs zoeken welke aspecten ondernemers uit de generatie van huidige zeventigers en tachtigers onderscheiden én gemeen hebben met de generatie van twintigers en dertigers. In het jargon van het boek gaat het om geeks (whizzkids, computerfreaks, hier symbool voor de jonge managersgeneratie) en geezers (oude knarren). Naast het succes en de dieptepunten in het leven van de 43 kleurrijke entrepreneurs, schetsen de 77-jarige managementgoeroe Warren Bennis en de heel wat jongere Accenture-consultant Robert Thomas de leiderschapseigenschappen van enkele decennia geleden én van vandaag.

Geen helden meer. Vrijwel allemaal hebben de geselecteerde ondernemers een ingrijpende gebeurtenis doorstaan, die de auteurs hun vuurproef noemen. Bij de ene gaat het om een verblijf in een andere cultuur, bij de andere om een tragedie. Sydney Rittenberg (79) zat zelfs zestien jaar lang in de meest ellendige omstandigheden in een Chinese cel. Toen hij uiteindelijk naar de VS terug kon, was hij niet geknakt, maar stampte hij met een rancunevrije Nelson Mandela-grandeur een bemiddelingsbureau uit de grond voor handel en betere relaties tussen China en de VS. Wat de meeste gewone stervelingen vernietigt, loutert en versterkt de ambitieuze ondernemer. Dat dankt hij aan een buitengewoon aanpassingsvermogen.

Echt verbazen doen de gemeenschappelijke ondernemerskwaliteiten niet. Aanpassing, ambitie, het bewaren van kinderlijk enthousiasme, blijven leren en een hoge dosis sociale en emotionele intelligentie zijn sowieso nodig voor leidersfiguren. Het boek moet het dan ook meer hebben van de pittige voorbeelden dan van de eenvoudige conclusies. Al zijn enkele details uit de verschillen tussen de twee generaties wel veelzeggend. Zo blijken geeks vrijwel geen idolen of helden meer te hebben. De geezers noemen onder meer Ghandi, Roosevelt en Churchill. Geeks zijn ook ongeduldiger, willen veel sneller rijkdom en faam vergaren. Niettemin willen ze hun leven niet opofferen aan het werk. Het moet leuk blijven.

Luc De Decker [{ssquf}]

Warren Bennis & Robert Thomas, Geeks & Geezers – How Era, Values and Defining Moments Shape Leaders. Harvard Business School Press, 224 blz., 36,75 euro. Verkrijgbaar bij Acco Leuven. 016-29 11 00, fax: 016-20 73 89.

Toen Sydney Rittenberg na zestien jaar Chinese cel naar de VS terug kon, stampte hij met een rancunevrije Nelson Mandela-grandeur een bemiddelingsbureau uit de grond voor betere relaties tussen China en de VS.