Pardon? Mitterrand??

Over de doden niks dan goeds, maar dat de Franse pers in een haast collectieve kramp het desastreuze presidentschap van Nicolas Sarkozy van zich probeert af te schrijven via lofbetuigingen aan het adres van Francois Mitterrand, heeft iets potsierlijks.

De socialist Francois Mitterrand (1916-96) was president van la république van 1981 tot 1995.

Hoewel de man zeker ook positieve zaken verwezenlijkte, is zijn naam toch vooral verbonden aan twee debacles, waarvan er een nog altijd rondwaart. Want Mitterrand stond in belangrijke mate aan de wieg van de monetaire unie zoals we die vandaag kennen. De achtergrond is de Duitse eenmaking in 1989. De heropstanding van een eengemaakt Duitsland riep bij Mitterrand behoorlijk wat angst op, net als bij de Britse premier Margaret Thatcher. Het machtige Duitsland had immers in de eerste helft van de 20ste eeuw heel Europa tot tweemaal toe in een desastreus avontuur van dood en verderf gestort.

Francois Mitterrand zocht koortsachtig naar een middel om Duitsland aan banden te leggen. De enige manier waarop dat snel kon gebeuren was via een monetaire unie in Europa. Zo zou de monetaire en economische dominantie van Duitsland ingekapseld worden in een Europese besluitvorming waarin – maar dat zei Mitterrand nooit publiekelijk – Frankrijk de eerste viool zou moeten spelen. Met lef en zin voor doorgedreven machiavellisme drong Mitterrand de monetaire unie op aan de Duitse kanselier Helmut Kohl, als pasmunt voor een Frans akkoord met de Duitse eenmaking.

Het was Mitterrand worst dat de onderliggende structuren voor een goed werkende monetaire unie er in de loop van de jaren 1990 absoluut niet waren. De unie was een politiek project en aan de vermanende vingertjes van kritische economen had de Franse president geen boodschap. De economie moest en zou de politiek volgen, zo liet Mitterrand hautain weten. De prijs voor die visie betalen we nog altijd. De monetaire unie werkt niet goed omdat mensen als Mitterrand er van uitgingen dat als er een politieke beslissing valt, alles dan volgt. Maar zo werkt dat niet.

Het andere debacle waar Mitterrand voor tekende, was zijn economisch beleid. Hij wilde zich mordicus afzetten tegen het zogenaamde neoliberale beleid van Ronald Reagan en Margaret Thatcher. Mitterrand nationaliseerde op grote schaal, verhoogde de uitgaven in de sociale zekerheid spectaculair, verkortte de werktijd aanzienlijk en dreef de tewerkstelling bij de overheid drastisch op.

Al snel kwam de weerbots: grote overheidstekorten, stijgende werkloosheid, grotere ongelijkheid, escalerende handelstekorten en chronische devaluaties van de Franse frank. Pas in 1984 ging onder impuls van minister van Financiën en Economie Jacques Delors, het roer om in het Frankrijk van Francois Mitterrand.
De onvrede met Sarkozy is zeer begrijpelijk. Het aanreiken van Mitterrand als valabel alternatief houdt weinig steek.