PAARS-GROEN LIJKT zich op te maken voor een duur bisnummer. De paars-groene regeringen van Guy Verhofstadt (Open Vld) zetten na de eeuwwisseling de overheidsfinanciën een pad in de korf door de intrestbonus op te souperen. Een historische kans om de vergrijzing gedeeltelijk op voorhand te financieren, is toen grandioos verkwanseld. Paars en groen zijn ook de favoriete kleuren van Paul Magnette (PS). Ook de bijbehorende lakse begrotingsstrategie kan de informateur bekoren. Ging twintig jaar geleden de ambitie om een primair overschot vast te houden overboord, dan wordt deze keer het streven naar een begrotingsevenwicht geschrapt. Een structureel begrotingstekort van 3 procent wordt het nieuwe evenwicht. Magnette zou een grote belastingverhoging niet genegen zijn, al weet je dat nooit. Maar een grondige sanering van de uitgaven staat evenmin op het programma van het nieuwe paars-groen. Twintig jaar geleden kreeg rood het cadeau van stijgende uitgaven en blauw het cadeau van lagere belastingen. Vandaag zijn nieuwe cadeaus niet mogelijk bij gebrek aan centen. In de nieuwe versie van die deal gaat het om elkaar geen pijn doen. De olifant in de kamer, de stijgende vergrijzingskosten, wordt doodgezwegen.
Laat ons doen alsof aan het eind van een regenboogcoalitie een pot met goud staat.
EEN NIEUWE REGERING met die begrotingsstrategie zou met de witte vlag zwaaien in de budgettaire strijd tegen de vergrijzing. Beleidsmakers weten nochtans heel goed wat moet gebeuren, maar ze weten nog beter dat je daar geen verkiezingen mee wint. Het gaat om het verder optrekken van de pensioenleeftijd, of om lagere pensioenen voor korte carrières. Maar enquête na enquête, met de verkiezingen van mei dit jaar als meest betrouwbare peiling, geeft aan dat de bevolking niet wil weten van een strenger pensioenbeleid. Dus wordt het probleem doorgeschoven naar de volgende regeringen en generaties.
DIE STRATEGIE IS te risicovol. De vergrijzing betalen met schulden vergroot de kwetsbaarheid van de overheidsfinanciën, die nog altijd op slappe benen staan. De kruik van de hoge overheidsschuld blijft te water zolang de rente heel laag blijft en de economie nog een beetje blijft groeien. De Europese Centrale Bank (ECB) rekende vorige week voor de lol eens uit wat zou gebeuren met de overheidsschuld van de Europese landen met een hoge schuldgraad, waaronder België, mochten de demonen van een recessie en een opwaartse renteschok samenspannen. De schuldgraad de volgende tien jaar zou met 30 procentpunt stijgen. Voor België betekent dat een overheidsschuld van 130 procent tegen 2028. Oplopende rentelasten en voortdenderende vergrijzingskosten zullen in dat scenario de regering het mes op de keel zetten.
DAT IS NATUURLIJK een worstcasescenario. Het punt is dat Magnette de ogen wil sluiten voor de risico’s op tegenslag. Laat ons doen alsof de rente laag blijft. Laat ons doen alsof de economie een minimum aan groei kan vasthouden. Laat ons doen alsof we Japan kunnen imiteren, en dat we dankzij de beschikbaarheid van interne spaarmiddelen de overheidsschuld ongestraft kunnen laten oplopen, tot 300 procent desnoods. Laat ons doen alsof aan het eind van een regenboogcoalitie een pot met goud staat. Laat ons doen alsof de begrotingsreprimande van de Europese Commissie voor de show was, en dat Europa een nieuwe budgettaire koers genegen is naar Frans voorbeeld. Frankrijk flirt met een begrotingstekort van 3 procent door een mix van hogere uitgaven en lagere belastingen. Als het regent in Parijs, dan druppelt het in Brussel.
HET ARGUMENT VAN overheidsinvesteringen wordt in stelling gebracht om de oplopende tekorten goed te praten. Er is wat voor te zeggen dat de overheid, gegeven de lage rente, meer moet investeren, maar je kunt er gif op innemen dat het begrip ‘investeringen’ zéér ruim zal worden geïnterpreteerd. De Brusselse regering heeft niet lang gewacht om op die manier een begroting met een tekort van 20 procent te maken. De techniek van investeringen buiten de begroting houden rolt de rode loper uit voor geknoei met de boeken en is precies daarom in het verleden afgeschaft. Overheden in dit land maken al lang gebruik van de lage rente, en ze doen dat helaas niet om te investeren, maar om hervormingen uit te stellen. Paars-groen bis dreigt een dure affaire te worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier