OVERVAL IN 1999

Gérard Mestrallet is geen Mickey Mouse, hij bracht wel dit icoon naar Europa bij Euro Disney. Hoe lang duurt het nog voor Suez Lyonnaise zijn Belgische dochter Tractebel (51%) opslorpt? Vorige week dreven de geruchten in Brussel de koers van Tractebel op met 6%. Suez Lyonnaise is qua omzet voor 44% Belgisch, voor 30% Frans en voor 26% internationaal. Eensluidende indiscreties op het Troonplein, het hoofdkantoor van Tractebel, wijzen op een groeiende wil in Parijs om de greep op de Belgische energiedochter te versterken. Over de hoofden van de Belgische partners doet Suez nu een rechtstreeks beroep op haar aandeelhouders in België. Zij negeert daarbij straal Tractebel en Electrabel, deze laatste is zelf in de voorbije dagen begonnen met een miljoencampagne in de richting van haar klanten en haar aandeelhouders.

Parijs zwijgt zedig over de fusie van Tractebel en Electrabel; van Belgisch standpunt uit de enige relevante eis die men moet voorleggen aan Gérard Mestrallet, hoofd van Suez Lyonnaise. De fusie verwatert de Franse invloed bij Tractebel, maar koppelt anderzijds de geldkoffer van Electrabel aan de internationale expansiedrift van Tractebel. Wat de shareholder value van Suez Lyonnaise nogmaals een sprong zou doen maken. Bij dit punt is Gérard Mestrallet doof. De meest Belgische van de Franse PDG’s – door zijn ongeveinsde eenvoud (de karikaturale dikkenekkerij van veel van zijn confrères ontbreekt) – is de kampioen van de shareholder value in Frankrijk. Hij ignoreert een evidente mogelijkheid voor meer aandeelhouderswaarde omwille van zijn Kriegsspiel: het versterken van Suez Lyonnaise als internationaal nutsbedrijf in energie, water en afval door minstens de feitelijke en zo mogelijk ook de juridische macht bij Tractebel over te nemen. De Franse energiepoot van Suez is een lachertje, Elyo verzinkt in het niet bij Tractebel en zijn internationale dimensie. Hoe sterk corporate governance is of niet is, zal worden bewezen door de onvermijdelijke confrontatie in 1999 tussen de moeder, de dochter, de Belgische regering en de statuten van Tractebel.

Suez Lyonnaise – geboren in juni 1997 uit een fusie door de opslorping van Suez door Lyonnaise, maar waarbij Suez de macht verwierf over het nieuwe concern – boekt met 170.000 werknemers een omzet van 190 miljard Franse frank en haalt daarop een winst van 4 miljard Franse frank of een rentabiliteit op eigen middelen van 11%. Elie Cohen, onderzoeker bij het CNRS en auteur over het Franse kapitalisme, noemt Gérard Mestrallet in Le Nouvel Economiste (onze Franse confraters verkozen Gérard Mestrallet tot Manager de l’Année 1998): “Eén van de sterkste persoonlijkheden van het Franse kapitalisme, iemand die de industrie in de volgende twintig jaar zal beïnvloeden.” Inderdaad, op nauwelijks achttien maanden heeft hij een groot “beleggingsfonds”, beheerd door een bende ruziënde aandeelhouders, omgedraaid tot een onderneming met een werelddimensie. Enkel Antoine Riboud heeft in de jongste kwarteeuw een gelijkaardige stunt uitgehaald door BSN in strak tempo om te gooien van een reeks glasfabrieken naar een belangrijke speler in de voedingsindustrie. Twee belangrijke beslissingen hebben het nieuwe Suez Lyonnaise gevormd: de verkoop van 15 miljard FF activa en twijfelachtige immobiliën, tegelijkertijd werd de macht bij Generale Maatschappij van België versterkt tot 99,4% (sedert de zomer 1998) en bij Fortis tot 24%. In Tractebel bezit Suez Lyonnaise 51%. Sterker navelstreng met essentiële Belgische ondernemingen is niet denkbaar.

Gérard Mestrallet is de onbetwiste meester aan boord van Suez Lyonnaise. Hij is jong, want wordt slechts 50 op 1 april 1999. De chief executive officer van Suez Lyonnaise leeft voor één idee: alles verkopen wat niet essentieel is voor de centrale métiers van de groep. In 2002 wil Gérard Mestrallet 56 FF per aandeel uitkeren, een verdubbeling van het huidige dividend. De nieuwe religie van Suez Lyonnaise heet shareholder value. Minder omwille van de stijgende druk van pensioenfondsen en andere institutionele beleggers dan wel als basisovertuiging. Gérard Mestrallet vergeet niet dat hij in de strijd onder Franse baronnen, het pleit won dankzij de aandeelhouders.

Gérard Mestrallet is een keiharde werker en leeft sportief. Hij staat op om 5 uur, wordt per chauffeur om 7.15 uur gevoerd van Asnières naar de rue d’Astorg, een rit van 20 minuten, en werkt door tot 21 uur. ‘s Morgens worden de telefonische contacten met België onderhouden, in de namiddag en de vooravond gaat de aandacht naar de Franse dochters. De Belgen zijn vroeger aan de slag, de Fransen starten later en rekken de werkdag langer, is zijn ervaring.

Gérard Mestrallet komt uit een bescheiden familiale en commerciële omgeving van ingeweken Bretoenen in de Franse hoofdstad. Hij en zijn twee broers krijgen een verzorgde opvoeding in Parijs, maar houden intensief contact met het Bretoense platteland waar de familie haar weekeinden doorbrengt in een vakantiewoning in de vallei van de Chevreuse. De eerste passie van Gérard Mestrallet is de landbouw, maar op zijn twintigste lokt de luchtvaart. Hij studeert aan de Polytechnique en begint op zijn 24 bij de administratie van de burgerluchtvaart. Snel ontdekt Gérard Mestrallet dat de sleutel voor een carrière de onvermijdbare École Nationale d’Administration is, la voie royale voor ambitieuze jongeren met slechts een doorsneefamilie achter zich. ENA zal het dus zijn waar Alain Minc, ideeënman en ex-rechterhand van Carlo De Benedetti, lid is van zijn promotie en zijn vriend wordt.

De ENA geeft toegang tot een carrousel: administratie, kabinetten, industrie. Gérard Mestrallet begint bij de schatkist en vervoegt nadien het kabinet van Jacques Delors, dan minister van Economie en Financiën, onder Pierre Mauroy, als zaakgelastigde voor industriële politiek. Op deze taak in de schaduw rijpt Gérard Mestrallet: hij werkt enorm, heeft een goed uithoudingsvermogen, kan de kern onderscheiden van de details, verprutst niet zijn tijd met cocktails en wereldsheid, leert de macht doorgronden. Gezin, vrouw – een ingenieur – , kinderen en sport zijn en blijven de ankerpunten. In 1984 stapt Gérard Mestrallet langs de achterdeur binnen bij Groupe Suez als onderhandelaar voor het dossier Euro Disney. Na zes jaar wordt hij geroepen om de menselijke en industriële ravage die Hervé de Carmoy in Brussel heeft aangericht bij de nieuwste acquisitie, Generale Maatschappij van België (in 1988), recht te trekken. Wat hem in tandem met burggraaf Davignon lukt. In juli 1995 komt de beloning, Gérard Mestrallet volgt Gérard Worms, een mentor, op aan het hoofd van de moederonderneming.

FRANS CROLS