OUDE GEWOONTEN

ARBEIDSTIJD.

De traditionele manier van werken ondermijnt het Japanse economisch leven. Nu Japan naar de toekomst blikt, zien heel wat bedrijven de noodzaak om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen. Creativiteit en productiviteit spelen hierin een doorslaggevende rol. De sfeer in veel bedrijfsomgevingen blijft echter verstikkend ; de oude hiërarchie- en attituderegels blijven ongeschonden voortbestaan. Dat leidt tot onvrede bij jonge afgestudeerden, en het personeelsverloop is erg groot.

Hoewel de onvrede erg uitgesproken is, reageerde het Japanse bedrijfsleven maar traagjes door het aantal arbeidsuren te verlagen of verloning op basis van verdienste in te voeren. Maar de meeste werknemers blijven meelopen in de tredmolen. Er is nog altijd interesse voor op militaire leest geschoeide opleidingskampen waar nieuwe bedienden discipline wordt bijgebracht en de nieuwe rekruten worden ontdaan van de luie gewoonten uit hun studententijd. Tussen 2000 en 3000 ondernemingen sturen hun pas aangeworven medewerkers naar dergelijke cursussen. Voor heel wat Japanse bedienden is het bedrijf nog steeds niet een plaats om te werken, maar een manier van leven. “Toen ik dertig werd, nodigde mijn baas mij uit voor een dineetje. Hij was vol lof over mijn werk, maar werd plots stil en ernstig,” zo herinnert een jongeman zich die net een grote elektronica-onderneming heeft verlaten. “Hij zei dat hij maar één wens had : we willen dat je trouwt. Als ik zou trouwen, zouden ze me zo maakte mijn baas me duidelijk meer kunnen vertrouwen en meer verantwoordelijkheid geven.” Als dat soort drukking niet helpt, zijn er nog altijd financiële aansporingen. Toen hij bij de onderneming begon te werken, kreeg de werknemer te horen dat, als een bediende trouwde, de onderneming een permanente vergoeding van 100.000 yen per maand voorzag.

Het is paradoxaal dat de nieuwe belangstelling voor concurrentiekracht in Japan met zich brengt dat sommige bedrijven conservatiever zijn geworden dan ooit tevoren. Hoewel de werkzekerheid in grote maatschappijen doorgaans groter is in Japan dan elders, maken de mensen er zich nog steeds zorgen over dat de huidige tendens tot herstructurering slechts een codewoord is voor ontslagen. Bijgevolg doen sommigen afstand van fijne vakanties omdat die misschien wel eens niet in goede aarde zouden kunnen vallen bij de baas. De vijftien tot twintig vakantiedagen die personeelsleden in Japan hebben, worden slechts zelden opgenomen. Als je houding je baas niet aanstaat, zou je immers wel eens geherstructureerd kunnen worden.

SCHUCHTERE ARBEIDSDUURVERLAGING Vakantiedagen worden slechts zelden opgenomen.