Oude affiches. Plakkaten in stock

Een verrassend stabiele belegging in Belgische meesters.

Zeg nooit zomaar “poster” tegen een oude affiche. Onze verzamelaars verfoeien u grondig. Men hangt u aan de hoogste boom.

Uiteraard doelen we hier niet op eender welke stofferige vod papier, gesierd met een antieke beeltenis. Het gaat met name om de originele steendrukken van geïllustreerde reklameboodschappen uit de periode 1890-1940. Deze Original posters vormen wereldwijd een meer dan gegeerd “collector’s item”. Het prijskaartje is navenant.

Een investering in oude “plakkaten” veronderstelt enige kennis ter zake. U hoeft bijvoorbeeld niet te rekenen op “snelle kassa” : een aantrekkelijk rendement op korte termijn. Voorts begint en eindigt de samenstelling van een liefst tematische kollektie met een hoogsteigen “estetische kick”, een soort aangeboren feeling met het kunstobjekt in kwestie. Bovendien is het uitkijken voor gewiekste kandelaars. Ze verlappen u zonder mededogen een prul in het kwadraat. Onder het mom van “uitermate uniek”.

Op eigen risico.

Vooral bij openbare verkoop op een niet-gespecializeerde veiling is uw onverdeelde aandacht gewenst. U koopt er de goederen immers “in de staat waarin ze zich bevinden”. Meestal gaat het om ingelijste stukken. U kan dus nauwelijks kontroleren of het al dan niet een reproduktie betreft, of en in hoeverre de affiche in kwestie beschadigd is, etc.

Marie-Laurence Bernard, zaakvoerster van “Ma Maison de Papier” aan de Brusselse Ruysbroeckstraat, beaamt deskundig : “In Londen bijvoorbeeld zijn de verkoopzalen verantwoordelijk voor de autenticiteit van de koopwaar. Niet zo in België. Bij ons koopt u op een veiling nog steeds op eigen risico. Met alle onaangename verrassingen vandien. Herdrukken van topaffiches denk maar aan de Salon des cents-affiche van Ensor worden op de veiling vaak geprezen als oorspronkelijke eksemplaren. De nietsvermoedende koper betaalt dan 60.000 à 100.000 frank. Voor een stuk dat nauwelijks waarde heeft. “

Bernard die er een uiterst solide stock op nahoudt biedt de geïnteresseerde klant een waterdichte garantie. Blijkt de verkochte affiche een herdruk of een kopie, dan krijgt de koper probleemloos zijn centen terug. Deze waarborg is eigen aan de echte kenners. Ze volgen de internationale markten op de voet en weten perfekt wat er zoal verhandeld wordt.

Belgische meesters.

Jean-Louis Lamot, die aan de boulevard St. Michel de galerij Vintage Posters uitbaat, biedt de kliënteel een zelfde garantie :

“In België staat de affichehandel nog in kinderschoenen. Sommigen doen het bij wijze van bijberoep. Anderen houden hun internationale transakties stil, opdat ze anders zelf het slachtoffer worden van een prijshausse. Vandaar ook kan men hier in België nog aan redelijke prijzen een kollektie opbouwen. Kandidaat-beleggers advizeer ik een investering in stukken van Belgische meesters. Niet per se uit de Belle Epoque-periode. Echte topstukken uit die tijd zijn zeer schaars en verhuizen meteen naar het buitenland. Waar afschuwelijk hoge bedragen worden neergeteld. “

Wolfgang Fechner van de Brusselse affichegalerij Le Passé d’Aujourd’hui bezit één van de rijkste privé-kollekties in België. Liefhebbers raadt hij een tematische stock aan :

“Wie een waardevaste verzameling nastreeft, is best af met specializatie. Sommigen leggen zich toe op werk in de strakke art deco-stijl uit de jaren ’30-’40. Anderen zweren bij toeristische affiches, zoals de PLM-stukken van de Franse affichist Roger Broders. Nòg anderen storten zich op pure reklameplakkaten voor voedingsmiddelen en gebruiksvoorwerpen. Maar ook al waardeer je de affiches puur als belegging moet je oog hebben voor de estetische meerwaarde van een originele affiche. Je koopt kwaliteit die je ook ziet zitten als dekoratief element in het eigen interieur. Het aspekt geldelijke tegenwaarde volstaat niet. “

De juiste prijs.

De prijsvorming van originele affiches is aan verschillende criteria gebonden. Vooreerst de staat waarin het plakkaat zich bevindt. Vroeger waren de affiches immers bedoeld om aangeplakt te worden. De papierkwaliteit van de oudere eksemplaren (circa 1890-1920) oogt dan ook uiterst bedenkelijk. In de vakhandel liggen echter heel wat affiches die volgens de regels van de kunst op een linnen drager zijn gekleefd. Ook Chinees rijstpapier wordt vaak als drager aangewend. Al dan niet in kombinatie met linnen.

Zeldzaamheid is de tweede faktor. Vergeet niet dat alle affiches op een bepaalde oplage werden gedrukt : van 50 stuks tot vele duizenden. Wel brengt men zo nu en dan “loten” van bepaalde stukken op de markt, afkomstig van faillissementen en drukkerijstocks. Dit extra-aanbod kan leiden tot een tijdelijk prijsverval van die affiches. Een bonafide handelaar meldt de kliënt of het al dan niet om een “stockaffiche” gaat.

Tenslotte levert ook de populariteit van bepaalde tema’s een bijdrage tot de prijsvorming. Wie zich toelegt op de maritieme affiche (genre schepen in volle zee) kan een knappe kollektie vergaren, die in tien jaar verdubbelt in prijs. Idem voor auto’s (voortrazende bolide op één van de internationale circuits), luchtvaart of toeristische affiches voor binnen- en buitenlandse kustoorden.

Naslag.

Wie echt werk wil maken van een belegging in affiches, moet zich grondig dokumenteren. Gelukkig is er een enorm aanbod van gespecializeerde lektuur terzake. Bovendien kan u zich een abonnement aanschaffen op de internationale-veilingcatalogi. Als daar zijn Drouot in Parijs, Christie’s in Londen, Ketterer en Weigelt in Duitsland, Tön in Zürich, Rennert in New York.

Met de regelmaat van een klok worden rond een oeuvre of bepaald tema tentoonstellingen georganizeerd. De recente expo in het Antwerpse Vleeshuis belichtte het werk van de Antwerpse meester Henri Cassiers (1858-1944). De tematische tentoonstelling “Jenever en Likeur in Kleur 1885-1940” vond plaats in het Nationaal Jenevermuseum te Hasselt. In het zog van dergelijke initiatieven stijgt de vraag naar het oeuvre van deze of gene kunstenaar. Maar het korte-termijneffekt op de prijsvorming is gering.

Marc Veldeman

“Antwerpen Wereldhaven en kunststad, Centrum van Toerisme”. Een grafisch juweeltje van Lucien De Roeck (1934). De richtprijs schommelt tussen 25.000 en 30.000 frank.

Topstuk van Aldolfo Hohenstein (St.-Petersburg 1854 – Bonn 1928) voor “Elixir De Kempenaar”. In het commerciële circuit haalt dit werk makkelijk 50.000 frank.

Een onbetwiste Belle Epoque-topper, deze “Absint Robette” van Schaarbekenaar Privat Livemont (1861-1936). Voor een (uitermate schaars) eksemplaar in goede staat dient een bedrag met 5 nullen neergeteld.