Organiseer een groene taxshift

ALS ÉÉN BELASTING de wereld kan redden, dan is het een op de uitstoot van broeikasgassen. Zowat alle economen zijn het erover eens dat een algemene CO2-taks de meest efficiënte maatregelen is om de opwarming van de aarde op termijn beheersbaar te houden zonder de economie te verstikken. Corrigeer de markt met zo’n belasting, maar vertrouw daarna op de marktwerking om kostenvriendelijke en innovatief de wereld te redden. De menselijke inventiviteit wordt schromelijk onderschat, zeker als het water ons aan de lippen staat. De steekvlampolitiek van de voorbije weken doet meer kwaad dan goed.

Een concreet voorbeeld in Duitsland toont aan hoe de gecorrigeerde markt verlossing kan brengen. Berlijn wil tegen 2038 af van de bijzonder vervuilende elektriciteitsproductie met steen- en bruinkool. De critici zeggen terecht dat 2038 te veraf is, maar de markt zou weleens in de plaats van de politiek kunnen beslissen over een sneller uitdoofscenario. De prijs van de uitstootrechten voor CO2 is in Europa gestegen tot 25 dollar per ton. Analisten denken dat de prijs kan stijgen richting 40 dollar per ton. Tegen die prijzen zal steenkool nauwelijks nog competitief zijn. Elektriciteitsproducenten als RWE zullen hun uitstootrechten verkopen en de steenkoolcentrales sneller sluiten dan 2038.

ECONOMEN SCHATTEN DAT de belasting 50 tot 100 dollar per ton CO2 moet bedragen om de klimaatdoelstellingen te halen zoals afgesproken is in Parijs. Om tegen 2050 een koolstofarme of zelfs een koolstofneutrale economie te bouwen, zijn wellicht nog veel hogere belastingtarieven nodig. Zulke belastingen kan je niet van vandaag op morgen invoeren. De economie moet tijd krijgen om zich aan te passen. Dat kan door die belasting geleidelijk, systematisch én voorspelbaar op te voeren. Politici zullen boven zichzelf uit moeten stijgen om een stabiel kader in elkaar te boksen.

België heeft met zijn kerncentrales een enorme troef om een stijgende CO2-taks te verteren. Benut die kerncentrales optimaal zolang dat op een veilige manier kan. Het is absurd die centrales vervroegd te sluiten als het alternatief is gesubsidieerde gascentrales te bouwen en zo de uitstoot van CO2 te subsidiëren. Sluit de kerncentrales op een geleidelijke, geloofwaardige en voorspelbare manier, en de markt zal de juiste investeringsbeslissingen nemen. Voor België is het verlengen van de levensduur van de minst oude kerncentrales de beste klimaatmaatregel.

HET BLIJFT INTUSSEN een vervelende waarheid dat het lot van het klimaat niet in onze handen ligt. De opwarming wordt vooral beslist in China, India en Afrika. Het heeft geen enkele zin hier de industrie weg te jagen naar landen waar fossiele brandstoffen nog worden gesubsidieerd. Dat is stoken met de ramen open. Die vaststelling ontslaat ons natuurlijk niet van de plicht extra inspanningen te leveren, anders hebben we geen poot om op te staan als we anderen de les spellen. Idealiter komt er daarom op wereldschaal een CO2-taks, zodat de reductie van broeikasgassen daar gebeurt waar dat het meest rendeert. Een globale CO2-taks is nog een wensdroom, maar er is hoop. Vandaag is ongeveer een vijfde van de uitstoot onderhevig aan een CO2-taks. Dat is nog te weinig en vaak tegen een te laag tarief. Maar de trend is gunstig.

Het klimaat en het geleidelijk optrekken van een CO2-taks mogen geen excuus zijn om de totale belastingdruk op te voeren. Milieu en koopkracht kunnen met elkaar verzoend worden als de opbrengst van de CO2-taks grotendeels gebruikt wordt om de belasting op arbeid voort te verlagen. Gebruik een ander deel voor een verhoging van de laagste uitkeringen en voor investeringen in nieuwe technologie. Organiseer dus een groene taxshift, met de bedenking dat de recurrente kosten gefinancierd worden met een belastingopbrengst die normaal zou moeten dalen. De uitstoot van broeikasgassen zal echter niet vandaag op morgen in elkaar zakken. De overheid krijgt dus tijd om het financieringstekort te compenseren met een efficiëntere werking. Hogere belastingen kunnen niet alles oplossen.