Opportunistische investeerder

Het staatsblad van 4 december 1906 meldt de oprichting van Le Gaz Riche in Antwerpen. Een naam die vandaag niet bij iedereen een belletje doet rinkelen. Nochtans was deze nv voorbestemd om geschiedenis te maken. Le Gaz Riche werd later omgedoopt in de Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM) of Compagnie Nationale à Portefeuille (CNP). De nv Fibelpar van Frère kocht in april 1988 71 % in NPM voor 193 euro per aandeel. Het NPM-aandeel is intussen ongeveer 300 euro waard.

NPM moest aanvankelijk Frères Vlaamse venster op de beurs worden. Nu, achttien jaar later, is daar nog weinig van te merken. Alleen het belang in IJsboerke kan je helemaal Vlaams noemen. De filosofie van de holding heeft wel de jaren doorstaan. Samyn destijds: “Mijn doel is in de eerste plaats hard te werken voor mijn aandeelhouders. Ik maak daar geen onderscheid in. Ik ontvang de kleine aandeelhouders zoals de institutionelen.”

Het codewoord van de investeringsstrategie van NPM heet ‘opportunisme’. In het jaarverslag 2005 van NPM staat te lezen: “Enerzijds willen we dat de deelnemingen worden beheerd alsof we ze tot de eeuwigheid bezitten, anderzijds staan we open voor iedere opportuniteit. En we doen weer afstand van investeringen zodra we van oordeel zijn dat we niet meer de beste aandeelhouder zijn.”

Samyn vult aan: “We zijn niet tevreden met alleen maar een deelname. Er moet meer achter zitten. Duidelijke extra’s. Toekomstige opties. Is het bijvoorbeeld mogelijk om later nog bij te kopen? Meestal kunnen we zulke zaken op lange termijn onderhandelen omdat we een familiemaatschappij zijn. Een familie is voor eeuwig.”

Belangrijke directe participaties van NPM zijn onder meer Transcor, goed voor ongeveer 500 miljoen euro en een belang van 1,3 % in Total. Transcor is actief in de trading van olieproducten, aardgas, steenkool en cokes. In 2005 kocht Transcor ook een raffinaderij in de Verenigde Staten.

Naast de 1,3 % die NPM rechtstreeks in Total bezit, heeft het nog eens 3,8 % via Pargesa/GBL, de andere spilholding van de groep Frère. Samen komt dat op een belang van 2,2 miljard euro in Total. Andere klinkende participaties zijn de kaasgroep Entremont, de winkelketen Distripar (Club), Planet Parfum en Quick.

NPM en Pargesa/GBL beschikken samen nog over andere deelnames, zoals in de mediagroep Bertelsmann. Frère wil die participatie dit jaar naar de beurs brengen. De familie Mohn, de hoofdaandeelhouder van Bertelsmann, is het idee weinig genegen.

NPM-participaties komen en gaan. Zo behoorde tot vorige zomer de beroemde champagne Taittinger tot de NPM-portefeuille. De verkoop leverde een meerwaarde van 290 miljoen euro op. Pogingen om opnieuw een participatie in het Franse champagnehuis te verwerven, mislukten onlangs. En waarom legde NPM 307 miljoen euro op tafel voor 6,1 % in Eiffage, een Franse bruggenbouwer? Samyn: “Zicht op meerwaarde. Uitstekend management. Mooie activa.”

Voor het Italiaanse Banca Leonardo zal de holding in de volgende twee jaren 180 miljoen euro betalen. “Banca Leonardo is een prettige investering op Gerardo Braggiotti en zijn investment bank,” licht Samyn toe. “Het is een opstap in durfkapitaal.” Met Banca Leonardo breidt NPM zijn terrein verder uit naar het zuiden. “Wij voelen ons meer thuis in zuiderse of westerse landen dan in het noorden. Kwestie van cultuur, vermoed ik. Trouwens, in het noorden zijn het eerder kleinere economieën en NPM geeft de voorkeur aan grote Europese landen.”