Dé geschiedenis van de huidige financiële crisis moet nog geschreven worden. Toch zijn al verscheidene overzichtswerken van de persen gerold, maar tot nog toe kon geen enkel boek rekening houden met Black Monday 15 september en de reddingsoperatie van de Amerikaanse overheid. Dat belet niet dat sommige analyses van de crisis zeer lezenswaard zijn. Een van de beste werken is Le roman vrai de la crise financière van de Franse econoom OlivierPastré en TF1-journalist Jean-Marc Sylvestre. In het boek worden niet alleen de oorzaken van de huidige situatie op een heldere wijze uitgelegd, ook de impact van de subprimecrisis op de economie komt aan bod.
Wat de oorzaken betreft, wijzen de auteurs niet alleen op de al te gemakkelijk toegekende en daarna herverpakte hypotheekleningen. Ook het gigantische mondiale spaaroverschot heeft een rol gespeeld. De miljarden dollar aan liquiditeiten die China aanhoudt (het verwerft 500 miljard dollar per jaar dankzij de export) hebben de rentevoeten zwaar onder druk gezet, wat een oververhitting van de financiële activiteiten in de hand heeft gewerkt. Volgens Pastré en Sylvestre is de huidige crisis het best te vergelijken met de Amerikaanse savings & loans-crisis van het begin van de jaren negentig, met het verschil dat de effecten van het huidige financiële gewoel wereldwijd te voelen zijn.
De auteurs benadrukken dat de invloed van de crisis zich nog lang zal laten voelen. Rekening houdend met een aantal andere onevenwichten in de internationale economie zoals het nog altijd gigantische Amerikaanse handelstekort en massale overschotten aan dollar in landen als China, gaanPastré en Sylvestre ervan uit dat Fed-voorzitter Ben Bernanke moeilijke tijden tegemoet gaat. Hij zal ervoor moeten zorgen dat de huidige crisis via een soft landing kan worden afgehandeld, anders doemt het deflatiespook weer op. Welke oplossingen er ook uit de bus komen, banken zullen sowieso minder snel geneigd zijn kredieten toe te kennen, wat zal drukken op de investeringen en de consumptie. Zeker in de VS dreigt dit een ernstig probleem te worden aangezien de groei er voor 71 % steunt op consumptie. Daarnaast benadrukken ze dat Europa ook een deel van de prijs zal betalen aangezien de VS met hun zwakke dollar de crisis exporteren. Een vertraging van de westerse economieën is een dominosteentje dat andere zal doen omvallen. Hoe gaan de BRIC-landen om met een dalende vraag? Kan de binnenlandse Chinese vraag de dalende export opvangen?
De tijd van de grote onevenwichten is niet voorbij, al willen Pastré en Sylvestre niet pessimistisch klinken. Zeer on-Frans hebben ze een sterk vertrouwen in de werking van de vrije markt en stellen een aantal positieve evoluties vast. Het hoge spaaroverschot blijft een interessante basis voor investeringen, de technologische vooruitgang zal voor extra groei zorgen en vooral: de centrale banken als de ECB en de Fed hebben aangetoond dat ze betrouwbare piloten van de wereldeconomie zijn. De auteurs pleiten wel voor nieuwe regels die de uitwassen in de financiële sector moeten tegengaan. Al zijn nieuwe bubbels volgens hen bijna onvermijdelijk. De vraag is alleen: waar en wanneer? Een openbarstende speculatiebubbel op de grondstoffenmarkt zou bijvoorbeeld een veel grotere impact hebben dan de huidige crisis.
OLIVIER PASTRé & JEAN-MARC SYLVESTRE, LE ROMAN VRAI DE LA CRISE FINANCIèRE, PERRIN, 2008, 300 BLZ, 21 EURO
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier