De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
Europa legt de bonussen van topbankiers aan banden. Paardenvlees in lasagne. Het ACW optimaliseert zijn fiscaliteit. Aidsremmers voor illegalen. De topman van Novartis moet zijn afscheidsbonus schrappen.
Dit beroerde de pers in de week van 18 februari. Dit staat hoog op de politieke agenda. Op de agenda geraken, en vooral er niet op geraken, daar komt het op neer. Het ACW regelt zijn geldzaken zoals u en ik die regelen. Maar zoals u dat doet, komt het niet op de politieke agenda. En de paardenbiefstukken die u bij de Kuyper in Vilvoorde heeft verorberd, daar kraait geen haan naar.
Hoe nemen we best beslissingen? We vertrekken vanuit een visie, formuleren heldere doelstellingen, toetsen alternatieven aan die doelstellingen en kiezen het beste alternatief. Zo zou het moeten werken. Laten we een voorbeeld nemen. We willen een rechtvaardige staat, een rechtsstaat, we willen fiscale transparantie en een principe dat de sterkste schouders de meeste lasten dragen. We stellen vast dat een complexe wetgeving net het omgekeerde dient, dat alleen de breedste schouders (multinationals, rijke burgers en… het ACW) allerlei belastingen op de meest legale wijze kunnen ontwijken. We kiezen dus voor een beter alternatief en vereenvoudigen de wetgeving. Dit is de eerste prioriteit voor zowat alle politieke families, want zowel voor links (een meer rechtvaardig systeem) als voor rechts (een meer stimulerend systeem) kan er geen bezwaar zijn.
Maar zo werkt het niet. Het komt er gewoon op aan een ‘punt’ op de agenda te krijgen. Dioxine in kippenvoer, taalgebruik in de Voerstreek, een praalwagen met nazi’s in Aalst, hoofddoeken en euthanasie voor minderjarigen. Niet de gezonde voedselketen, respect voor talen en culturen, het menswaardige levenseinde of ons cultureel erfgoed staan op de agenda’s, die dingen zijn veel te saai. Neen, vreemde incidenten, concrete voorbeelden met hoog zichtbaarheidsgehalte, symbooldossiers waar de lezersrubrieken en vooral de twitterboxen kunnen van overlopen.
Echte macht bestaat erin de dingen gewoonweg niet op de agenda te laten komen. Waarom zit het ACW nu in de hoek waar de klappen vallen? Omdat er een partij (de N-VA) zich sterk genoeg acht dit punt op de agenda te krijgen. Dat was ondenkbaar toen de CVP sterk genoeg was om zulke punten van de agenda af te voeren nog voor iemand er maar aan dacht een persconferentie te houden. Wat koningin Fabiola met haar geld doet. Taboe! Tot natuurlijk de machtigen het zaakje niet meer in de hand kunnen houden, en dan kunnen we met zijn allen meesmullen van de details. Spijtig dat die details over de ACW-fraude zo technisch zijn. Dan rest er ons alleen nog onze morele verontwaardiging uit te schreeuwen. Belastingontwijking: vies! Tenzij je ze zelf toepast uiteraard. Paardenvlees! Zoals de Britten zeggen: je eet toch je beste vriend niet op?
Bedrijfsleiders doen het ontzettend zwak in het politieke wereldje. Omdat ze veel te veel ‘geloven’ in het ‘rationele’ model, en het politieke model alleen willen hanteren om iets door te drukken, niet om te beslissen. Wat was het drama van Alexander De Croo? Dat hij te veel voeling had voor het ‘rationele’ en te weinig voor het politieke. Geen enkele van zijn belangrijke thema’s raakte op de agenda. Ondertussen scoorde Bart De Wever de ene hattrick na de andere. Alles wat De Wever aanraakt, komt op de agenda, en tot op heden waren dat allemaal thema’s waar de N-VA thuis speelt. Het wordt stilaan duidelijk dat dit niet zal blijven duren.
Het bedrijfsleven slaagt er helaas veel te weinig in om zijn onderwerpen voldoende sexy te maken om op een agenda te raken. Al te snel komen er twee negatieve thema’s naar voren: ontslagen, en dus niet de miljoenen jobs die het bedrijfsleven elke dag opnieuw creëert; en de torenhoge bonussen, en dus niet de degelijke salarissen die 99 procent van de werknemers krijgt.
Spindoctors en communicatieadviseurs als Noël Slangen hebben vaak een negatief imago. Maar zij kennen het verschil tussen een agenda maken en een agenda ondergaan maar al te goed. Dat is een vaardigheid van een heel ander type dan marketingcommunicatie. Maar tot spijt van wie het benijdt, een vaardigheid die elke dag aan belang wint.
MARC BUELENS
Echte macht bestaat erin de dingen gewoonweg niet op de agenda te laten komen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier