Oom He

De Chinese vicepremier Liu He leidt de Chinese delegatie in de onderhandelingen over het aanslepende handelsconflict met de Verenigde Staten.

De Chinese vicepremier Liu He moet een zoveelste déjà-vugevoel hebben gehad toen hij afgelopen week in Washington aankwam om de gemoederen in de Amerikaans-Chinese handelsoorlog te bedaren. Als president Xi Jinpings economisch hoofdadviseur vloog He het afgelopen jaar meermaals naar Washington om te onderhandelen in het aanslepende handelsconflict met de Verenigde Staten. Begin deze week dreigde president Donald Trump, voor de zoveelste keer, de invoerheffingen op Chinese goederen op te trekken van 10 naar 25 procent. De verhoging zou gelden op 200 miljard dollar aan jaarlijkse Chinese import.

Liu He was de minzaamheid zelf toen hij na zijn aankomst in Washington voor de camera’s pleitte om tot elke prijs tot een oplossing te komen. Zijn imago van favoriete oom heeft hem in de Chinese Communistische Partij de bijnaam ‘Oom He’ opgeleverd. Maar achter zijn bescheiden houding en bedachtzame blik schuilt een vermaard academisch econoom, die het afgelopen decennium tot in de hoogste politieke rangen van China is opgeklommen. Hij is een vaste vertrouweling van de Chinese president Xi Jinping. Er zijn hardnekkige geruchten dat de twee jeugdvrienden zijn, omdat ze in dezelfde buurt zijn opgegroeid, maar dat is nooit echt bewezen, noch bevestigd door een van de twee.

Academicus en politicus

Liu He is geboren in 1952 en groeide op in Peking. Op zijn achttiende ging hij naar het leger. Daarna was hij enkele jaren arbeider, tot hij aan de Renmin Universiteit in Peking aan een opleiding economie begon en in 1986 zijn master haalde. In de jaren daarna werkte hij als hoogleraar en onderzoeker. In de jaren negentig behaalde hij bijkomende diploma’s aan de Amerikaanse universiteiten van Seton Hall en Harvard. In zijn academische werk spitste He zich toe op macro-economie, industrieel beleid en de Chinese staatseconomie. De econoom heeft enkele boeken en meer dan 200 wetenschappelijke artikelen achter zijn naam staan. Dat hem een toekomst als lid van de Communistische Partij te wachten stond, is geen verrassing, gezien zijn familiale verleden. Zijn vader werd in 1936 lid van de partij. Dertig jaar later werd hij evenwel vervolgd tijdens Mao’s Culturele Revolutie, waarna hij in 1967 zelfmoord pleegde.

Liu He werd in 1976 lid van de Communistische Partij. Vanaf eind jaren negentig werkte hij voor verscheidene Chinese overheidsdiensten, waaronder de planningscommissie. In die rol was hij medeontwerper van enkele beroemde vijfjarenplannen die de Chinese economie aansturen.

In 2013 werd oom He aangesteld als economisch hoofdadviseur van president Xi Jinping. Tegelijk werd hij lid van het Politbureau, het op één na belangrijkste politieke orgaan van China.

Opvallend liberaal

He is opvallend open en liberaal voor een Chinees. Hij wil de Chinese economie op een duurzamere leest schoeien en een grondige hervorming van de vele staatsbedrijven doorvoeren. Hij pleit eveneens voor een sterkere binnenlandse consumptie in plaats van een economische expansie gedreven door schuld en export. De hoofdtaak die hij van Xi Jinping op zijn bord kreeg, is de gigantische private schuldenberg in China onder controle te krijgen en het financieel-economische systeem te stabiliseren. Maar ook al mag de markt in He’s ogen een belangrijkere rol spelen, de Chinese staat blijft in alles en overal de eerste viool spelen.

In de handelsstrubbelingen met de VS is He een belangrijke troef voor president Xi Jinping. Hij spreekt vlot Engels, kent de Verenigde Staten goed en kan dankzij zijn uitgebreide academische kennis over internationale macro-economie mee met de beste Amerikaanse onderhandelaars. Daarmee is hij in de Verenigde Staten een gerespecteerd gesprekspartner. Aan het thuisfront slaagt hij er eveneens in niet al te vanzelfsprekende financieel-economische hervormingen erdoor te krijgen.

Tot voor kort was de Chinese topeconoom zelden te zien in de media. Vorig jaar trad hij voor het eerst op de voorgrond met zijn keynotespeech in Davos. Hij sprak over drie cruciale strijdpunten waar de Chinese economie voor staat: de algemene economische stabiliteit, de armoede terugdringen en de vervuiling tegengaan. Wie hoopt in die toespraak de man zijn Engels te kunnen beoordelen, komt bedrogen uit, want die gaf hij in het Chinees. Zijn Engels houdt hij misschien voor de onderhandelingen achter gesloten deuren. Al heeft dat deze keer niet gebaat. Vrijdagavond keerde hij zonder akkoord terug naar China.