ONZIN IN STRAATSBURG

Straatsburg was vorige week het toneel waarop de havenarbeiders stoer hun protest lieten horen tegen de havenrichtlijn. Vanuit Vlaanderen waren ze met zowat tweeduizend man in 38 bussen vertrokken, een paar heethoofden kregen zelfs celstraffen wegens de schade die ze hadden aangericht. Ondertussen lagen de Vlaamse havens en Hamburg plat door een staking, maar werd er in Nederland vrolijk verder gewerkt.

Zin in een potje onzin? Zelfs voor ze vertrokken, had elke min of meer geïnformeerde waarnemer al begrepen dat de havenrichtlijn zou worden gekelderd. Veel reden om daarvoor in de cel te belanden of om de Vlaamse havens met 10 miljoen euro gederfde inkomsten én een pak imagoschade op te zadelen, was er dus niet.

Er is meer. De havenrichtlijn is een Europese maatregel die de havendiensten verder wil liberaliseren en de concurrentievoorwaarden tussen de havens duidelijker vastleggen, bijvoorbeeld via meer gelijke regels in verband met overheidssubsidies. Struikelblok voor de dokwerkers vormt de zelfafhandeling, waarbij scheepsbemanningen zelf hun schip zouden mogen lossen. Die zelfafhandeling ondergraaft in België de wet-Major, die de havenarbeid regelt. De wetenschap dat zelfafhandeling in de Vlaamse havens veeleer uitzondering dan regel zal zijn, dat voor de bemanningen die zelf hun schip lossen de Belgische regels inzake veiligheid en bekwaamheid gelden, en zelfs de toezegging van Europees commissaris voor Transport Jacques Barrot om de passage over zelfafhandeling te schrappen, mocht de richtlijn niet redden. Laat staan de vakbonden tot redelijkheid brengen.

In essentie staat er in de wet-Major niet veel meer dan dat “havenarbeid in het havengebied moet gebeuren door erkende havenarbeiders.” Qua gegenereerde heisa per woord is de wet daarmee het koninginnenstuk van ons wetgevend bestel. Maar de berg Koninklijke Besluiten die daaruit zijn voortgevloeid, maken nu dat het goedkoper is om een container op een binnenvaartterminal twintig kilometer verderop te lossen en te laden dan in een van de vier Vlaamse havens. Voor hetzelfde werk.

Op 14 februari kunnen de dokwerkers zich overigens aansluiten bij nieuw protest in Straatsburg. Dan wordt in het Europees Parlement gedebatteerd over de Bolkesteinrichtlijn, die het vrij verkeer van diensten in de EU regelt. Gezien de havendiensten daar niet onder vielen “voor zover er andere communautaire regels op van toepassing zijn”, vallen ze er nu wél onder. Niet dat een betoging – er wordt al 15.000 man verwacht – daardoor zinvoller wordt: de algemene verwachting is dat ook deze richtlijn wordt weggestemd.

Het meest onzinnige is echter dat de havenbonden iets verdedigd hebben dat op sterven na dood is. Al in 2002 besliste het Brusselse arbeidshof dat de wet-Major in strijd is met het Verdrag van Rome. Waardoor Europa eigenlijk België nu al kan verplichten om de wet in te trekken. En de havenarbeiders zelfs niet de sociale bescherming genieten die in de haven- en dienstenrichtlijn vervat zit.

Luc Huysmans