Wordt zondag 22 mei een cruciale datum? De achttien miljoen inwoners tellende Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen – grenzend aan België – trekt naar de stembus. De sociaal-democraten van bondskanselier Gerhard Schröder houden alvast hun hart vast. Ze willen eindelijk een streep trekken onder hun eindeloze reeks verkiezingsnederlagen. En daarvoor worden werkelijk alle middelen bovengehaald. Franz Müntefering, de partijvoorzitter van de SPD, omschreef internationale investeringsfondsen als “zwermen sprinkhanen die neerstrijken in bedrijven en ze vervolgens kaal plukken”.
Een oprisping van verkiezingskoorts? Jaloezie tegen het (voorlopig nog steeds) dominerende Angelsaksische marktmodel? De rode partijvoorzitter kreeg de wind van voren van het voltallige leger van Duitse ondernemers. Dieter Hundt, de voorzitter van de Duitse werkgevers, noemde de oprisping ” zum kotzen“. Een term die wel vaker wordt gebruikt in de Duitse omgangstaal. Maar als officiële oprisping kan die krachtterm toch wel tellen voor de uiterst deftige Präsident der Deutschen Arbeitgeberverbände.
Er is iets vreemds aan de hand bij onze oosterburen. In 1989 werd het Rijnlandmodel alom bejubeld. Made in Germany stond synoniem voor degelijkheid, kwaliteit, vernuft. De samenwerking tussen vakbonden en werkgevers draaide optimaal. De eenmaking bezegelde die schijnbare onoverwinnelijkheid.
Anno 2005 ligt het model in gruzelementen. Het Angelsaksische kapitalisme en de nieuwe hype, China, hebben de Duitse harmonie volledig uitgehold. Duitsland voelt als weinig andere Europese landen zeer concreet de opening van de grenzen voor de nieuwe lidstaten. De nieuwe Oost-Europeanen bieden zich aan voor een loon vanaf 4 euro per uur. Hun Duitse evenknieën worden massaal uit de arbeidsmarkt gedrongen, omdat minimumlonen slechts in een beperkt aantal sectoren ingang vonden. De wereldwijd bewonderde vlijt en werkkracht was geen concurrentiemiddel. Duitsland werd een land met meer dan vijf miljoen werklozen. In absolute cijfers een historisch record.
De storm die door het land raast, vindt in België nog steeds te weinig weerklank. Want Duitsland werd het nieuwe marktlaboratorium voor westelijk Europa. De rood-groene regering hervormde radicaal de arbeidsmarkt. Dat economische model zal in de volgende decennia ook België ingrijpend beïnvloeden. Een land zonder minimumlonen kan Belgische bedrijven kapot concurreren. Het is onbegrijpelijk hoe de Belgische vakbonden doen alsof hun neus bloedt.
Voorlopig hebben ze ook volop reden tot juichen. Want de resultaten laten op zich wachten. Erger nog: wat werd verkocht als het belangrijkste hervormingspakket voor de arbeidsmarkt, Hartz IV, verzinkt steeds meer in een moeras van eindeloze paperassen en bureaucratie.
En wie durft nog voorspellingen maken over de richting die de Duitse economie uitgaat? Al een decennium wordt gewag gemaakt van de heropleving van Duitsland. Welke katalysator doet Duitsland opveren? Maar of we het in België nu graag hebben of niet: die katalysator komt eraan. Hij zal de verdere toekomst van heel westelijk Europa ingrijpend wijzigen. Zet Nordrhein-Westfalen zondagavond de toon?
Wolfgang Riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier