Onze tip: beleg in een school

In het buitenland rukken de onafhankelijke en privé-scholen op. Waarom zouden beleggers niet investeren in een bedrijf met eigen scholen of contractscholen van de overheid? Na de dotcomgekte lijkt beleggen in een toekomstgerichte onderneming met een brede klantenstroom lang niet onaardig.Londen (Groot-Brittannië).

Londen (Groot-Brittannië).

Wat zou u ervan denken als een leraar elektrotechniek van een middelbare school gesticht door Barco uw zoon of dochter software leert schrijven? U hebt er vast niets op tegen, zolang de normen, de creativiteit, de medemenselijkheid, de toekomstkansen er maar hoog zijn. Ook al betaalt u meer dan in een katholieke of een gemeensschapschool.

Zo’n Barco-school is niet voor morgen, en in de huidige gesprekken over scholen en netten van de minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten ( VLD), wordt er in alle talen over gezwegen – uit vrees voor de onderwijsbonden. Maar privé-scholen winnen internationaal veld. “De Angelsaksische landen lopen voorop, en dan wordt er al snel geschamperd over Coca-Cola-scholen. Maar dat is het voorspelbare anti-Amerikanisme van de progressieve pedagogen,” zegt Chris Woodhead. Hij onderhandelt met financiers en Amerikaanse onderwijsondernemingen over een net van ‘ independent schools‘ in het Verenigd Koninkrijk. Later kan het vasteland volgen. Binnen de minimumnormen, contracten en wetten voor scholen is er ruimte voor privé-bedrijven die kleuter-, lager en middelbaar onderwijs aanbieden, vindt hij.

Woodhead weet van wanten. Hij was hoofdinspecteur van het Britse onderwijs als chef van Ofsted, het Office of Standards in Education, tot hij door de regering van Tony Blair werd weggepest. Hij staat bekend om zijn krachtige uitspraken over het bedroevende peil van duizenden leraren en honderden scholen in het Britse staatsnet, en publiceerde in het voorjaar van 2002 het boek Class War. Aan de University of Buckingham, de enige privé-universiteit in het Verenigd Koninkrijk, is Woodhead onderzoeksprofessor pedagogie, en tracht hij de greep van de staat op het onderwijs losser te maken. De University of Buckingham bestaat 25 jaar, telt 1000 voltijdse studenten en vraagt 10.800 pond (16.890 euro) inschrijvingsgeld.

Enorm marktpotentieel

Zeven procent van de Britse scholieren bezoekt vandaag een onafhankelijke school. Volgens een enquête van de Independent Schools Council wil 50% tot 60% van de ondervraagde ouders hun kinderen naar zo’n ‘independent school’ sturen, als het tenminste financieel dragelijk zou zijn. Chris Woodhead: ” London Oratory is een befaamde school, want de twee zonen van premier Blair lopen er school. In mijn boek feliciteer ik hem omdat hij de moed heeft zijn kinderen naar die school te sturen, hoewel hij daarvoor bekritiseerd wordt door weldenkende linksen. Het is een staatsschool, maar ze screent de ouders om te zien of het huiselijke milieu de leerinspanningen van de kinderen bevordert. Ze durft dus te selecteren.” London Oratory krijgt een overheidstoelage van 3500 pond per leerling per jaar. Een onafhankelijke dagschool in Londen vraagt een inschrijvingssom van gemiddeld 7500 pond. Dat is het richtbedrag waarmee Woodhead werkt voor de opstart van kleuter- en lagere scholen. “Pas later mikken we op middelbare scholen.” Hij heeft contacten met Amerikaanse onafhankelijke scholen als Edison Schools, en hij praat met Sabis, een onderwijsbedrijf dat beheerscontracten afsloot met Amerikaanse, Duitse en Pakistaanse scholen. Woodhead: “Het programma is indrukwekkend. Alle scholieren worden wekelijks per vak getest, waarna onmiddellijk bijgestuurd wordt.”

In de herfst van 2001 zocht Woodhead voor zijn project 30 miljoen pond op AIM, het onderdeel van de Londense beurs dat gespecialiseerd is in jonge en snelgroeiende bedrijven, maar de teller bleef steken op 22 miljoen pond. Dertig miljoen leek hem, en de begeleidende zakenbank Numis, noodzakelijk. “We hebben die kapitaalronde gestopt en schakelen over op risicokapitaal. Het project bleek te avant-garde te zijn voor de beleggers, en we weten nu dat we beter eerst een kernactiviteit opbouwen om nadien weer naar de beurs te stappen.”

Veiliger dan dotcombeleggingen

De onderwijsbonden verwerpen de plannen van Woodhead. “Ik bedreig het staatsmonopolie en hun machtspositie,” aldus de Brit. “De bonden beweren dat geen enkele leraar met mij wil samenwerken. Dat klopt niet. Ik heb brieven gekregen van twintig schooldirecteuren van het staatsnet om mee te starten. Mijn weddesysteem zou zich op het bestaande richten, maar een deel ervan zou resultaatsgeoriënteerd zijn. Daardoor zou een goede tot uitstekende leraar meer verdienen. De officiële houding blijft dat alle leraren met hetzelfde diploma een gelijke wedde waard zijn. Dat is gewoon silly.”

Het schoolgeld van Woodheads colleges zal afhangen van de ligging van de school en de financiële draagkracht van de ouders. Hij plant een waaier van scholen, gaande van een basisinstituut met lage inschrijvingsgelden voor de armste wijken van Londen, tot exclusieve humaniora’s. Woodhead: “Er zijn ouders die sparen en schrapen voor schoolgeld, maar nooit aan de inschrijvingssom geraken voor een bestaande onafhankelijke school. Dat kan binnen mijn scholennet gecompenseerd worden door privé-scholen waar een hogere som geëist wordt. Het hoge bedrag helpt om het overige schoolgeld te drukken.”

De schoolboeken van Woodhead zullen traditioneel zijn. “Mijn werk als hoofdinspecteur leerde me dat de ouders eisen dat hun pupillen snel kunnen lezen en rekenen, en nadien de klassieke vakken aanpakken. Dat wordt dus onze werkwijze. De ouders zijn achterdochtig over progressieve onderwijstechniekjes, het zogenaamde macraméonderwijs waar handigheidjes en amusement de basisvorming ondergraven.”

Tony Blair belooft intussen financiële steun aan scholen met een geloofsachtergrond. Woodhead: “Ik verwelkom de plannen van Tony Blair voor de faith-based schools, want dat strookt met mijn idee om meer respect te hebben voor de wil van de ouders. Als de ouders voor hun kinderen een school wensen met een geloofsbasis – katholiek, protestants, islamitisch of hindoeïstisch – dan is dat hun volste recht, en moet de overheid die scholen subsidiëren. Ik koop het argument niet dat dergelijke scholen gevaarlijk zijn omdat ze de tolerantie zouden afzwakken.”

Het Verenigd Koninkrijk is een pionier van de privatisering en de publiek-private samenwerking. De spoorwegen bewijzen de gevaren, het gevangeniswezen de successen. “Vanuit het standpunt van de beleggers zou terughoudendheid verstandig zijn als je kijkt naar situaties als Railtrack, de gekapseisde staatsonderneming die de infrastructuur van de Britse spoorwegen beheerde,” beseft Woodhead. “Maar een net van onafhankelijke scholen is een stevige zakelijke constructie, veel solider en evenwichtiger dan dotcombedrijven. En daarin hebben de beleggers vandaag meer trek.”

Het taboe van de schoolcheque

In de Verenigde Staten wint de schoolcheque terrein. Chris Woodhead wil het debat over het gebruik van dergelijke cheques ook in het Verenigd Koninkrijk aanzwengelen. De schoolcheque is een bedrag dat ouders ontvangen voor het onderwijs van hun kinderen. Het bedrag van de cheque varieert volgens het inkomen van de ouders. Die overhandigen de cheque aan de onderwijsinstelling van hun keuze, en voeren zo een marktwerking in die selecteert tussen goede en zwakke scholen. Maar in België durven ook de liberalen het woord schoolcheque niet uit te spreken.

Woodhead: “De huidige Britse regering durft die weg niet in te slaan; het is té revolutionair, ook voor New Labour. Maar er komt een dag dat de schoolcheque doorbreekt. Hoe meer experimenten er in Amerika worden aangevat, hoe sneller de ouders zullen begrijpen dat zo’n systeem ze meer greep geeft op de opvoeding van hun kinderen.”

In de negentiende eeuw kidnapte de staat het onderwijs van de privé-sector. “Lokale gemeenschappen, kerkgenootschappen en humanitaire verenigingen organiseerden toen veel vormen van onderwijs. Lezen, schrijven en rekenen waren breed verspreid. Na 1880 palmde de overheid meer en meer het onderwijs in, tot het staatsgedreven systeem van vandaag. De uitdaging is om minstens terug te gaan tot een gemengde vorm van schoolnetten, omwille van de concurrentie. Concurrentie zal ook de staatsscholen deugd doen,” gromt Woodhead.

Frans Crols [{ssquf}], fcrols@trends.be

“Een net van onafhankelijke scholen is een stevige zakelijke constructie, veel solider dan dotcombedrijven. En daarin hebben beleggers vandaag meer trek.”

Een ‘Barco-school’ is nog niet voor morgen. De overheid zwijgt er in alle talen over, uit vrees voor de onderwijsbonden.