‘Onpartijdigheid heeft een prijs’

Dankzij een erfenis beschikken Florence en Simon over een klein kapitaal. Ze willen de evolutie van de aandelenmarkten volgen om te kunnen discussiëren met hun fondsenbeheerder en zoeken betrouwbare hulp.

Op hun veertigste vormen Florence en Simon een gelukkig koppel. Ze oefenen beiden een beroep uit dat ze graag doen en dat hun voldoende oplevert om comfortabel te leven. Ze wonen in de woning die ze kort na hun huwelijk kochten met een beetje hulp van hun ouders. Hoewel ze een druk professioneel leven leiden, proberen ze toch zo veel mogelijk tijd te besteden aan hun twee kinderen, Thomas (6) en Aagje (4,5).

Hoewel de twee veertigers geen specifieke verlanglijst hebben en begonnen met de aanleg van een spaarpotje, danken ze hun vermogen aan een trieste gebeurtenis: het ongeluk waarbij de ouders van Simon afgelopen zomer omkwamen. “Een dom ongeluk op weg naar hun vakantiebestemming. Aangezien ik de oudste ben van de kinderen, heb ik mijn verdriet opzij moeten zetten om de begrafenis en de verdeling van de nalatenschap zo goed mogelijk te regelen.”

De broer en de zus van Simon hebben de gezinswoning in onverdeeldheid behouden en Simon heeft een som van 600.000 euro geërfd. “Die heb ik onmiddellijk toevertrouwd aan een fondsenbeheerder, maar ik zou zijn strategie van naderbij willen volgen”, zegt Simon. “Ik ken niet veel van geldzaken, maar ik wil kunnen volgen als mijn beheerder transacties voorstelt. Het is belangrijk om van elke beslissing het fijne te begrijpen.”

Informatie, maar welke?

Onervaren als hij is in die materie, weet Simon niet goed tot welke bron hij zich moet wenden. Voor Eric de Meyere, expert in roerende waarden bij BFO, is dat een pertinente vraag. “Vandaag verdrinken we in alle beschikbare informatie, zowel in financiën als daarbuiten. De vraag is hoe de meest betrouwbare informatiebronnen te kiezen. Om daarin te slagen, moeten we precies weten wat we zoeken.”

“Laten we een financieel product nemen. Als je vragen hebt over de instelling die ze verdeelt, vind je alles terug op de website van de FSMA, de Belgische bankenwaakhond. Maar hoe zit het met het product zelf? In principe kan je terugvallen op de prospectus van de verdeler aangezien hij gecontroleerd wordt door de FSMA. Toch zal de prospectus je niet voldoende zeggen over de belegging indien je niet in staat bent de informatie erin te ontcijferen. Je moet je ook informeren om de noodzakelijke basiskennis onder de knie te krijgen.”

Er zijn talrijke informatiebronnen. Afhankelijk van hun aard belichten ze verschillende invalshoeken, de ene met een al meer diepgaande analyse dan de andere. De ‘officiële’ sites, zoals die van de FSMA, maken informatie beschikbaar voor de uitgevers of distributeurs van de producten. “Ook al hebben die laatste een commercieel doel, toch is de informatie die ze verspreiden betrouwbaar: ze wordt zeer streng gecontroleerd door de autoriteiten, zowel de informatie zelf als de manier waarop ze communiceren”, verduidelijkt De Meyere.

Daarnaast is er een hele reeks media en kanalen: televisie, dagbladen, magazines, newsletters, blogs en gespecialiseerde internetsites. Kortom, er zijn de meer informele bronnen, zoals informatiesessies, discussies met de bankier of vermogensbeheerder, de bijeenkomsten van beleggingsclubs. “Sommige bronnen zijn betalend, andere zijn gratis. Maar laten we geen overhaaste conclusies trekken: gratis informatie is niet noodzakelijk van mindere kwaliteit en omgekeerd garandeert het betalende karakter de degelijkheid of betrouwbaarheid niet.”

Altijd de betrouwbaarheid evalueren

Als je de informatie hebt gevonden, staat het inschatten van de betrouwbaarheid ervan centraal. “Daarvoor moet je zowel de bron als de boodschap controleren”, gaat de expert van BFO voort. “Wat is de graad van deskundigheid van diegene die de boodschap verkondigt? Is hij of zij bekend? Wat is zijn of haar reputatie? Is de boodschap zelf verifieerbaar? Worden er bronnen geciteerd of val je alleen terug op de ‘autoriteit’ van de auteur? Vandaag vermelden te weinig boodschappen de bronnen waar de cijfers of meningen vandaan komen die aan de basis van de analyses liggen, terwijl dat toch een essentieel criterium is van de betrouwbaarheid.

In dezelfde lijn: hoed je voor citaten en wees niet onder de indruk omdat een welbepaalde zin vanwege de auteur wordt toegekend aan bijvoorbeeld Warren Buffett. Citaten moet je systematisch kritisch benaderen: heeft Warren Buffett dat echt gezegd? En in welke context? Als je geen antwoord krijgt in de boodschap zelf of via enkele bijkomende opzoekingen, moet je uitkijken. Als een zin uit zijn context wordt getrokken, kan hij exact het omgekeerde betekenen van wat de auteur voor ogen had.”

Je moet je ook de vraag stellen over de neutraliteit van de persoon of de instelling van wie de boodschap uitgaat. “Wordt hij op de één of andere manier beter van de beslissing die de lezer neemt na het lezen van zijn boodschap? Krijgt de bankier een commissie? En is die commissie onafhankelijk van het gekozen product of heeft hij instructies gekregen om het product van de maand op te dringen? Als het over de lancering van een obligatie gaat, maakt de bank dikwijls deel uit van het syndicaat dat de obligaties moet verkopen aan het publiek. Over het algemeen zijn onpartijdige en onbaatzuchtige adviezen zeldzaam. Op voorwaarde dat ze niet betalend zijn, is dat een van de troeven van een onafhankelijke vermogensadviseur. Indien hij echt betrouwbaar is, ontvangt hij geen commissies van de banken of verzekeringsmaatschappijen: hij laat voor zijn adviezen betalen volgens een uurloon. Onpartijdigheid heeft een prijs.”

“Maar let goed op de inhoud van de boodschap”, gaat De Meyere voort. “Is die echt objectief? Tot op welke hoogte bevat ze substantie? Is het een simpele uiteenzetting van meningen en aanbevelingen of neemt de auteur de moeite om uit te leggen waarom hij tot de conclusie kwam. Vermeldt hij meningen die niet overeenkomen met de zijne? Weerlegt hij die op een geloofwaardige wijze?”

“Wantrouw het argument van de autoriteit: zelfs als diegene die een mening verkondigt een autoriteit is in zijn vakgebied, moet hij toch zijn redenering staven.” In dit verband, brengt de expert van BFO de woorden van de gereputeerde Amerikaanse econoom Irving Fischer in herinnering. Tijdens een conferentie op 21 oktober 1929 bevestigde hij “de aandelenkoersen lijken een blijvend hoog niveau bereikt te hebben”. Drie dagen later gaf ‘Black Thursday’ het startschot van de grootste beurscrash van de geschiedenis. “Een goed gestaafde en beargumenteerde analyse is altijd te verkiezen boven het argument van de autoriteit.”

Samenvatting

De zoektocht naar informatie is voor Florence en Simon dus nog maar pas begonnen. Om met hun bankier met kennis van zaken te kunnen discussiëren, moeten ze geduld en vastberadenheid aan de dag leggen. “Kennis komt niet in één keer”, herhaalt De Meyere. “Ze moeten enorm veel tijd besteden aan de vervolmaking van hun kennis, de evaluatie van hun bronnen en dit door een herhaaldelijke trial-and-error. Toch kunnen ze nooit alles weten: professionelen beschikken over gespecialiseerde informatiebronnen waarvan de kosten veel te hoog liggen voor particulieren, zoals bijvoorbeeld de systemen ontwikkeld door Reuters en Bloomberg.”

“De beste troef van Florence en Simon blijft een kritische geest: zolang ze geen enkel financieel advies als vanzelfsprekend aannemen van wie het ook rondstrooit, blijven ze op het goede pad. Ze moeten hun kennis langzaam opbouwen en niet aarzelen om vragen te stellen. Ze moeten nooit beleggen in een product waarvan ze de werking niet perfect begrijpen: het risico op onaangename verrassingen is veel te groot. Een laatste advies dat zijn gewicht in goud waard is: wantrouw aanlokkelijke beloften en beleggingen die zogezegd onfeilbaar zijn. Zulke beweringen spelen in op het winstbejag en proberen beleggers aan te trekken waarbij de hebzucht het heeft overgenomen van het verstand.”

FRÉDÉRIC WAUTERS

“Te weinig boodschappen vermelden de bronnen waar de cijfers of meningen vandaan komen die aan de basis van de analyses liggen”

“Neem geen enkel financieel advies als vanzelfsprekend aan”