ONEERLIJKE CONCURRENTIE

Misbruik van monopolie.

Op 1 maart zei minister van Mobiliteit Isabelle Durant(Ecolo) dat ze het Rekenhof een doorlichting wil laten maken van de geldstromen in de NMBS, de nationale spoorwegmaatschappij. Durant wil weten of de staatssteun wel gebruikt is voor de overheidstaken en niet voor de filialen die op de privé-markt actief zijn. Cruciaal in die oefening zal de geldstroom in ABX zijn. ABX is de pakjesvervoerder van de NMBS die de jongste jaren op overnamepad is geweest in het buitenland. Vooral de zeer belangrijke overname van Thyssen Haniel in Duitsland heeft heel wat stof doen opwaaien.

Anton Van der Lande, vice-president public affairs international, is tevreden over de vraag van Isabelle Durant. “ABX kan zich zomaar internationaal uitbreiden en met staatssubsidies concurrentie aandoen aan privé-bedrijven zoals het onze,” zegt hij. “En bovendien aan een ander staatsbedrijf, De Post.”

UPS is daarom bijzonder geïnteresseerd in de vorderingen van de liberalisering van de postdiensten. “De excessieve winsten van het postmonopolie worden misbruikt om pakjes en express te subsidiëren en ons te beconcurreren,” zegt Van der Lande. “In België is het echter niet De Post, maar wel ABX die onze voornaamste concurrent is.”

De huidige Europese richtlijn maakt de markt vrij voor brieven tot 350 gram of vijf maal de standaardprijs (17 frank in België). Bevoegd Europees Commissaris Frits Bolkestein heeft twee weken geleden verklaard dat hij nog in de eerste helft van dit jaar een beslissing zal nemen. Waarschijnlijk wordt het 2 mei. Verwacht wordt dat het monopolie in 2003 beperkt wordt tot 50 gram, maar een vereniging van tien Europese postbedrijven vindt dat de liberalisering niet verder mag gaan dan 150 gram. “Dat is lachwekkend,” zegt Van der Lande. “Brieven tussen 150 en 350 gram betekenen 4% van het volume en 6% van de waarde. Zelfs de vrijmaking tot 50 gram is nog maar goed voor een extra 23% volume.”

UPS landde

reeds in 1976 in Europa. Het bedrijf deed er 22 jaar over om winstgevend te worden op het oude continent. UPS beseft dat het nu snel en hard moet gaan. Alle grote Europese postbedrijven zijn immers erg agressief. Deutsche Post heeft de voorbije twee jaar dertig bedrijven overgenomen en zal nog dit jaar naar de beurs gaan. Het Nederlandse TPG(TNT-Post Group) is al beursgenoteerd. Het Britse Royal Mail zou een oorlogskas van 5 miljard pond hebben. En ook La Poste in Frankrijk heeft Europese ambities. “In Europa zijn in alle belangrijke markten minstens vier van de topvijf-koeriersbedrijven eigendom van een bedrijf dat geniet van een nationaal monopolie,” zegt Van der Lande. Hij geeft Duitsland als voorbeeld, waar Deutsche Post marktleider is, gevolgd door DPD (eigendom van La Poste), German Parcel (van Royal Mail), TNT (van TPG) en DHL (voor 25% van Deutsche Post).

UPS diende in juni 1994 een klacht in tegen de Duitse overheid en Deutsche Post omdat de monopoliewinsten gebruikt werden voor concurrentiële activiteiten. “Vijf jaar later heeft de Commissie een onderzoeksprocedure geopend omdat ze vermoedt dat we gelijk zouden kunnen hebben,” zegt een voorzichtige Van der Lande. “In april-mei wordt er een uitspraak verwacht. De Commissie zou kunnen beslissen dat Deutsche Post de staatssteun moet terugbetalen en dat ze niet langer kan genieten van die subsidiëring. De topman van Deutsche Post, Klaus Zumwinkel, heeft al gezegd dat dit de beursgang – die op 20 miljard mark zou mikken – in gevaar zou kunnen brengen. De druk op de Commissie is dus enorm. Maar als ze geen paal en perk stelt aan die praktijken, zullen de drie andere grote postbedrijven verplicht zijn hetzelfde te doen. Dat zal de ontwikkelingsmogelijkheden van UPS in Europa beperken.”

Het belet niet dat UPS een belangrijke speler wil worden in Europa. “Wij hebben reeds in het begin van de jaren negentig een vijftiental overnames gedaan,” zegt Van der Lande. “De andere doen nu een inhaaloperatie. We zijn de enige die een Europees en wereldwijd platform hebben. Als je heel Europa neemt en alle deelmarkten van pakjes en express samen, ben ik ervan overtuigd dat we nu op nummer 1 staan, ook al zijn we in geen enkel land de echte top.”

UPS – dat zijn Europese hoofdkwartier in Brussel heeft – kijkt volop uit naar opportuniteiten. Dat het ook aast op een Europees postbedrijf wil Van der Lande bevestigen noch ontkennen. De Belgische Post kent hij alleszins goed. “België heeft nog een grote groeimogelijkheid in direct mail als de Belgische post efficiënter wordt. Voor pakjes is het lastiger omdat die vanuit het buitenland door ABX worden geleverd. De Post kan dus niet uitbreiden in deze belangrijke groeimarkt. Waar ligt de waarde van De Post? Om een pan-Europees netwerk uit te bouwen, is het te laat. De Post moet dus heel snel zeer efficiënt worden.”

guido muelenaer