ONDERWIJSKLIMAAT IN NOORD EN ZUID

TOTAAL VERSCHILLEND.

In het Franstalig onderwijs dreigt het schooljaar opnieuw bijzonder woelig te worden. De onderwijsbonden hebben reeds harde akties aangekondigd tegen de onderwijshervormingen van de Franse gemeenschapsregering. De jongste vijf jaar, sinds onderwijs een bevoegdheid is van de gemeenschappen, is het eigenlijk niet meer rustig geweest in het Franstalig onderwijs. Opeenvolgende besparingsplannen botsten op het protest van de straat.

Tot dusver werden de plooien glad gestreken door de extra-miljarden die de Franse gemeenschap van de federale overheid (in het Sint-Michielsakkoord) en het Waalse en Brusselse gewest wist los te peuteren. Een nieuwe bedeltocht bij vadertje staat is voorlopig politiek uitgesloten. De vrees voor Vlaamse tegeneisen, zoals de splitsing van de sociale zekerheid, zit te diep. Het Waalse en het Brussels gewest houden ook liever de knip op de beurs. Ze hebben het zelf al moeilijk genoeg.

Fundamentele besparingen in het Franstalig onderwijs lijken deze keer onafwendbaar. De maatregelen die de regering-Onkelinx totdusver uitwerkte een schaalvergroting in het middelbaar en hoger onderwijs en een beperking van het ziekteverzuim – zouden vijf miljard frank opleveren. Daar bovenop wil de gemeenschapsregering nog eens vijf miljard vinden. Volgens de Hoge Raad van Financiën dient de Franse gemeenschap de komende legislatuur globaal voor 17 miljard frank te besparen.

IN VLAANDEREN

kan het schooljaar weer in alle rust starten. Ook hier kondigen zich hervormingen aan, inzonderheid een schaalvergroting en rationalizering in het secundair onderwijs. Maar die plannen blijven voorlopig vaag en zorgen niet meteen voor paniek. Ondertussen loopt de onder de vorige legislatuur ingezette schaalvergroting in het hoger onderwijs voort, zonder noemenswaardige kontestatie op het terrein.

Gelijkaardige hervormingen zorgen voor een totaal verschillend onderwijsklimaat in Noord en Zuid. Dat heeft veel, zoniet alles, te maken met centen. In Vlaanderen is de budgettaire dwang om te besparen minder groot dan in Franstalig België. Dat neemt niet weg dat ook hier zich hervormingen opdringen om het onderwijsbudget beheersbaar te houden.

Door de fusie van gewest en gemeenschap in Vlaanderen kan het onderwijs profiteren van een geruisloze miljardeninfusie vanuit de gewestmateries. Die transfer beloopt thans een 20 miljard (op een totaal budget van een 227 miljard). Bovendien kondigt de algemene inkomstenevolutie zich voor de deelstaat Vlaanderen veel gunstiger aan dan voor alle andere gewesten en gemeenschappen.

Tenslotte moet je in rekening brengen dat het onderwijs in Vlaanderen steeds goedkoper was dan in Franstalig België, in hoofdzaak omdat het relatief goedkope vrije net er sterker is uitgebouwd. De meest recente cijfers inzake kostprijs per leerling geven wel aan dat het verschil klein is geworden.

De Franse gemeenschap moet de tering naar de nering te zetten, wat er op neer komt dat ze ook relatief minder aan het onderwijs mag spenderen dan Vlaanderen. De Naamse ekonoom Robert Deschamps berekende dat de Franse gemeenschap in verhouding tot haar bruto regionaal produkt 30 % meer uitgeeft aan onderwijs dan het gemiddelde van Vlaanderen en de drie buurlanden. Het terugbrengen van de uitgaven tot hetzelfde niveau vergt 20 miljard frank besparingen in het Franstalig onderwijs, rekende Deschamps voor.