Onder de kerstboom

In de laatste boekenrubriek van 1999 serveren we een menu cadeautips. Op deze bladzijde proeven we imposante algemene uitgaven, op de volgende decanteren we een selectie stijlvolle klassiekers en – voor de onverbeterlijke workaholics – een trio beklijvende managementboeken.

Uiteraard kiezen we als entree de Geschiedeniskalender 2000, een heuse scheurkalender met per dag één vraag en het antwoord erop. Voor 1 januari: “In welk jaar leven we nu volgens de historische Romeinse kalender?” Even verklappen: 2753. Volgens de historisch-christelijke jaartelling begint straks overigens niet 2000, maar 1997 ( SDU/Standaard, 450 fr.).

De Literaire kalender 2000 geeft voor elke dag een gedicht, fragment, citaat of historisch literair feit (zoals de geboorte- en sterfdata van beroemde auteurs). Wie deze scheurkalender ondersteboven houdt, heeft meteen de Franse uitgave in de hand. De gedichten werden geselecteerd uit de Gouden Gids, de prozaïsche telefoongids die sinds kort plaats veil heeft voor poëzie ( Manteau/Promedia, 595 fr.).

Even onvermijdelijk buitelen de jaaroverzichten over elkaar heen. Deze keer ontbreekt ook Het aanzien van een millennium niet. Het besef dat het millennium weliswaar pas eind 2000 afloopt, doet geen afbreuk aan de verdienste van deze selectieve kroniek van historische gebeurtenissen in de Lage Landen vanaf het jaar 1000. Het boek eindigt bij de Witte Mars in Brussel in 1996 ( Spectrum, 695 fr.).

Leerzaam.

Beduidend ambitieuzer is de fraai vormgegeven kolos Het verhaal van de tijd met bijdragen van onder meer Umberto Eco. Als rode draad fungeert de opwindende zoektocht naar de verhalen achter de diverse kaarten, klokken en kalenders. Hoe gingen en gaan diverse culturen om met de tijd en hoe meten ze dit begrip? Ook de catalogus bij de millenniumtentoonstelling in het Nationaal Maritime Museum in Greenwich (die nog tot 24 september 2000 loopt) werd opgenomen ( Schuyt & Co, 1970 fr.).

Onder de noemer leerzaam valt ook de Standaard geïllustreerde wereldatlas op. Helaas hinkt deze volumineuze uitgave op een kort en een lang been: in het eerste deel worden de kaarten per wereldregio en niet noodzakelijk per land weergegeven, in het tweede deel volgt een boeiende maar snelle uiteenzetting over de kroniek van de aarde en diverse geografische verschijnselen. Als didactische uiteenzetting voor jonge nieuwsgierigen kan dit er nog het best door ( Standaard, 995 fr.). Voor jonge lezers blijft de serie Ooggetuigen een aanrader. Onlangs verscheen een nieuw deel over Ruimtevaart. De vele illustraties en foto’s verleiden tot het lezen van de bondige, duidelijke teksten (Standaard, 550 fr.).

In dit luik past ook een kanjer van ongeveer 20.000 bladzijden, goed voor een boekwerk van één meter breed. Vanzelfsprekend wordt een naslagwerk van dit kaliber anno 1999 niet langer op papier, maar op cd-rom uitgebracht. Wie ervan uitging dat de Nederlandstalige versie van Encarta (een Microsoft-product) geen rivalen had, moet toch maar eens De grote encyclopedie 2000 van Easy Computing raadplegen. Hier en daar valt nog op dat het om een vertaling uit het Duits gaat, maar de nieuwe versie bevat niet te veel schoonheidsfoutjes (al blijven slordigheden storen). De diverse media worden goed bespeeld en het opzoeken gaat bijzonder vlot. Het probleem is evenwel dat je dit werk onvermijdelijk vergelijkt met zijn beroemde concurrent en je dan meteen moet toegeven dat Encarta voorlopig ongenaakbaar blijft. Is het daarom dat deze doos minder dan de helft van het Microsoft-pakket kost? (Easy Computing, 1490 fr.).

Historisch.

De krenten in dit kloeke boekenbrood hebben we voor het laatst gehouden. Allereerst verwijlen we bij Renaissance- en barokarchitectuur in België van Rutger Tijs, een loot aan de inmiddels als vermaarde reeks Architectuur in België. Dit werk kan je niet zomaar een koffietafelboek noemen. Dat etiket ruikt immers naar wollige praatjes bij hoogglanzende plaatjes, net het tegenovergestelde van de sérieux waarin dit prachtige panorama ademt ( Lannoo, 2950).

Zeg nooit zomaar biografie tegen De ogen van Rembrandt. De beroemde Britse historicus Simon Schama dartelt in een virtuoze stijl door de zeventiende eeuw, waarin hij het leven en werk van de geniale molenaarszoon uit Leiden detailrijk penseelt. De ongekende perioden uit Rembrandts leven vult hij gedurfd in, waarmee hij zich blootstelt aan kruidige kritiek van zijn confraters. Tussendoor vergelijkt hij de Nederlandse schilder met de 34 jaar vroeger geboren Rubens ( Contact, 1900 fr.).

luc de decker