De raad van bestuur van spoorwegmaatschappij NMBS heeft woensdag de keuze voor de Spaanse treinbouwer CAF bevestigd als voorkeursbieder voor de levering van nieuwe treinstellen. Dat meldt de NMBS in een persbericht. Het gaat om een contract met een waarde die kan oplopen tot 3,4 miljard euro.
De bestelling van honderden nieuwe treinstellen heeft een lange voorgeschiedenis. Er is sprake van tot maximaal 600 nieuwe treinstellen tegen 2034, voor een geraamd bedrag tussen 1,7 en 3,4 miljard euro. In een eerste fase gaat het om 180 treinstellen, goed voor 54.000 zitplaatsen.
Eind februari dit jaar werd CAF als voorkeursbieder aangeduid. Het Spaanse bedrijf was naar verluidt niet de goedkoopste kandidaat, maar scoorde wel het best op basis van alle criteria waarmee rekening werd gehouden. De Raad van State schorste die beslissing echter, omdat ze niet transparant genoeg was. Daarop deed de NMBS een aantal herberekeningen, waar CAF opnieuw als beste uitkwam. En woensdag “heeft de raad van bestuur beslist CAF te herbevestigen als voorkeursbieder en dit op basis van een motivering die rekening houdt met het arrest van de Raad van State”, aldus de NMBS.
Andere kandidaten
De spoorwegmaatschappij zal nu verder overleggen met CAF om tot een definitieve overeenkomst te komen. De andere kandidaten – het Franse Alstom en het Duitse Siemens – zouden wel nog opnieuw beroep kunnen aanteken tegen de nieuwe beslissing. Er kwam al veel kritiek op de keuze voor CAF. Dat heeft vooral te maken met de treinfabriek die Alstom heeft in Brugge, waar enkele honderden mensen werken.
In het persbericht zegt NMBS dat de drie kandidaten, en dus ook CAF, “melding maken van een beroep op lokale leveranciers”. De spoorwegmaatschappij vraagt CAF om die piste concreet te maken. Ze vraagt het Spaanse bedrijf ook om te bevestigen dat zijn activiteiten het internationaal recht en de mensenrechten respecteren, na kritiek dat het zou meewerken aan de Israëlische bezettingen.
De eerste levering is in principe gepland voor 2029. “De treinstellen zullen alle nodige comfort aanbieden aan de reizigers, met autonome toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit, stiltezones, informatieschermen, connectiviteit en voldoende plaatsen voor fietsen. De bestelling omvat eveneens batterijtreinen die op termijn de huidige dieseltreinen zullen vervangen”, zegt de NMBS.
In het openbaredienstcontract 2023-2032 dat de NMBS afsloot met de staat, staat dat tegen 2032 de helft van de treinvloot wordt vernieuwd. Dat is onder meer nodig “om de verwachte groei van het aantal reizigers op te vangen, om het comfort voor de klanten te verhogen en om verouderd, defectgevoelig materieel te vervangen door flexibeler en energiezuiniger rollend materieel”
Minister Crucke rekent op lokale tewerkstelling en onderaanneming
Federaal minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke (Les Engagés) verwacht dat de bestelling bij de Spaanse treinbouwer voor de bouw van nieuwe treinstellen voor de NMBS ook zal leiden tot jobs en onderaanneming in België, zegt hij in een reactie op het miljardencontract.
Crucke benadrukt dat het gaat om een autonome beslissing van de NMBS, waar hij akte van neemt.
Crucke herhaalt woensdag dat de NMBS de Europese aanbestedingsregels heeft gevolgd en dat er daarin geen plaats is voor “nationale voorkeur”. Maar, zo voegt hij toe, “ik verwacht dat dit contract de Belgische economie ten goede komt op het vlak van werkgelegenheid, onderaanneming en industriële innovatie. De onderhandelingen moeten zich nu op die richting concentreren.”
De minister rekent er op dat de eerste trein in 2029 wordt geleverd. “Elke vertraging zou ons strategische doel om het aandeel van het spoorvervoer tegen 2032 met 30 procent te verhogen, in gevaar brengen”, stelt Crucke nog.
Reactie bonden: ‘Doodsteek’ voor Alstom in Brugge
De vakbonden zijn teleurgesteld dat de NMBS de Spaanse treinbouwer CAF boven het Franse Alstom – met een fabriek in Brugge – verkiest voor de levering van nieuwe treinstellen. Volgens de christelijke vakbond ACV en de socialistische vakbond ABVV betekent die keuze “de doodsteek” voor Alstom in Brugge.
Werknemers van Alstom in Brugge en toeleveranciers van het bedrijf hadden NMBS opgeroepen om te kiezen voor tewerkstelling en productie in eigen land.”Dit zal opnieuw een klap zijn voor de industrie in de regio na de aankondigingen van sluiting bij Balta (529 jobs) en Soliver (1.200 jobs)”, klinkt het bij de vakbonden.
“Naast de 600 werknemers bij Alstom worden tal van toeleveranciers in de regio gevat, aangezien de lokale verankering al tientallen jaren teruggaat tot de oprichting in 1956 van La Brugeoise et Nivelles (BN). Zo worden onder andere leveranciers Team Industries in Roeselare en Televic Rail in Izegem rechtstreeks getroffen”, klinkt het.
De bonden dringen bovendien aan op een debat en een wetswijziging over openbare aanbestedingen: “België hengelt onderaan de Europese lijst van toekenning van openbare aanbestedingen. Het is niet meer dan normaal dat we kiezen voor tewerkstelling en productie in eigen land”, klinkt het.
Alstom zelf liet eerder al weten dat het “de tijd zal nemen om de impact op Alstom en onze opties te evalueren”.