Nixon

“Nixon” is een nieuw hoogtepunt in het politiek en sociaal getinte oeuvre van beeldenstormer en stijlvirtuoos Oliver Stone.

Regisseur, scenarist en producent Oliver Stone (van onder meer Salvador, Platoon, Wall Street, JFK, Natural Born Killers) vond in ex-president Nixon de gepaste figuur om er zijn controversiële kijk op de Amerikaanse politiek en geschiedenis aan op te hangen. Hoewel hij acteur Anthony Hopkins soms laat overhellen naar het karikaturale, is zijn portret van deze in 1994 overleden ex-president genuanceerd en sober.

Nixon opent in 1972 met de Watergate-affaire. Het eerste deel van deze 192 minuten durende film overloopt Nixons verlies van de macht. Bij zijn verkiezing tot president in 1968, tevens de start van het tweede deel, gaat Stone in op Nixons hoogtepunten, om zijn ondergang erna des te sterker uit te drukken. Stone verklaarde in interviews gefascineerd te zijn geweest door Nixons repetitieve levenscyclus, waarin zelfdestructie, crisis, overwinning en verlies als een circulaire structuur in zijn leven terugkwamen. Deze structuur ligt tevens aan de basis van Stones dubbelgelaagde en complexe flashbackstructuur, waarin kriskras door de verschillende periodes van Nixons leven wordt gewandeld. Ondanks Stones voortdurende mix van stijlen, thema’s en genres, is Nixon een heel gaaf en homogeen geheel geworden. De manier waarop de media de Amerikaanse politiek en het sociale leven gecorrumpeerd hebben, is een van Stones stokpaardjes. Nixon is in de eerste plaats een film over macht en eenzaamheid. Nixons machtshonger, leugens en corruptie tonen een mens die vooral te lijden had onder het feit dat hij zich de meest gehate president van de VS voelde. Afkomstig van een plattelandsfamilie, bekritiseerde hij de “parvenu’s”, zoals de Roosevelts en de Kennedy’s, die via hun welstellende families en de beste universiteiten aan de wereldmacht zijn gekomen. Nixon wordt afgeschilderd als een eenzaat die nauwelijks zijn kinderen kende en wiens echtgenote louter als figurante functioneerde. Oliver Stone toont Nixon als een politiek beest, die nauwgezet gecontroleerd wordt door een groepje Texaanse petroleummagnaten, enkele geëmigreerde anti-Castro Cubanen en J. Edgar Hoover.

Nixon is de tragedie van een machtig man die constant tegen zichzelf en de militair-industriële macht moest vechten. Oliver Stone heeft voor Nixon zijn slaghamer thuisgelaten. Zijn Nixon is een dubbelzinnig mens die getormenteerd door het leven ging, maar tegelijk verantwoordelijk was voor een politiek schandaal en de bombardementen op Cambodja en Hanoi. Nixon is virtuoos in stijl, meesterlijk verteld en biedt in zijn verschillende genre- en stijlcitaten een beheerste synthese van een eeuw cinema.

PIET GOETHALS

Nixon Meesterlijk vertelde tragedie van een machtig man.