NIEUWE SOCIALISTEN

Op vrijdag 1 mei schuifelen de troepen voorbij de lelijke tribunes. Met de sociaal-democratie gaat het slecht, met een handvol sociaal-democraten gaat het maatschappelijk en materieel goed. Rood en geen brood, dus arm en machteloos, is voor hen al jarenlang geen punt meer. Diep in hun hart vinden zij de hoge idealen van vroeger ballast. Binnen de macht bouwden zij een niche uit waarin ideeën van weinig tel zijn en de relaties, het dikke adressenboekje en een leuke vriendin de jeugdidealen vervangen. Het is belangrijker wie er verschijnt op de viering van je vijftigste verjaardag dan dat het maatschappelijke project dat je ooit koesterde als 68’er voortgang vind. Het Belgische staatsbestel zit vol met SP’ers, PS’ers, progressieve CVP’ers en PSC’ers van dit type. De overheidsnobiljons van dit vaderland. Met Tony Blair delen zij het Thatcheriaanse realisme, met Tony Blair delen zij niet de doorzichtigheid om dat vlakaf mee te delen. Hun oude woorden zitten in nieuwe congresmappen.

Herman Verwilst (SP), 51 jaar, co-vice-voorzitter van Fortis en kandidaat-directievoorzitter van Generale Bank, illustreert de nieuwe socialisten. De Gentenaar staat in de actualiteit omwille van het feest van 1 mei, hij staat in de actualiteit als voorvechter van de inpalming van Generale Bank door Fortis. Zijn naam wordt met onverholen kritiek genoemd in G-Bank-kringen. Aan Herman Verwilst wordt daar onder meer verweten dat hij nu al namen laat klinken van directieleden die hij zal verwijderen als hij eventueel binnenstapt aan de Warandeberg 3.

Herman Verwilst is Gentenaar en werd geboren in de volkse parochie Sint-Paulus, de wijk van de lage bediendenhuisjes en de kasseistraten waar Wilfried Martens (CVP) zijn advocatenkantoor vestigde. De bankier was een verstandige en hardwerkende student. Sociaal was hij onder meer actief als voorzitter van de Vlaamse Economische Kring. Herman Verwilst draagt een ’68-aureool en was onder meer bevriend met de huidige minister van Onderwijs, Luc Van den Bossche (SP), en Henri Meiresonne (ex-Vlerick, VTB/VAB). De jonge Verwilst was een linkse militant, maar geen trotskist zoals Johan Vande Lanotte. Medestudenten noemen hem gedreven door de idealen van de democratisering (onder meer van het hoger onderwijs). Zijn opleiding en loopbaan suggereren een lidmaatschap van de loge, wat hij met klem ontkent. De vriendenkring Herman Balthasar, Frank Beke, Eva Bal is nooit ver weg. Een socialistische broederbond.

Na de licentie econonomische wetenschappen in Gent, behaalde Herman Verwilst een Ph.D. aan The John Hopkins University in Baltimore (VS) (1975). Tussen 1977 en 1979 was hij econoom bij het Internationaal Muntfonds ( IMF) in Washington, de periode waarin ook Peter Praet, hoofdeconoom van Generale Bank, IMF’er was. Herman Verwilst heeft een interessante academische carrière achter de rug, maar was toch steeds eerder een operationele man, een beleidsexpert, dan een intellectueel als Frank Vandenbroucke, de progressieve studax van de elite-universiteiten Cambridge en Oxford. De Gentenaar heeft meer voeling met de realiteit. Zijn stempel zette hij noch op de wetenschap, noch op zijn assistenten, noch op zijn studenten. In citation-lijsten scoort hij beperkt.

Herman Verwilst, ook nog kort senator, was voor de SP actief in de gemeenteraad van Destelbergen. Hij is een elegante verschijning met zijn artistieke baard en een hang naar het betere pak en das. De Fortis-bankier heeft een hard karakter, dat verraadde bijvoorbeeld zijn sportstijl. De jonge voetballer Verwilst bestormde het terrein, volgde de tactiek van de stevige tackle en het erop-en-erover.

Op het begrotingsberaad van 1987 viel als een bom het plan om de helft van de ASLK te privatiseren; hoe was om het even, als er maar een gedeeltelijke beursgang aan te pas kwam. Dit werd onder meer de druppel te veel waarom toenmalig minister van Begroting Guy Verhofstadt (VLD), het ambetant joenk voor Jef Houthulst (ACV), en geel-blauw werden geliquideerd. De SP trapte op de privatiseringsrem en kreeg morele en wetenschappelijke steun van Herman Verwilst, hoogleraar financiële economie aan de Universiteit Gent (UG) en dan al ettelijke jaren een insider als kabinetsmedewerker. Op de interkabinettenwerkgroep van de rooms-rode coalitie Dehaene I die het privatiseringsplan voor de Openbare Kredietinstellingen uittekende, verschenen voor het Economiekabinet van Willy Claes (SP) meestal twee onderhandelaars – alsof het vertrouwen niet erg sterk was -, de twee kabinetschefs: Johan Delanghe en Herman Verwilst. Terzijde: Johan Delanghe heeft grote problemen omwille van Agusta, Herman Verwilst bleef buiten schot.

De ideologie kreeg bij het begin van de jaren tachtig nog de wierook van de woorden. Bij de discussies in de interkabinettenwerkgroep werd door Herman Verwilst stelselmatig het woord privatisering vervangen door autonomisering. Wie interviews leest uit die jaren, ziet in Verwilst de koene verdediger van de overheidsrol in de sleutelondernemingen. Intellectueel behoort hij tot de stal van UG-hoogleraar Eddy Wymeersch. Vanuit het kabinet en na de beginselbeslissing om de ASLK te privatiseren, stapte Herman Verwilst naar de ASLK Holding, die de privatisering concreet uittekende. Hij kon niet alleen de privatisering, maar ook het eigen statuut neerschrijven. In dezelfde situatie van belangentegenstelling zat ex-kabinetschef Basecq van minister Busquin. Die stapte in de lift in de verzekeringentak van de ASLK Groep. Een oud-medestudent: “Wij werden door die heren jarenlang als liberalen de grond ingeboord, nu passen ze onze ideeën toe. Kijk ook naar de PS’er Delporte en de verdachte Agusta-SP’er Mangé. Meer dan onbetamelijk.” Politiek is de ASLK-episode niet verteerd. Insiders weten dat minister van Financiën Philippe Maystadt (PSC) kwaad blijft om de rol die Herman Verwilst speelde bij de privatisering van de spaarbank. Nog steeds circuleert voor waar dat Herman Verwilst niet het onderste uit de kan haalde voor de Belgische overheid en kort daarop over de staatsieloper binnenstapte bij Fortis.

FRANS CROLS