Niet zomaar een rubberlaars

Omdat de verkoop in Europa aan zijn plafond zit, mikt de producent van veiligheidslaarzen Bekina op nieuwe markten. De verre export is voor het familiebedrijf het beste schild tegen de economische druk.

Voor Bekina was 2012 een jaar met flink wat symboliek. Het Oost-Vlaamse familiebedrijf in polyurethaan veiligheidslaarzen (PU-laarzen) vierde zijn vijftigste verjaardag, het opende een nieuw gebouw in Kluisbergen en Georges Vanderbeke gaf officieel de fakkel door aan zijn zoon Thomas.

Als telg van de derde generatie nam hij de leiding over Bekina, maar ook over Bekina Compounds (gekleurde rubbermengsels), Indurub (industriële thermoplastische rubberproducten) en Vinova (wijnkurken uit kunststof, een merk van Indurub). De familie profileert haar activiteiten als de Vanderbeke Group. “Een tafel op vier poten staat altijd stabiel”, lacht Thomas Vanderbeke. Daarmee geeft hij aan dat als groep naar buiten treden een bewuste keuze is. “We willen onze solide basis onderlijnen. De diversiteit maakt ons minder crisisgevoelig. Dat is niet onbelangrijk als je internationaal zaken doet. Je geeft aan dat je tot een groep behoort en dat je in moeilijke tijden tegen een stootje kan.”

“Tegelijk willen we communiceren dat we een familiebedrijf zijn. Niet zomaar een deel van een internationale financiële groep die ook laarzen maakt, maar een onderneming met een geschiedenis en een verhaal.”

Delicaat procedé

Voor de wortels van de groep moeten we terug naar 1962, toen de broers Denis en Donaat Vanderbeke van start gingen met de productie van handgemaakte rubberlaarzen. Georges Vanderbeke kwam begin jaren zeventig in de onderneming en zette zijn schouders onder Indurub, de eerste grote diversificatie van het familiebedrijf.

Na 2000 volgden de afsplitsing van de rubbermengsels in Bekina Compounds en de uitbouw van het Indurub-merk Vinova. Het paradepaardje van de groep blijven de PU-laarzen die Bekina sinds 1991 produceert. De laarzen zijn thermo-isolerend, minder zwaar en beter bestand tegen agressieve vloeistoffen en slijtage. Bekina was de tweede producent ter wereld die zich de techniek eigen maakte om laarzen in polyurethaan te maken.

“PU-productie berust op een delicaat procedé dat niet zo makkelijk beheersbaar is”, zegt Georges Vanderbeke. “Het wordt bovendien extra delicaat als je het product voortdurend wil verbeteren, bijvoorbeeld de antislip, de duurzaamheid of het gewicht.” De PU-laarzen van Bekina vinden hun weg naar de landbouw, de industrie (bouw, maar ook boorplatformen bijvoorbeeld), de voedselverwerking en de vrijetijdsmarkt.

Ondanks de brede afzetmarkt moest Bekina vechten om PU in de markt te zetten. “De PU-laarzen situeren zich in het hogere gamma en we moesten twee decennia strijden om die hoogwaardige eigenschappen te verkopen”, vertelt Thomas Vanderbeke. “Een pvc- of merklaars wordt gekocht, een PU-laars moet je echt verkopen. Het eindproduct is drie tot vier keer duurder dan een standaard pvc-laars. Daar heb je een marketingmachine voor nodig. Je moet die kwaliteiten letterlijk aan de voet laten ervaren.”

Risicospreiding

De gebundelde activiteiten van de Vanderbeke Group zijn al enkele jaren goed voor een groepsomzet van om en bij 20 miljoen euro door meer dan 80 werknemers. In 2012 klokte de groep af op 20,9 miljoen euro, Bekina nam net niet de helft voor zijn rekening (9,3 miljoen euro), maar groeide de jongste jaren aanzienlijk dankzij een rist nieuwe exportmarkten.

Die aanpak moet op middellange termijn de groei garanderen. “Daar speelt onze kmo-visie”, zegt Georges Vanderbeke. “Onze investeringen in export zijn erop gericht om op middellange tot lange termijn succesvol te zijn. De opeenvolgende jaarcijfers zijn momentopnames, wij hangen niet af van een aandeelhouder of een grote multinational die elk jaar klinkende winstcijfers en dividenden wil zien.”

De groei van Bekina in een stabiele groepsomzet is de exponent van de risicospreiding van een gelijkaardige technologie die het familiebedrijf de voorbije decennia installeerde. “We zien onze ondernemingen letterlijk als aparte profit units“, klinkt het. “Het zijn aparte activiteiten in eenzelfde sector van kunststofproducten en chemische technologie. Toch hebben ze elk hun behoeften: de ene keer zijn we toeleverancier, de andere keer trekken we de consumentenkaart.”

“Ze zijn familie van elkaar, maar elke unit moet zelf vechten voor een succesvolle toekomst. Bovendien spreken we met de laarzen ook vier niches aan. Binnen elk bedrijf trachten we op die manier aan risicospreiding te doen.”

Indurub en Bekina hebben elk hun strategie. Indurub is een toeleverancier op de markt van lattenbodems, waar het medemarktleider is. Zowel in marktaandeel als geografisch is het groeipotentieel beperkt en dus voert Indurub al enkele jaren een defensieve politiek op bestaande markten: geen grote investeringen in export, wel een optimalisering van de productie om de moeilijke periode te overwinnen.

“Daarnaast boren we met bestaande machines nieuwe niches aan”, preciseert Thomas Vanderbeke. “We werken aan innovatieve oplossingen voor de bouw, bijvoorbeeld met wateropzwelbare kunststof. Dankzij de synergie van Bekina Compounds en Indurub betreden we deze markt dan weer als pionier.”

De markt volgen

Bekina koos voor een dynamische koers en zette in op innovatie, onder andere met steun van het IWT, op product- en operationele optimalisering in het productieproces en bij de reductie van afvalstromen. Omdat veel nieuwe concurrenten de markt betraden, zette Bekina sterk in op export om als eerste op nieuwe markten aanwezig te zijn. Vandaag komt 95 procent van de verkoop van PU-laarzen van Bekina uit export.

Het zijn vooral de niet-Europese markten die de wind in de zeilen hebben en vandaag al goed zijn voor een verkoopaandeel van meer dan een vijfde. Op de wereldkaart kleurt Bekina jaarlijks twee tot vier nieuwe landen in, met een focus op overzeese gebieden. De expansie gebeurt niet halsoverkop. Na de prospectiefase duurt het drie tot vier jaar voor een nieuwe markt grote volumes oplevert.

“Bepaalde exportmarkten zitten in een fase waarin het comfort van de werknemers aan belang wint”, verklaart Thomas Vanderbeke. “PU-laarzen slaan als alternatief voor pvc-laarzen aan vanaf een zeker welvaartsniveau.” Door de expansie werd Bekina naar eigen zeggen mondiaal medemarktleider in PU-laarzen. In Europa bekleedde het steeds de tweede plaats op de PU-laarzenmarkt. Door als eerste in nieuwe exportmarkten te investeren, kon Bekina zich wereldwijd naast zijn historische concurrent hijsen. “Wij volgen de markten”, zegt Georges Vanderbeke gevraagd naar de verdere exportambities. “Als markten klaar zijn voor je product, dan moet je daar inspanningen voor doen.”

WOUTER TEMMERMAN, FOTOGRAFIE MICHEL WIEGANDT

“Een pvc- of merklaars wordt gekocht, een PU-laars moet je echt verkopen” Thomas Vanderbeke