Niet meer cool

Tien jaar geleden noemden we Canada een ‘cool’ land, met zijn mix van sociaal liberalisme en budgettaire rechtlijnigheid. In de crisisjaren deed het die reputatie gestand, met een rockster als centrale bankier, die kon pronken met sterke banken terwijl alle andere van hun voetstuk vielen.

Jammer genoeg wordt Canada in 2014 weer als vanouds voorspelbaar, en niet alleen omdat Mark Carney vertrokken is naar de Bank of England. De Verenigde Staten en andere landen klimmen uit de financiële crisis en laten Canada economisch achter zich. De conservatieve regering van Stephen Harper voert een beleid dat bepaald niet cool is. De uitvoer van teerzand — als alternatief voor aardolie — is daarin een speerpunt, de strijd tegen de klimaatverandering is dat veel minder. En het sociaal liberalisme wordt afgebouwd.

Mocht Canada in 2014 toch voor opwinding zorgen, dan is het om de verkeerde redenen. De schuldenlast van de gezinnen en de huizenprijzen staan op een recordpeil en de hypotheekrente kruipt omhoog. Een vastgoedcrash is dan ook het grootste binnenlandse risico dat de economie bedreigt.

Een van de beleidspunten die in 2003 prijzenswaardig geacht werd, was de legalisering van cannabis, die er overigens nooit kwam. De regering van Harper heeft nu een gevangenisstraf van zes maanden ingevoerd voor het bezit van amper zes potplanten en in april maakt ze de huisteelt van medische marihuana eveneens illegaal.

Canada’s behandeling van autochtone bevolkingsgroepen, die zelfbestuur en de controle over hun grondstoffen kregen, was tien jaar geleden nog zo’n opvallend punt. De relatie tussen de regering en de oorspronkelijke bevolking van Canada is intussen verzuurd. Er zijn heel wat disputen over de ontwikkeling van natuurlijke rijkdommen op traditioneel autochtoon land en toenemende woede over de abominabele levensomstandigheden in sommige reservaten.

Immigratie

De Canadese reputatie om immigranten met open armen te verwelkomen en culturele diversiteit te huldigen, kreeg een knauw in 2013, toen de separatistische regering van Québec voorstelde openbare ambtenaren te verbieden opvallende religieuze symbolen te dragen, zoals hoofddoeken, tulbanden en grote kruisen. Nationaal werden wel enkele rare kronkels in het immigratiesysteem weggewerkt. Maar er waren ook slachtoffers. Ouders en grootouders die verenigd wilden worden met hun familieleden in Canada kregen eind 2011 te horen dat ze geen visum konden aanvragen omdat er een achterstand was. Aanvragen kunnen weer vanaf 2 januari 2014, maar ze kosten de sponsorfamilies meer dan voordien en ze blijven ook langer verantwoordelijk.

Tekorten op de federale begroting en de separatistische Parti Québecois-regering zijn sinds 2003 opnieuw op de voorgrond getreden. Ook de bewering dat Canada beter het milieu beschermt dan de Verenigde Staten is vatbaar voor discussie. Om de olie-industrie te beschermen, draalt de regering met de vermindering van de CO2-uitstoot. Daardoor is het moeilijker geworden om van de Verenigde Staten toelating te krijgen voor de Keystone XL-pijpleiding, die olie afkomstig van de teerzanden over de grens moet brengen.

Een aantal problemen dat in 2003 opgemerkt werd, is intussen aangepakt. De bedrijfsbelasting werd verlaagd van 22,1 procent in 2007 tot 15 procent; de bedrijfsinvesteringen namen toe; en de defensie-uitgaven gingen een tijdje pijlsnel de hoogte in. Canada heeft ook een nieuw handelsakkoord gesloten met de Europese Unie. Het is nog altijd een vredige, multiculturele plek – zelfs in Québec – en de economie is sterk. Carney had heel wat fraais te vertellen in zijn laatste toespraak als gouverneur van de Bank of Canada, een speech die hij de naam ‘Canada Works’ meegaf. Maar nu is hij wel van plan de Britse nationaliteit aan te vragen.

De auteur is correspondent van The Economist in Canada

MADELAINE DROHAN

Mocht Canada in 2014 toch voor opwinding zorgen, dan is het om de verkeerde redenen.