NEW LABOUR IN BELGIE

Laat Johan Vande Lanotte de socialistische verblindheid die hij deelt met christelijke vakbondslui en door hen gesponsorde intellectuelen (zie Trends van 19 juni over Bea Cantillon en Herman Deleeck) varen dat er geen of een uiterst zwakke relatie is tussen het niveau van de arbeidskosten en de tewerkstelling ? Hij erkende het gewicht van die relatie tijdens een speech voor het VBO. Is dit Vande Lanottes bekering tot New Labourism ? Wordt hij een wegbereider en een kloon van Tony Blair met een verkiezingscampagne die Britse klemtonen heeft ?

De nieuwe politieke kaart van Europa toont negen socialistische premiers en nog eens vier regeringen met socialisten. Een triomf of een verzamelnaam voor een politieke soort die nog amper bestaat ? Wat verbindt Tony Blair met Louis Tobback en wat Wim Kok met Lionel Jospin, wat koppelt de Italiaan Robert Prodi aan de Duitser Rudolf Scharping ? Dichter bij huis : hoe verhoudt Johan Vande Lanotte zich tot particraten met het hoofd in vroegtwintigste-eeuwse wolken als Philippe Busquin ?

Een definitie van New Labour is moeilijk te geven. Het verschijnsel kan helder worden door penseelvegen : industriebeleid is geen ideologie meer maar pragmatiek, waarden en normen aanvaarden is politiek correct, het onderwijs en daarbij hoofdzakelijk het basisonderwijs staan centraal, voor ondernemers is er respect en hun medewerking wordt actief gezocht, privatiseringen en dereguleringen kunnen en worden nagestreefd, de arbeidsmarkt mag flexibel zijn, de globalisering is niet uitsluitend een moderne vorm van satanisme. Kortom, New Labour omhelst de moderniteit.

In Vlaanderen bestaan een bescheiden aantal aanduidingen van New Labourism. Steve Stevaert, de socialistische burgemeester van Hasselt, knipt zijn ideologische en corporatistische navelstreng met het Gemeentekrediet door, Gerard Van Acker was de actieve wegbereider van de semi-privatisering van de Gimv, Frank Vandenbroucke deed wat het fatsoen eist, vertrekken uit de Wetstraat nadat daden niet meer klopten met woorden, de socialistische hoogleraar Elchardus (VUB) laakt het anarchistische alles kan, alles mag.

Tony Blair is de moderniteit : jong, fris en nieuw. Zijn mix van economisch modernisme, computers in elk klaslokaal, niet langer afhankelijk zijn van de verzorgingsstaat, vertrouwen op de markt en het zwelgen in deugdzame solidariteit is electoraal rendabel. New Labour lijkt steeds meer Margaret Thatchers laatste overwinning te zijn. Blair als bastaardzoon van the baroness. Hoe ver dit gaat, blijkt uit een uitgelekte brief van vice-premier John Prescott om dringend een public private partnership voor de Londense Underground te bestuderen. De Tories hadden voorstellen voor een privatisering, maar een PPP is een second best solution en een erg on-socialistisch recept. New Labour is gebaseerd op de aanvaarding van het werk van Margaret Thatcher : een acceptatie van de markteconomie, gebaseerd op ondernemerschap en de employability (een betere omschrijving van flexibiliteit) van werknemers. New Labour laat de banenschepping over aan de markt en vergemakkelijkt de aanwerfbaarheid van de kandidaten. Lionel Jospin zweert bij het versleten recept : hij zal tienduizenden jobs scheppen door administratieve acties, door regeringstewerkstelling.

Johan Vande Lanotte geeft signalen dat hij New Labour erkent als een superieur merk van socialisme. Vorige week riep hij de sociale partners op brede akkoorden te sluiten over flexi-jobs en loopbaanonderbrekingen. De vermindering van de sociale lasten 60 miljard frank over 1996 moet verdubbeld worden. Vande Lanotte aanvaardt dat nieuwe investeringen kunnen worden aangezwengeld doordat de federale regering een vermindering toestaat van de sociale bijdragen aan de investeerders.

Tony Blair symboliseert de zonnige kanten van de moderniteit. Louis Tobback pikt er proevend de meest sombere schaduwen uit. Mondialisering wordt door Old Labourites van zijn slag alleen maar ervaren als een schrikbeeld of als een gevaar voor de werkgelegenheid. In de wedloop van de modernisering staat op dit ogenblik geen enkele Belgische partij aan kop. De VLD adoreert een verwaterde vorm van de Verhofstadt-revolutie. Niet één partij is er die het denken inspireert. Ook de Groenen lukt dat niet meer. Het Britse debat is het onze vijftien jaar vooruit.

Het Belgische politieke systeem staat voor een seismische schok. Johan Vande Lanotte geeft een voorsmaakje van zijn electorale campagne. Hij heeft een scherp verstand. Intellect is evenwel geen vervangingsmiddel voor charme, charisma en oprechtheid. Op 11 juli ’95 legt Lee Europe de boeken neer in Ieper, de bakermat van Johan Vande Lanotte. Door het faillissement verliezen 480 mensen hun baan. De minister van Binnenlandse Zaken steunt de oproep van enkele socialistische europarlementsleden om geen kleding van Lee meer te dragen. Hij steekt de kop in het zand en roept boe. Een reactie die puur Old Labour is. Aan Vande Lanottes magere gestalte kleeft een schaduw van opportunisme en onoprechtheid. New Labour in Vlaanderen verdient een betere vaandrig. Sticht Steve Stevaert een denkclub over modern socialisme ?

FRANS CROLS